Μάλλον έσκασε η «φούσκα» στην αγορά ακινήτων της Κίνας… | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μάλλον έσκασε η «φούσκα» στην αγορά ακινήτων της Κίνας…

Σειρά παραγόντων αναμένεται να υπονομεύσουν την οικονομική ανάπτυξη της χώρας
Περίληψη: 

Η αγορά ακινήτων της Κίνας έχει υπερθερμανθεί και στο παρελθόν. Αλλά το Πεκίνο έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι θα «δρόσιζε» τα πράγματα στη συνέχεια. Δεν το έκανε ποτέ. Τώρα, καθώς η ίδια η αγορά διορθώνει, ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας της χώρας έχει σπασμούς στέλνοντας κρουστικά κύματα μέσω της παγκόσμιας οικονομίας.

Ο PATRICK CHOVANEC είναι αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Οικονομικών και Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Tsinghua.

Επί χρόνια οι αναλυτές προειδοποιούσαν για επικείμενη «φούσκα» στην αγορά ακινήτων της Κίνας, αλλά η προβλεπόμενη ύφεση, δηλαδή το σκάσιμο της φούσκας ποτέ δεν συνέβη – έτσι ήταν, μέχρι τώρα. Όμως, πριν από δύο μήνες, εργολάβοι στη Σαγκάη ξεκίνησαν να μειώνουν τις τιμές έως και κατά το ένα τρίτο στα συγκροτήματα πολυτέλειας που έχτισαν τελευταία. Πλήθη ιδιοκτητών που είχαν αγοράσει πρόσφατα διαμερίσματα στις προηγούμενες τιμές μαζεύτηκαν στα μεσιτικά γραφεία σε όλη την πόλη, απαιτώντας επιστροφές. Μερικοί θυμωμένοι επενδυτές άρχισαν να χειροδικούν, σπάζοντας παράθυρα και διαλύοντας εκθεσιακούς χώρους.

Οι ιδιοκτήτες σπιτιών στη Σαγκάη δεν είναι οι μόνοι που εκνευρίζονται. Οι αιφνίδιες, απότομες μειώσεις των τιμών καταστρέφουν τις αγορές ακινήτων σε ολόκληρη την Κίνα. Σύμφωνα με το μεσιτικό γραφείο Homelink, οι τιμές των καινούργιων κατοικιών στο Πεκίνο μειώθηκαν 3% μόνο το Νοέμβριο. Και η ελεύθερη πτώση μπορεί να συνεχιστεί για κάποιο χρονικό διάστημα. Το Centaline, ένα άλλο κορυφαίο μεσιτικό γραφείο, εκτιμά ότι οι κατασκευαστές έχουν συσσωρεύσει απούλητα ακίνητα για 22 μήνες στο Πεκίνο και 21 μήνες στη Σανγκάη. Όλοι, από τους τοπικούς κατόχους γης μέχρι τους κινέζους κερδοσκόπους και τους διεθνείς επενδυτές, ανησυχούν πλέον για το γεγονός ότι αυτές οι εκπτώσεις δείχνουν ότι «η μεγαλύτερη φούσκα του αιώνα», όπως την αποκαλούσαν στις αρχές του έτους [1], μόλις έσκασε, με σοβαρές συνέπειες όχι μόνο για μια από τις πιο υποσχόμενες οικονομίες του κόσμου - αλλά και διεθνώς.

Αυτό που κάνει το μέλλον να φαίνεται ιδιαίτερα δυσοίωνο είναι η έλλειψη οδών διαφυγής. Αν οι Κινέζοι επενδυτές πανικοβληθούν και τρέξουν να πουλήσουν, θα ανακαλύψουν ότι σε μια αγορά που κατακλύζεται από τις εκπτώσεις των κατασκευαστών, οι αγοραστές είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν. Οι επόμενοι τρεις μήνες θα είναι κρίσιμοι για την ομάδα των κινέζων επενδυτών που έχουν κατακλυστεί από μετρητά για χρόνια αλλά δεν έχουν ένα μέρος να τα τοποθετήσουν. Αντί για την ανάπτυξη μιας πιο ισόρροπης, με βάση την κατανάλωση οικονομίας, ένα ολόκληρο καθεστώς τεχνοκρατών του Πεκίνου - μεθυσμένοι από την ανάπτυξη που προήλθε από τις επενδύσεις - άφησε την αγορά ακινήτων να λειτουργεί στο κόκκινο για πάρα πολύ καιρό και, όταν αναγκάστηκε να δράσει, δεν είχε την απαραίτητη αξιοπιστία να επαναφέρει τον τομέα σε λογικότερα επίπεδα. Η παράλειψη αυτή απειλεί να υποσκάψει τη συνεχιζόμενη οικονομική άνοδο της χώρας.

Τα πάθη της αγοράς ακινήτων στέλνουν ήδη κρουστικά κύματα μέσω της ευρύτερης οικονομίας της Κίνας. Η κινεζική παραγωγή χάλυβα - καθοδηγούμενη σε μεγάλο βαθμό από της κατασκευής – μειώθηκε 15% από τον Ιούνιο και σχεδόν το ένα τρίτο των κινεζικών χαλυβουργιών τώρα πια χάνουν χρήματα. Ραδιοφωνικές ανταποκρίσεις στην Κίνα αναφέρουν ότι το ήμισυ όλων των κτηματομεσιτών στη νότια πόλη Shenzhen έχουν κλείσει τα γραφεία τους. Σύμφωνα με το Centaline, περισσότερες από 100 τοπικές δημοπρασίες δημόσιας γης τον περασμένο μήνα απέβησαν άκαρπες και τα έσοδα από την πώληση γης στο Πεκίνο έχουν μειωθεί 15% φέτος. Χωρίς αυτά τα έσοδα, οι τοπικές κυβερνήσεις δεν έχουν κανένα τρόπο να επιστρέψουν τα βαριά δάνεια που έχουν συνάψει για τη χρηματοδότηση φιλόδοξων έργων υποδομής, ή τα πρόσθετα δάνεια που θα χρειαστούν για να κρατήσουν σε ανοδική τροχιά την ανάπτυξη του ΑΕΠ το επόμενο έτος.

Σε μερικές πόλεις, όπως η παράκτια Wenzhou και η πλούσια σε άνθρακα Ordos, η κατάρρευση των τιμών των ακινήτων έχει προκαλέσει μια πραγματική πιστωτική κρίση, με αναφορές για επιχειρηματίες που καταστράφηκαν να πηδούν από στέγες κτιρίων και κάποιους άλλους να φεύγουν από τη χώρα. Η απόφαση της κεντρικής τράπεζας στις 5 Δεκεμβρίου να μειώσει το ποσοστό υποχρεωτικής τήρησης ελάχιστων αποθεματικών για πρώτη φορά μέσα σε τρία χρόνια, σηματοδότησε μια ευρύτερη κίνηση για την άντληση χρήματος στην οικονομία. Το Πεκίνο επέβαλλε στις τράπεζες στην Wenzhou να επεκτείνουν τα δάνεια έκτακτης ανάγκης σε δανειολήπτες που έχουν πρόβλημα. Φυσικά, οι αξιωματούχοι μπορούν να σταματήσουν το ξεπούλημα απλώς και μόνο με το να δώσουν αρκετά φτηνά δάνεια στους κατασκευαστές για να μπορέσουν να μεταφέρουν στο μέλλον το χαρτοφυλάκιο των απούλητων ακινήτων τους. Αλλά μια τέτοια στρατηγική δημιουργεί τον κίνδυνο εκ νέου διόγκωσης της φούσκας.

Ο αντίκτυπος της ύφεσης της στεγαστικής αγοράς θα έχει σημαντικές επιπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Διεθνείς προμηθευτές που έχουν τροφοδοτήσει την κατασκευαστική έκρηξη της Κίνας - ορυχεία σιδηρομεταλλεύματος στην Αυστραλία και τη Βραζιλία, ορυχεία χαλκού στη Χιλή, εργοστάσια ξυλείας στον Καναδά και τη Ρωσία και πολυεθνικές κατασκευής εξοπλισμού, όπως η Caterpillar και η Komatsu - θα μπορούσαν να πληγούν σοβαρά. Οι βαριές απώλειες στην ακίνητη περιουσία και τα σχετικά δάνεια θα μπορούσαν να βλάψουν τις επενδύσεις και την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, υπονομεύοντας την αυξητική τάση της κινεζικής ζήτησης που έχει καταστεί μια πολύ αναγκαία μηχανή ανάπτυξης για τα πάντα, από τα αεροπλάνα Boeing ως τα αυτοκίνητα της Volkswagen και της GM και τα fast food KFC και McDonald.