Πώς οι σοβιετικοί συνέτριβαν τους αντιφρονούντες

Ο Ζαχάρωφ ήταν ίσως πολύ επικίνδυνος για να σταλεί στο εξωτερικό, όπου θα μπορούσε να γίνει ένα εξαιρετικό επίκεντρο της αντιπολίτευσης, αλλά η εξορία από τη Σοβιετική Ένωση, από εκείνο το σημείο και μετά, είχε γίνει ο προτιμώμενος τρόπος για την αντιμετώπιση των διαφωνούντων. Μερικές φορές αυτό πήρε τη μορφή της καθαρής απέλασης, αν και οι Σοβιετικοί συχνά δίσταζαν να εμφανίζονται σαν να αντάμειβαν τους αντιπάλους τους με ένα δωρεάν εισιτήριο για τη Δύση. Ακόμα και όταν η Σοβιετική Ένωση επέτρεψε σε χιλιάδες Εβραίους της Σοβιετικής Ένωσης να μεταναστεύσουν από τη χώρα, ήταν κάτω από το πρόσχημα ότι επρόκειτο για τη φυσική πατρίδα τους, το Ισραήλ, και όχι απλώς η διαφυγή από τον κομμουνιστικό παράδεισο. Μέχρι τα τέλη του 1970, σχεδόν το 90% αυτών των Σοβιετικών Εβραίων στην πορεία τους προς το Ισραήλ πέταξε στα σκουπίδια τις σχετικές βίζες μόλις έφθασε στο ευρωπαϊκό σημείο διέλευσης, στη Βιέννη, και προτίμησε αντί να πάει στο Ισραήλ να κατευθυνθεί προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Όπως το πρόσχημα ότι ο Τσεν πηγαίνει στη Δύση για να σπουδάσει και όχι να ζητήσει άσυλο, μια βίζα για το Ισραήλ προσφέρει εύκολη διέξοδο για τους Σοβιετικούς, ακόμη και για μη-Εβραίους που δεν είχαν απολύτως καμία σχέση με την πατρίδα των Εβραίων. Στον αντιφρονούντα ποιητή Ιωσήφ Μπρόντσκι, για παράδειγμα, προσφέρθηκε το 1972 μια βίζα για το Ισραήλ από το πουθενά, χωρίς να την έχει ζητήσει. Από το 1980, με την αύξηση του αριθμού των δυσαρεστημένων ομάδων των σοβιετικών πολιτών, αυτή η λύση της εξορίας στο Ισραήλ οδήγησε μερικές φορές σε παράλογες καταστάσεις. Πάρτε για παράδειγμα την περίπτωση της 15μελούς οικογένειας πεντηκοστιανών της Σιβηρίας οι οποίοι πέρασαν σχεδόν πέντε χρόνια ζώντας στο υπόγειο της αμερικανικής πρεσβείας στη Μόσχα. Τελικώς, το 1983, με το πρώτο σημάδι της αναζωογόνησης της διπλωματίας μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρίγκαν επιχειρηματολόγησε εξ ονόματός τους στον Ανατόλι Ντομπρύνιν, τον σοβιετικό πρεσβευτή στην Ουάσιγκτον και υποσχέθηκε να μην το εκμεταλλευτεί εάν οι αιτούντες άσυλο είχαν τη δυνατότητα ασφαλούς διέλευσης από τα σύνορα της χώρας τους. Πέρασαν, αλλά τους δόθηκε βίζα για το Ισραήλ (την οποία, επίσης, απαρνήθηκαν στη Βιέννη).

Στη Σοβιετική Ένωση, είτε υπόκεινταν σε απέλαση ή παρενόχληση, οι διαφωνούντες δεν εξαφανίζονταν ποτέ - ακόμη και στις δύσκολες μέρες των αρχών της δεκαετίας του 1980, όταν και οι δύο μέθοδοι είχαν χρησιμοποιηθεί έντονα και ο Ζαχάρωφ ήταν ήδη στην μακρινή (εγχώρια) εξορία του. Όσο αυτοί οι ακτιβιστές υπήρχαν, αποτελούσαν μια διαρκή υπενθύμιση των ελαττωμάτων του καθεστώτος. Και οι διώξεις εναντίον τους απλώς αύξαιναν την ευαισθητοποίηση απέναντι στην σοβιετική διαφθορά.

Οι Κινέζοι θα πρέπει να δουν την πτώση αυτής της αυτοκρατορίας με κάποιο προαίσθημα. Η Κίνα έχει σίγουρα ένα πιο βιώσιμο οικονομικό σύστημα, αλλά όσο υπάρχουν διαφωνούντες πρόθυμοι να πάνε στα όρια του Τσεν για να διαμαρτυρηθούν, θα υπάρχει αδυσώπητη πίεση για να ανοίξει κινεζική κοινωνία. Και όπως η Σοβιετική Ένωση σίγουρα έδειξε, δεν υπάρχει «ολίγον» άνοιγμα και δεν υπάρχει κανένας συνδυασμός να εξοριστούν μερικοί ταραχοποιοί και να φυλακιστούν μερικοί άλλοι για να αποσιωπηθεί το πρόβλημα. Η μόνη πραγματική λύση είναι η θεμελιώδης πολιτική αλλαγή.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/137627/gal-beckerman/how-the-sovi...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση https://twitter.com/#!/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση http://www.facebook.com/pages/Foreign-Affairs-Hellenic-Edition/191397164...