Το πρόβλημα της Τουρκίας με την Κύπρο

Προς τον Διευθυντή (Gideon Rose):
Ο Χιού Πόουπ (Hugh Pope, άρθρο “Pax Ottomana?” στο αμερικανικό τεύχος Νοεμβρίου/Δεκεμβρίου 2010) παρατηρεί ότι η Τουρκία πέτυχε να εκλεγεί σε μη μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την περίοδο 2009-2010. Θα μπορούσε τότε να υποτεθεί ότι οι πολιτικές της Τουρκίας καθοδηγούντο από τις Αρχές της Χάρτας του ΟΗΕ. Αλλά η Τουρκία εξακολουθεί την κατοχή ενός μεγάλου τμήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας – ενός κράτους μέλους του ΟΗΕ – χρησιμοποιώντας 40.000 στρατιώτες παρά τις πολυάριθμες αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας που από την αρχική εισβολή το 1974 την καλούν να αποχωρήσει αμέσως. Η Τουρκία δεν συμμορφώνεται προς τις νόμιμες υποχρεώσεις της προς την Κύπρο ή την Ευρωπαϊκή Ένωση και με την βία παρεμβαίνει στα δικαιώματα της Κύπρου επί της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης που βρισκεται στην κυπριακή θαλάσσια δικαιοδοσία.
Ο κ. Πόουπ γράφει ότι «το 2003, το κυβερνών κόμμα της Τουρκίας ανέτρεψε την παραδοσιακή τουρκική πολιτική με το να συμφωνήσει στην έγκριση ενός σχεδίου επανένωσης» της Κύπρου. Αυτό που δεν λέει, όμως, είναι ότι η τελευταία εκδοχή του σχεδίου ενσωμάτωνε συνολικά τις απαιτήσεις της Άγκυρας. Επιπροσθέτως, ο κ. Πόουπ προχωρεί σε έναν αβάσιμο ισχυρισμό γράφοντας ότι «από την είσοδό της το 2004 στην Ε.Ε. η Κύπρος χρησιμοποίησε όλους τους διαθέσιμους μοχλούς ώστε να εμποδίσει την πορεία της Τουρκίας στην Ε.Ε.». Αν αυτή ήταν η περίπτωση, η Τουρκία δεν θα είχε γίνει αποδεκτή ως υποψήφια για μέλος της Ε.Ε. το 2005, καθώς αυτή η απόφαση απαιτεί ομοφωνία και η Κύπρος θα μπορούσε να είχε εξασκήσει το βέτο της.
Όπως ο κ. Πόουπ, πολλοί καλωσορίζουν τον διατυπωμένο από τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου στόχο της «διευθέτησης των διενέξεων» οι οποίες «αμέσως ή εμμέσως αφορούν στην Τουρκία» και την τουρκική πολιτική «μηδενικών προβλημάτων» με τους γείτονές της. Εκτός από την ανειλικρινή αφοσίωση στην υποστήριξη των διακοινοτικών συνομιλιών στην Κύπρο υπό την αιγίδα του ΟΗΕ η Τουρκία δεν έχει κάνει ούτε ένα βήμα προς την εξεύρεση μιας λύσης μέσα στο συμφωνημένο πλαίσιο.
Αν το κυπριακό πρόβλημα λυνόταν μέσω ενός βιώσιμου συμβιβασμού με την βοήθεια της Τουρκίας, η Τουρκία θα είχε άρει ένα βασικό εμπόδιο στην προσέγγιση της Ε.Ε. Επιπλέον, μια επανενωμένη και ειρηνική Κύπρος, ελεύθερη από ξένα στρατεύματα, θα μετατρεπόταν σε γέφυρα ειρήνης από μήλον της έριδος και θα συνεργαζόταν με την Τουρκία και την Ελλάδα σε μια σειρά από ζητήματα. Αυτό το αποτέλεσμα μπορεί να επιτευχθεί μέσω σχέσεων καλής γειτονίας στην βάση των Αχρών της Χάρτας του ΟΗΕ, όχι μέσω κατοχής, κυριαρχίας και μιας «Οθωμανικής Ειρήνης» (Pax Ottomana).
Ανδρέας Ιακωβίδης
Πρώην Πρεσβευτής της Κύπρου στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Copyright © 2002-2010 by the Council on Foreign Relations, Inc.