Ο νέος Δρόμος του Μεταξιού μέσω του Αφγανιστάν

Τον Δεκέμβριο του 2009, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε μια νέα στρατιωτική επέλαση εναντίον της Αλ Κάιντα και των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Η επιχείρηση αυτή συμπληρώθηκε από μια ένταση της υποστήριξης των πολιτών προς την κυβέρνηση, την οικονομία και την κοινωνία των πολιτών στο Αφγανιστάν και στα γειτονικά κράτη. Αυτές οι δύο εξελίξεις έθεσαν τα θεμέλια για αυτό που η αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον περιέγραψε σε μια ομιλία στην Asia Society τον περασμένο Φεβρουάριο ως «μια εντατική διπλωματική προσπάθεια για να υποστηρίξουν μια διαδικασία συμφιλίωσης με τους αντάρτες που θα ξεκινά από τους Αφγανούς και θα ανήκει στους Αφγανούς». Αυτό το διπλωματικό κύμα έχει ως στόχο να επιδιώξει τον τερματισμό της σύγκρουσης στο Αφγανιστάν και να χαράξει ένα νέο, πιο ασφαλές μέλλον για την περιοχή.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι διεθνείς εταίροι τους έχουν αρχίσει να μεταφέρουν την ευθύνη για την ασφάλεια του Αφγανιστάν στις Αφγανικές Δυνάμεις Εθνικής Ασφαλείας, όπως συμφωνήθηκε τον περασμένο Νοέμβριο στη Λισαβόνα. Όπως ανακοίνωσε στις 26 Νοεμβρίου ο Αφγανός πρόεδρος Χαμίντ Καρζάι, σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού θα είναι υπό την ευθύνη της ασφάλειας του Αφγανιστάν στο εγγύς μέλλον και από τα τέλη του 2014, η ασφάλεια στο σύνολο της χώρας θα είναι ευθύνη των ίδιων των Αφγανών.

Αλλά υπάρχουν κίνδυνοι σε κάθε τέτοια εξέλιξη. Όπως επεσήμανε ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Robert Zoellick, η μετάβαση σε μεταπολεμικές κοινωνίες φέρνει πολύ συχνά μαζί της (ακουσίως, βεβαίως) την οικονομική δυσπραγία. Για να διατηρηθούν τα πολλά θετικά που οι Αφγανοί έχουν καταφέρει κατά την τελευταία δεκαετία, και για να προωθήσουν τη μακροπρόθεσμη συνεργασία των Ηνωμένων Πολιτειών με την αφγανική κυβέρνηση, η Ουάσιγκτον, οι σύμμαχοι και οι εταίροι μας πρέπει να επικεντρωθούν στο μέλλον της οικονομίας του Αφγανιστάν.

Το πολιτικό και το οικονομικό μέλλον του Αφγανιστάν είναι άμεσα συνδεδεμένα. Αυτός είναι ο λόγος που το Κογκρέσο και ο λαός των ΗΠΑ έχουν προσφέρει γενναιόδωρη βοήθεια για τη δημιουργία υποδομών στο Αφγανιστάν. Και είμαστε σε στενή συνεργασία με την αφγανική κυβέρνηση ώστε να απογαλακτιστεί η αφγανική οικονομία από τη διεθνή βοήθεια και να τεθούν τα θεμέλια για μια διατηρήσιμη ανάπτυξη, καθοδηγούμενη από τον ιδιωτικό τομέα. Ως τμήμα αυτής της προσπάθειας, το Αφγανιστάν πρέπει να ενσωματωθεί γερά στην οικονομική ζωή της ευρύτερης περιοχής του. Ένα ασφαλές, σταθερό και ευημερεύον Αφγανιστάν μπορεί να υπάρξει μόνο στο πλαίσιο μιας ασφαλούς, σταθερής και ευημερούσης γειτονιάς. Τούτο είναι η προϋπόθεση για αυτό που η Κλίντον και άλλοι αποκαλούν ως το «νέο δρόμο του μεταξιού».

Για να δημιουργηθεί το πλαίσιο στο οποίο μπορεί να αναπτυχθεί το Αφγανιστάν, οι Ηνωμένες Πολιτείες μετατοπίζουν ήδη τις προσπάθειές τους για βοήθεια από τα σχέδια σταθεροποίησης σε σχέδια επενδύσεων που στοχεύουν στην τόνωση της ανάπτυξης και την ενσωμάτωση του Αφγανιστάν στην οικονομία της Νότιας και της Κεντρικής Ασίας. Η αύξηση της απασχόλησης και οι πραγματικές οικονομικές ευκαιρίες σε τομείς όπως η γεωργία και οι ελαφρές κατασκευές, διευκολύνονται από τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος και την καλύτερη πρόσβαση στην αγορά, αμβλύνουν την έφεση στον βίαιο εξτρεμισμό και στο εμπόριο ναρκωτικών.

Οι γείτονες του Αφγανιστάν αναμένεται να επωφεληθούν από την επέκταση των περιφερειακών δεσμών - και πολλοί από αυτούς έχουν ήδη αρχίσει να κάνουν βήματα προς την επίτευξη του οράματος του νέου Δρόμου του Μεταξιού. Πέρυσι, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν συμφώνησαν να εναρμονίσουν τις τελωνειακές τους ρυθμίσεις, να θεσμοθετήσουν διεθνή πρότυπα στα συνοριακά σημεία διέλευσης, να συνεργαστούν για τη μείωση του λαθρεμπορίου και να αυξήσουν τα δημόσια έσοδα από το νόμιμο εμπόριο. Στα τέλη Σεπτεμβρίου, οι υπουργοί εμπορίου της Ινδίας και του Πακιστάν δεσμεύτηκαν να εξομαλύνουν τις διμερείς εμπορικές σχέσεις των χωρών τους – πρόκειται για ένα ορόσημο, δεδομένου ότι για περισσότερο από μισό αιώνα υπάρχει εχθρότητα μεταξύ αυτών των δύο εθνών. Κατά τη διάσκεψη για το Αφγανιστάν στην Κωνσταντινούπολη τον περασμένο μήνα, οι περιφερειακές κυβερνήσεις δεσμεύθηκαν να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη και τη σταθερότητα μέσα από μια σειρά βημάτων για τη βελτίωση της οικονομικής και εμπορικής εμπιστοσύνης. Εάν οι κυβερνήσεις όντως ακολουθήσουν αυτό τον δρόμο, η κάθε χώρα θα είναι σε καλύτερη θέση για να δημιουργήσει οικονομική ανάπτυξη και ευκαιρίες για τους ανθρώπους της και να προσφέρει μεγαλύτερες ευκαιρίες στην αγορά τόσο για τους δικούς της ανθρώπους αλλά και για το λαό του Αφγανιστάν.

Πιο μακροπρόθεσμα, η εξορυκτική βιομηχανία σήμερα φαίνεται ως μια ελκυστική πηγή ανάπτυξης για το Αφγανιστάν και για την εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα. Με βάση χάρτες και δεδομένα της Αμερικανικής Γεωλογικής Επιθεώρησης , οι εξορυκτικές πηγές του Αφγανιστάν είναι αξίας τουλάχιστον 1 τρισ. δολαρίων. Μερικά από αυτά τα κοιτάσματα βρίσκονται ήδη στο στάδιο της ανάπτυξης. Η ανακοίνωση της Καμπούλ την περασμένη εβδομάδα ότι ανατέθηκε σε Ινδούς και Καναδούς υποψήφιους επενδυτές η εκμετάλλευση ενός αφγανικού κοιτάσματος σιδηρομεταλλεύματος, υπογραμμίζει τις πραγματικές δυνατότητες του τομέα αυτού.

Για την αξιοποίηση των πόρων αυτών προς όφελος όλων των πολιτών, η αφγανική κυβέρνηση πρέπει να λάβει μέτρα για την αποφυγή της λεγόμενης «κατάρας του πλούτου» (όταν χώρες ευλογημένες με φυσικούς πόρους σπαταλούν τον δυνητικό πλούτο τους λόγω της διαφθοράς και της έλλειψης χρηστής διακυβέρνησης), ενώ παράλληλα πρέπει να δημιουργήσει ένα πιο διαφανές, προβλέψιμο και ελκυστικό επιχειρηματικό περιβάλλον για την προσέλκυση διεθνών επενδυτών. Για να ικανοποιήσει τόσο τους πολίτες της όσο και τον διεθνή ιδιωτικό τομέα, η Καμπούλ πρέπει να προχωρήσει στον καθορισμό των δικαιωμάτων γης, των νομικών και κανονιστικών κωδίκων, της οικονομικής και επενδυτικής προστασίας και τον καθορισμό των διαδικασιών είσπραξης των εσόδων. Αυτό το μήνα, η Αφγανική κυβέρνηση συνέταξε ένα έγγραφο πολιτικής με τίτλο «Προς ένα αυτοτροφοδοτούμενο Αφγανιστάν» που παρουσιάζει μια ευθεία, ειλικρινή προσέγγιση για μεταρρυθμίσεις και μια ρεαλιστική στρατηγική για τη μετάβαση του Αφγανιστάν από την εξάρτηση από δωρεές, τελικώς σε αυτάρκεια.

Τίποτα από αυτά δεν είναι δυνατόν να γίνουν χωρίς τον ιδιωτικό τομέα. Το Αφγανιστάν χρειάζεται επενδύσεις και εμπορικές συναλλαγές, εάν πρόκειται να ξεφύγει από την σημερινή υπερ-εξάρτησή του από την ξένη βοήθεια. Η διεθνής κοινότητα μπορεί να βοηθήσει με το να ενθαρρύνει τον ιδιωτικό τομέα να συνεργαστεί με την οικονομία του Αφγανιστάν, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κάνει με τον Οργανισμό των ΗΠΑ για τη Διεθνή Ανάπτυξη (U.S. Agency for International Development), την Ιδιωτική Εταιρεία Υπερπόντιων Επενδύσεων (Overseas Private Investment Corporation), το Υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ, την αμερικανική Τράπεζα Εξαγωγών - Εισαγωγών (U.S. Export-Import Bank) και την αμερικανική Υπηρεσία Ανάπτυξης Εμπορίου (U.S. Trade Development Agency).

Αυτή είναι η αρχή - δεν είναι το τέλος - της προσπάθειας για τη λήξη του πολέμου στο Αφγανιστάν. Φυσικά, παραμένουν σοβαρές προκλήσεις. Καθώς τα στρατεύματα θα επιστρέφουν στην πατρίδα από τώρα μέχρι και το 2014, η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοι και οι εταίροι μας πρέπει να συνεχίσουν να θέτουν τις βάσεις, μεταξύ άλλων αυτή την εβδομάδα στη Βόννη, για μακροπρόθεσμη υποστήριξη για το μέλλον του Αφγανιστάν προκειμένου να διασφαλίσουν ότι η μετάβαση του Αφγανιστάν είναι μη αναστρέψιμη και πως ό, τι κερδήθηκε με σκληρό αγώνα τα τελευταία δέκα χρόνια είναι διατηρήσιμο. Οι χώρες της περιοχής πρέπει να επιλέξουν τη συνεργασία αντί της σύγκρουσης. Και οι Αφγανοί πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για το μέλλον τους.

Πρωτότυπο: http://www.foreignaffairs.com/articles/136713/thomas-r-nides/the-silk-ro...

Copyright © 2002-2010 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.