Τα περιεχόμενα του τεύχους Μαρτίου | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τα περιεχόμενα του τεύχους Μαρτίου

Όσα πρέπει να γνωρίζει κανείς για τον κόσμο

Στο τεύχος Μαρτίου του Foreign Affairs, φιλοξενούνται άρθρα σχετικά με τις γεωστρατηγικές εξελίξεις στις σχέσεις μεταξύ των χωρών της νοτιοανατολικής Μεσογείου με επίκεντρο τις ενεργειακές προοπτικές, τα οποία έχουν γράψει ο πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου και καθηγητής Διεθνούς Δικαίου Γρηγόρης Ι. Τσάλτας, ο καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ιωάννης Θ. Μάζης αλλά η πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Ντόρα Μπακογιάννη.

Συγκεκριμένα, ο καθηγητής κ. Τσάλτας υπογραμμίζει ότι το θαλάσσιο Δίκαιο όπως προκύπτει από τις διεθνείς Συνθήκες προβλέπει με σαφήνεια τα όρια δικαιοδοσίας του κάθε κράτους κατά περίπτωση. Ειδικά για την Ελλάδα, από νομικής απόψεως, τα πράγματα είναι καθαρά. Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη μπορεί να χαραχτεί εύκολα ακόμα και στην πλευρά που αφορά στην Τουρκία, καθώς υπερισχύει το Δίκαιο που αφορά στην υφαλοκρηπίδα. Αλλά, βέβαια, υπάρχει και η πολιτική άποψη…

Ο καθηγητής κ. Μάζης υποστηρίζει ότι η ενεργειακή «πείνα» της Ευρώπης τα επόμενα χρόνια θα είναι τέτοια που θα την αναγκάσει να αναζητήσει εναλλακτικές πηγές καυσίμων πέρα από τις σημερινές. Η λύση που πλέον φαίνεται ιδανική είναι η τροφοδοσία με φυσικό αέριο από τα νέα κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου. Η Τουρκία, που δεν είναι μέσα στο παιχνίδι αυτό, αντιδρά. Ωστόσο φαίνεται πως η εποχή είναι εναντίον της και ο άξονας Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδος θα αξιοποιηθεί δεόντως.

Η κα Ντόρα Μπακογιάννη περιγράφει την οικοδόμηση των ελληνορωσικών σχέσεων και τις ισορροπίες που διατηρούσε η Ελλάδα έναντι των ΗΠΑ. Η εποχή εκείνη απέφερε σημαντικές συμφωνίες για αγωγούς μεταφοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου που εξυπηρετούσαν τα ελληνικά στρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα. Από τις εκλογές του 2009 πολλά έχουν αλλάξει προς το χειρότερο και σε αυτόν τον τομέα.

Επίσης, ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών με ειδίκευση στα δημόσια οικονομικά και πρώην υπουργός Οικονομικών στις κυβερνήσεις Γρίβα και Ζολώτα (1989-1990) Γεώργιος Αγαπητός γράφει για τους συγκεκριμένους τρόπους εξόδου της Ελλάδας από την κρίση, τόσο με τις ίδιες της τις δυνάμεις όσο και με την συνδρομή της Ε.Ε. Θεωρεί ότι σήμερα η Ελληνική οικονομία βρίσκεται παγιδευμένη σε έναν αρνητικό φαύλο κύκλο που ανανεώνει τα ελλείμματα, τα χρέη και την ύφεση. Όμως, αν η Ευρώπη ακολουθήσει για τον εαυτό της μια πιο συνετή πολιτική, τότε ακόμα ευκολότερα η Ελλάδα μπορεί να βγει από το τέλμα. Σε κάθε περίπτωση υπάρχουν αποφάσεις που μπορούν να δώσουν αναπτυξιακή ώθηση στην ελληνική οικονομία ακόμη και τώρα, χωρίς άλλα δάνεια. Αλλά κάποιος πρέπει να επιβάλλει και να εφαρμόσει αυτές τις αποφάσεις…

Οι Sebastian Mallaby του Foreign Affairs και Olin Wethington πρώην στέλεχος του υπ. Οικονομικών των ΗΠΑ, γράφουν για την προοπτική του κινεζικού νομίσματος, γουάν, να ξεπεράσει σε ισχύ το δολάριο και το ευρώ ως το νέο διεθνές αποθετικό νόμισμα. Η Κίνα φαίνεται να επιδιώκει να κάνει το εθνικό της νόμισμα, το γουάν, τόσο ισχυρό ώστε να εκθρονίσει το δολάριο ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Αλλά ας μην περιμένει κανείς ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί σύντομα. Το γουάν θα ενισχυθεί, αλλά πολύ πιο αργά από ό, τι είχε προβλεφθεί, και οι μπερδεμένες προσπάθειες του Πεκίνου να το βοηθήσει αποκαλύπτουν ατέλειες στην σταδιακή προσέγγιση μιας κυβέρνησης διαιρεμένης σχετικά με το ζήτημα αυτό.

Ο Charles A. Kupchan, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Georgetown αναλύει το πρόβλημα της απόστασης μεταξύ των απαιτήσεων των ψηφοφόρων από τις κυβερνήσεις τους και της αδυναμίας των κυβερνήσεων να ανταποκριθούν. Πιστεύει ότι οι προηγμένες βιομηχανικές δημοκρατίες αντιμετωπίζουν μια κρίση διακυβέρνησης εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης. Αν οι ηγέτιδες δημοκρατίες δεν μπορέσουν να αποκαταστήσουν την πολιτική και οικονομική φερεγγυότητα τους, το μοντέλο που εκπροσωπούν θα χάσει τη γοητεία του. Φυσικά, το κλειδί είναι η μεσαία τάξη και οι πολιτικές για την στήριξή της.

Από την πλευρά του, ο Shlomo Avineri, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, συγκρίνει τις πολιτικές προσεγγίσεις του Jan-Werner Muller, καθηγητή του Πρίνστον, και του ιστορικού Eric Hobsbawm σχετικά με την επικράτηση της φιλελεύθερης Δημοκρατίας στην Ευρώπη, απέναντι στις δύο άλλες ισχυρές επιρροές του περασμένου αιώνα, του φασισμού και του κομμουνισμού. Οι διανοούμενοι παρατηρητές της πορείας της Ευρώπης στη δεκαετία του 1930 θεωρούσαν ότι το μέλλον ανήκε στον κομμουνισμό ή στον φασισμό και θα γελούσαν με την πρόβλεψη ότι δεκαετίες αργότερα ολόκληρη η ήπειρος θα ήταν δημοκρατική, σημειώνει χαρακτηριστικά.

Ο απερχόμενος πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Robert B. Zoellick, εξηγεί τη χρησιμότητα του θεσμού αυτού για την παγκόσμια ειρήνη και ανάπτυξη. Επισημαίνει ότι ακόμα και μετά από πάνω από 60 χρόνια από την ίδρυσή της, οι αναπτυσσόμενες χώρες προστρέχουν στην Παγκόσμια τράπεζα για χρηματοδότηση και ειδικές συμβουλές. Καθώς όμως ο κόσμος αλλάζει, το ίδιο πρέπει να κάνει και η τράπεζα. Ήδη οι δομικές αλλαγές έχουν ξεκινήσει.

Αλλαγές σημειώνονται παντού, αλλά και από παντού έρχεται το αίτημα για αλλαγές. Όπως γράφει ο διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Acton, Samuel Gregg, το Βατικανό έχει πρόσφατα κάνει εκκλήσεις για μια παγκόσμια οικονομική μεταρρύθμιση, αλλά η διδασκαλία της Εκκλησίας βρίσκεται αντιμέτωπη με το πρόβλημα της αυξανόμενης απόκλισης μεταξύ των άμεσων οικονομικών προσδοκιών των Καθολικών στις αναπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες και εκείνων που ζουν στις αναδυόμενες οικονομίες. Οι διαφορές αυτές δοκιμάζουν και την παραδοσιακή προτίμησή της σε πολυεθνικούς οργανισμούς όπως είναι η ΕΕ.

Ακόμη, ο αναπληρωτής καθηγητής Κυβερνητικών Σπουδών στο Κολλέγιο Dartmouth, Benjamin A. Valentino, με αφορμή την επέμβαση στη Λιβύη, επισημαίνει ότι οι στρατιωτικές παρεμβάσεις για να σωθούν ζωές στο εξωτερικό συχνά ακούγονται καλές στο στάδιο του σχεδιασμού αλλά η υλοποίησή τους δεν είναι ελπιδοφόρα. Ο ηθικός υπολογισμός σχεδόν πάντα περιπλέκεται επί τόπου από απρόβλεπτες καταστάσεις και το κόστος ευκαιρίας των αποστολών είναι τεράστιο. Οι χώρες με καλές προθέσεις θα μπορούσαν να σώσουν τη ζωή σε πολύ περισσότερους ανθρώπους βοηθώντας π.χ. τους πρόσφυγες να επιβιώσουν ή στηρίζοντας θύματα φυσικών καταστροφών ή και χρηματοδοτώντας προγράμματα δημόσιας υγείας.

Τέλος, ο Fouad Ajami, συνεργάτης του Πανεπιστημίου Στάνφορντ εξάγει χρήσιμα συμπεράσματα για την προοπτική της Αραβικής Άνοιξης, ένα χρόνο μετά το ξέσπασμά της.

Πέραν αυτών, ο αναγνώστης μπορεί πάντα να βρίσκει επίκαιρη αρθρογραφία και αναλύσεις στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.foreignaffairs.gr αλλά και να ενημερώνεται με τους αυτοματισμούς που παρέχουν τα κοινωνικά δίκτυα όπως το http://www.facebook.com/pages/Foreign-Affairs-Hellenic-Edition/191397164... και το https://twitter.com/#!/foreigngr