Σύννεφα πάνω από την Ε.Ε. | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Σύννεφα πάνω από την Ε.Ε.

Γιατί κινδυνεύει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα
Περίληψη: 

Στο τεύχος Οκτωβρίου του Foreign Affairs, ο αναγνώστης μπορεί να βρει αναλύσεις για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας και ενοποίησης, αλλά και για την Γερμανία και την Ελλάδα ειδικότερα. Επίσης για τις σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας και την εξέλιξη της ανάπτυξης στην Ινδία. Σχετικά με το περιβάλλον, αναλύεται το ζήτημα της καύσης άνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και οι σχετικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που μπορούν πια να ανατραπούν αλλά και το ζήτημα της ερημοποίησης που αγγίζει και την Ελλάδα.

O ΛΟΥΚΑΣ Γ. ΚΑΤΣΩΝΗΣ είναι διευθυντής του Foreign Affairs, The Hellenic Edition

Όσο περνά ο καιρός και αλλάζουν οι γενιές από την λήξη του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, τόσο μειώνεται το κίνητρο των ευρωπαϊκών λαών να κρατήσουν ζωντανή της Ευρωπαϊκή Ένωση και να λύσουν τα προβλήματά της. Η βιασύνη των Γάλλων και των Γερμανών, πριν από περίπου δέκα χρόνια, να δημιουργήσουν το ευρώ χωρίς να έχει προηγηθεί οικονομική και πολιτική ένωση, δείχνει τώρα τα όρια της κρίσης και τον δρόμο που πρέπει να βαδίσουν οι σημερινοί ηγέτες για να μην καταλήξει η Ε.Ε. ένας ακόμα θεσμικός και δυσλειτουργικός οργανισμός, γράφει στο τεύχος Οκτωβρίου του Foreign Affairs, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και συνεργάτης του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, Timothy Garton Ash. Σήμερα, καταλήγει, όσο ο φόβος για νέες συγκρούσεις στην γηραιά ήπειρο ή όσο η πολιτική διορατικότητα των ευρωπαίων ηγετών είναι κοντόφθαλμη, τόσο η Ε.Ε. θα διολισθαίνει στην αποσύνθεση.

Μια επιπλέον περιπλοκή είναι ότι τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται. Ο Adam Tooze, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Γέηλ, αναλύει το γιατί το οικονομικό μοντέλο της Γερμανίας δεν είναι πια βιώσιμο. Σήμερα η «ατμομηχανή της Ευρώπης» επειδή έχει περάσει στο σύνταγμά της την υποχρέωση να έχει χαμηλό δημοσιονομικό έλλειμμα, έχει μείνει πίσω στις εγχώριες δημόσιες επενδύσεις, στον εκσυγχρονισμό των υποδομών και στην επάρκεια του εργατικού της δυναμικού ενώ έχει παραμελήσει και την εκπαίδευση των νεαρών πολιτών της. Η εμμονή με το χρέος και την λιτότητα θα πρέπει να ξεπεραστεί αν η Γερμανία θέλει να ατενίζει το μέλλον της κάπως αισιόδοξα. Αλλιώς, το εξαγωγικό της μοντέλο θα ξεπεραστεί από χώρες ου επενδύουν στις επόμενες γενιές.

Η Γερμανία, όμως, ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό και για την οικονομική και κοινωνική κατάσταση που επικρατεί σήμερα στη νότια Ευρώπη και ειδικότερα στην Ελλάδα. Η μαζική επίθεση του γερμανικού Τύπου κατά των Ελλήνων ευθύνεται και για την επιδείνωση της ύφεσης αλλά και για την ανάδυση των ακραίων πολιτικών δυνάμεων, από αριστερά και από δεξιά, υποστηρίζει ο Αθανάσιος Γκότοβος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Από το ίδιο Πανεπιστήμιο, ο καθηγητής Μιχάλης Χλέτσος εξηγεί γιατί κατέρρευσε το ελληνικό παραγωγικό και κοινωνικό μοντέλο της μεταπολίτευσης και πώς ο φόβος του πολιτικού κόστους οδήγησε τις εκάστοτε κυβερνήσεις να φορτώνουν την χώρα με χρέος. Χρειάζεται, λοιπόν, μια ανατροπή της λογικής που μας έφθασε ως εδώ.

Ωστόσο, λύσεις υπάρχουν. Όπως γράφει ο πρώην υφυπουργός Οικονομικών και Εξωτερικών Πέτρος Δούκας, η λύση στο ελληνικό πρόβλημα δεν είναι η αύξηση των φόρων αλλά η περιστολή των δαπανών, καθώς και μια καινοτόμα οικονομική πολιτική. Ο κ. Δούκας υποστηρίζει ότι η Ελλάδα μπορεί να κάνει την έκπληξη και να επιστρέψει σε ραγδαία ανάπτυξη αρκεί να εφαρμόσει τα κατάλληλα μέτρα. Προτείνει, λοιπόν, μια σειρά από συγκεκριμένες δράσεις που μπορούν να αναστρέψουν την καθοδική πορεία την ελληνικής οικονομίας και προβαίνει και σε μια ριζοσπαστική πρόταση αποκρατικοποιήσεων.

Ολοκληρώνοντας την ενότητα περί την οικονομία, η επικεφαλής της εφημερίδας Financial Times στις ΗΠΑ, Gillian Tett, σχολιάζει τα πρόσφατα εκδοθέντα βιβλία των James Galbraith, Robert Shiller και Charles Ferguson που έχουν σαν κοινό θέμα κατά πόσον οι τράπεζες ευθύνονται για την ανισότητα και τι θα πρέπει να κάνουν γι' αυτό οι κυβερνήσεις. Ο πιο επιθετικός συγγραφέας εκ των τριών ονοματίζει τραπεζικά στελέχη και τα κατηγορεί για σκόπιμη πρόκληση οικονομικού χάους, προτείνει δεν την παραπομπή τους στην Δικαιοσύνη.

ΔΥΟ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΑ

Οι Andrew J. Nathan, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, και Andrew Scobell, πολιτικός επιστήμονας του RAND Corporation, καταγράφουν το πώς βλέπει η Κίνα την Αμερική, μια προσέγγιση που είναι πρωτότυπη τόσο μέσα στις ΗΠΑ όσο και στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο. Τα αβίαστο συμπέρασμά τους είναι ότι στα μάτια των Κινέζων κυριαρχεί η καχυποψία, οπότε οι ΗΠΑ οφείλουν να κάνουν την προσέγγισή τους στα κινεζικά θέματα πιο ψύχραιμη και επαγγελματική.

Στον αντίποδα, ο Aaron L. Friedberg, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, προτείνει μια πιο αυστηρή στάση απέναντι στο Πεκίνο προκειμένου να γίνει περισσότερο ελέγξιμη η άνοδος της Κίνας και να επέλθει μια στρατηγική εξισορρόπηση ισχύος.

Η ΙΝΔΙΑ

Σχετικά με την έτερη ανερχόμενη παγκόσμια δύναμη, την Ινδία, ο Pratap Bhanu Mehta, πρόεδρος μιας μεγάλης «δεξαμενής σκέψης» (think tank) στο Νέο Δελχί, αποκαλύπτει το δημοκρατικό έλλειμμα και την πολιτική δυσλειτουργία στην χώρα, που υπονομεύουν την αναπτυξιακή δυναμική της Ινδίας.

ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Στο περιβαλλοντικό πεδίο, ο Richard K. Morse, διευθυντής ερευνών για τα Αγορές Άνθρακα στο Πρόγραμμα Ενεργειακής και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Στάνφορντ καταγράφει τις εξελίξεις περί τον άνθρακα και τις επιπτώσεις από την χρήση του στις οικονομίες των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσομένων χωρών όσο και στην κατάσταση του γήινου περιβάλλοντος. Παρότι ο άνθρακας δεν είναι ένα «καθαρό» καύσιμο, οι νέες τεχνολογίες μπορούν να απαλείψουν μεγάλο μέρος από το περιβαλλοντικό του ίχνος.

Τέλος, ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδος Δρ. Ιωάννης Κ. Καλαβρουζιώτης γράφει για το παγκόσμιο πρόβλημα της ερημοποίησης των γαιών που χτυπά ξεκάθαρα και την Ελλάδα. Προτείνει δε μια σειρά από δράσεις προκειμένου να μειωθεί το φαινόμενο αυτό που απειλεί περί το 1,5 δισεκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως και το ένα τρίτο της ελληνικής επικράτειας.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/#!/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr