Οι νέοι μοχλοί εξελίξεων στη Μέση Ανατολή | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι νέοι μοχλοί εξελίξεων στη Μέση Ανατολή

Οι στρατηγικές των ΗΠΑ στην περιοχή μπορεί να φέρουν το αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα

Είναι συνεπώς εξαιρετικά επισφαλής η επένδυση αυτή της «ειδικής σχέσης» Λονδίνου - Ουάσιγκτον η οποία φαίνεται ότι δεν διστάζει, για ακόμη μια φορά, βασισμένη σε οραματικής φύσεως προσεγγίσεις για το Ισλάμ, απλουστευτικές δυτικές αντιλήψεις για την ισορροπία ισχύος και την οικονομική, στρατιωτική και επικοινωνιακή (Αλ Τζαζίρα) υποστήριξη του Κατάρ να δημιουγήσει ακόμα μια θρυαλίδα στην Μ. Ανατολή και στο Μαγκρέμπ, το οποίο ήδη έχει αρχίσει να στρέφεται εναντίον του δημιουργού του. Η ανάμειξη του Αλ Τζαζίρα στις εξεγέρσεις των χωρών της βόρειας Αφρικής, της Αιγύπτου και τώρα της Συρίας είναι τόσο προκλητική ώστε στην περίπτωση π.χ. της Λιβύης τοποθέτησαν ένα μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Al-Jazeera, τον αντικαθεστωτικό Λίβυο και φίλο του Εμίρη Αλ-Θάνι, τον Mahmoud Chamman ως εκπρόσωπο τύπου και πληροφοριών του Μεταβατικού Συμβουλίου της «μετεπαναστατικής» Λιβύης [5]. Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμύνης του Εμιράτου αναγνώρισε ότι εκατοντάδες Καταρινοί στρατιώτες ενίσχυσαν τους εξεγερθέντες στην Λιβύη. Πράκτορες των αγγλικών και γαλλικών Υπηρεσιών παρεισέφρυσαν στο πλαίσιο αυτών των δυνάμεων. Και ο Εμίρης του Κατάρ ευνοεί πάντοτε τους πλέον ριζοσπάστες ηγέτες των ισλαμιστών. όπως π.χ. τον Abdelhakim Bel Hadj, έναν πρώην μαχητή της Αλ Κάιντα, [...] και έναν ακόμη ισλαμιστή εξτρεμιστή, τον Ismaιl Sallabi, οχυρωμένο στην Κυρηναϊκή [6]. Άλλωστε ήδη από τον Οκτώβριο του 2011, έχουμε σαφείς καταγγελίες εναντίον των αναμείξεων τoυ Qatar από τον Πρωθυπουργό του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου της Λιβύης, τον Mahmoud Djibril, ο οποίος παρητήθη από το Συμβούλιο καταγγέλλοντας τις δυσάρεστες αναμείξεις του Κατάρ στη λειτουργία του. Ο Πρέσβης του στον ΟΗΕ πήγε πιο μακρυά καταγγέλλοντας ότι «Το Κατάρ χρηματοδοτεί αφειδώς τα ισλαμιστικά κόμματα προσπαθώντας να κυριαρχήσει επί της Λιβύης» [7].

Επιμένουμε ιδιαιτέρως επί του σημείου αυτού, διότι η άνοδος στον Προεδρικό θώκο της Αιγύπτου του Μ. Σαΐντ Μόρσι, υποψηφίου των Αδελφών Μουσουλμάνων, πιθανώς θα εντείνει την πίεση επί του Ισραήλ, θα ενισχύσει την αδιαλλαξία της θυγατρικής της Μουσουλμανικής Αδελφότητος στη Γάζα, δηλαδή της Χαμάς, απομακρύνοντας κάθε πιθανότητα προσεγγίσεως του Αμπάς με την ηγεσία της Χαμάς και βεβαίως την όποια δυνατότητα και πιθανότητα εξευρέσεως λύσεως στο Παλαιστινιακό ζήτημα. Συμπέρασμα που προκύπτει αβιάστως, εφόσον το Ισραήλ δεν θα έχει επίσημο συνομιλητή από παλαιστινιακής πλευράς.

Το περίεργο αυτής της πολιτικής της Ουάσιγκτον αποδεικνύεται και από το ότι η μη επίλυση του Παλαιστινιακού προβλήματος και οι εξ αυτού προκύπτουσες εντάσεις στον αραβομουσουλμανικό κόσμο θα ενισχύουν τα εξτρεμιστικά ισλαμιστικά κινήματα στην περιοχή, θα ηρωοποιούν την Αλ Κάϊντα και θα εντείνουν το χάος στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή παίζοντας ουσιαστικά το παιχνίδι του Ιράν, ενισχύοντας την παρεμβατική ικανότητα της Μόσχας και του Πεκίνου, υλοποιώντας εν ολίγοις τους χειρότερους εφιάλτες της Ουάσιγκτον!

Αναφορικά με το ρόλο του Κατάρ στην ανακατανομή αυτή της ισχύος στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή και στο Μπαγκρέμπ πρέπει να σημειώσουμε ότι η Χαμάς έχει αρχίσει ήδη να μετακινείται προς την πλευρά της Ντόχα στο πλαίσιο μιας νέας διμερούς ιρανο-καταρινής συνεργασίας τοπικής ισχύος, και με τη βοήθεια των επίσης στηριζόμενων από το Κατάρ Αδελφών Μουσουλμάνων της Αιγύπτου και μέσω των 3.000 υπογείων τούνελς που συνδέουν το Σινά με την Λωρίδα της Γάζας. Έτσι λοιπόν παρατηρούμε ότι η σουνιτική και ουαχαβιτική Ντόχα του Εμίρη Αλ-Θάνι η οποία διατηρεί άριστες σχέσεις με την...Τεχεράνη, λόγω της αντιπαλότητός της με την Σαουδική Αραβία, ελαφραίνει το Ιράν από μεγάλο μέρος του οικονομικού και επιχειρησιακού βάρους που απαιτεί η υποστήριξη της Χαμάς στη Γάζα, αλλά και της Χεζμπολλά στο Λίβανο, ιδιαίτερα τώρα που η Τεχεράνη έχει να αντιμετωπίσει τα βάρη του οικονομικού εμπάργκο τα οποία της έχει επιβάλλει η Δύση. Λειτουργώντας, όμως, έτσι το Κατάρ και ακυρώνοντας ένα μεγάλο μέρος των επιπτώσεων του δυτικού οικονομικού εμπάργκο επί του Ιράν, επιτρέπει στην Τεχεράνη να συνεχίζει ανενενόχλητη το πυρηνικό της πρόγραμμα υλοποιώντας τους εφιάλτες της Δύσεως, των ΗΠΑ και του Ισραήλ και δημιουργώντας όλες τις προϋποθέσεις για αλυσιδωτές θερμές εκρήξεις στην περιοχή μεταξύ Συρίας, Ιορδανίας, Τουρκίας, Ισραήλ, Λιβάνου και Αιγύπτου που θα καταλήξουν στην γενική ανάφλεξη της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Και να σκεφτεί κανείς ότι όλα αυτά συμβαίνουν με την ανοχή, αν όχι με την προτροπή των ΗΠΑ και της Βρετανίας, αλλά και με την αμήχανη συμμετοχή της Γαλλίας! Κάτι που θυμίζει έντονα την φιάλη του Felix Klein η οποία είναι «μια κλειστή επιφάνεια χωρίς όρια και προσανατολισμό, δηλαδή μια επιφάνεια στην οποία δεν μπορεί κανείς να προσδιορίσει «εσωτερικό» και «εξωτερικό». [8]

Ο ανταγωνισμός μεταξύ Ντόχα και Ριάντ έχει ήδη μεταφερθεί στα εδάφη της Συρίας όπου και οι δύο πλευρές προσπαθούν να ελέγξουν για λογαριασμό τους το μεγαλύτερο μέρος της σουνιτικής, ριζοσπαστικής ισλαμιστικής αντιστάσεως υπό την ανοχή της Ουάσιγκτον. Βεβαίως, η αντιπαλότητα αυτή μετεφέρθη και στα εδάφη του Λιβάνου, όπου στην Τρίπολη άρχισε ήδη θερμή ρήξις μεταξύ των σιιτών αλλαουϊτών και των σουνιτών οι οποίοι επηρεάζονται από το Κατάρ, μετά από τον φόνο δύο σουνιτών σεϊχηδων από τις Λιβανικές Ένοπλες Δυνάμεις. Ήδη η διάσταση αυτή άρχισε να αφήνει τα σημαδιά της σε πολιτικό-προς στιγμήν-επίπεδο μεταξύ της σουνιτικής αντιπολιτεύσεως στο Λίβανο και της Χεζμπολλά [9]. Στο σημείο όμως αυτό τίθεται το ερώτημα: ποιόν θα συνεχίζει να υποστηρίζει το Κατάρ; Την φιλοϊρανική Χεζμπολάχ ικανοποιώντας την Τεχεράνη, δηλ. την «σύμμαχό του» εναντίον των Σαουδαράβων ή μήπως θα πρέπει να συνεχίσει να υποστηρίζει την σουνιτική πλειοψηφία που αντιστρατεύεται το καθεστώς του Άσαντ, που φαίνεται να είναι αναμεμιγμένο και αυτό στην λιβανική αυτή ανάφλεξη για λόγους αντιπερισπασμού αλλά και εξουδετέρωσης της φιλοτεχερανικής πολιτικής του Κατάρ; Ορίστε λοιπόν, ακόμη μια φορά ενώπιόν μας η Φιάλη του Klein!

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΗΠΑ;