Μη μποϊκοτάρετε τη Χαμάς | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μη μποϊκοτάρετε τη Χαμάς

Πώς θα επιτευχθεί μια πολιτική συμφωνία πριν έναν επόμενο πόλεμο
Περίληψη: 

Η ηρεμία έχει αποκατασταθεί στη Γάζα και στο νότιο Ισραήλ, αλλά για να διαρκέσει η κατάπαυση του πυρός, το Ισραήλ και η διεθνής κοινότητα πρέπει να εμπλακούν διπλωματικά με τη Χαμάς. Ευτυχώς, η οργάνωση έχει επιδείξει προθυμία να προχωρήσει πέρα από τη σκληροπυρηνική ιδεολογία της και να ενεργήσει πρακτικά.

Ο TAREQ BACONI είναι υποψήφιος D. Phil. Κοινωνικών Επιστημών και Δημόσιας Πολιτικής στο King 's College του Λονδίνου.

Η κατάπαυση του πυρός της 21ης Νοεμβρίου, που τερμάτισε την πρόσφατη σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς άφησε άλυτα βασικά ζητήματα. Ακόμα και αν ηρεμία έχει αποκατασταθεί προσωρινά στην περιοχή, η ιστορία δείχνει ότι είναι απίθανο να διαρκέσει. Κατά την τελευταία δεκαετία, η απουσία της βίας δεν σημαίνει ειρήνη αλλά απλώς μια προσωρινή ανάπαυλα μέχρι την επόμενη έκρηξη. Μετά από κάθε κατάπαυση του πυρός, οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι δεν ξεχνούν τις αδικίες και τις δολοφονίες που κατά κύριο λόγο υποκίνησαν τις εχθροπραξίες. Με την απουσία μιας πολιτικής λύσης που να αντιμετωπίζει των πυρήνα των καταγγελιών κάθε πλευράς, η υποτροπή στη βία είναι αναπόφευκτη.

Αν το Ισραήλ και η διεθνής κοινότητα επιθυμούν να ανατρέψουν αυτήν την τάση, θα πρέπει να επανεξετάσουν τη στρατηγική τους προσέγγιση με τη Χαμάς. Ιστορικά, το Ισραήλ απέτυχε να επωφεληθεί από τη σποραδική εμφάνιση πιθανών συνομιλητών μέσα στη Χαμάς, προτιμώντας αντ' αυτού να βασίζεται σε προσωρινές καταπαύσεις πυρός σε συνδυασμό με «σκοτεινές» δολοφονίες. Το «κούρεμα του γκαζόν» - η μεταφορά που χρησιμοποιεί ένας αριθμός Ισραηλινών αξιωματούχων για να περιγράψουν αυτό που βλέπουν ως μια αναγκαία αγγαρεία για περιοδική καταστροφή της υποδομής της Χαμάς στη Γάζα - είναι μια μη βιώσιμη λύση που απλώς διαιωνίζει τον κύκλο της βίας. Το μποϊκοτάζ της διεθνούς κοινότητας στη Χαμάς, το οποίο στηρίχτηκε στην αιτιολογία ότι πρόκειται για μια τρομοκρατική οργάνωση που ενεργεί για την καταστροφή του Ισραήλ, έχει αποτύχει. Μια νέα προσέγγιση είναι απολύτως απαραίτητη.

Η Χαμάς δεν είναι κάποια περιθωριακή οργάνωση αντίστασης. Είναι ένα ισχυρό πολιτικό κίνημα το οποίο έχει ενσωματωθεί στον ίδιο τον παλαιστινιακό εθνικό ιστό. Δημιουργημένη έξω από το κοινωνικό δίκτυο των υπηρεσιών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, η οποία φρόντιζε για τις τοπικές ανάγκες στη Δυτική Όχθη και στη Γάζα εδώ και δεκαετίες, η Χαμάς προσελκύει την υποστήριξη πολλών Παλαιστινίων, οι οποίοι πιστεύουν ότι το κίνημα αγωνίζεται δίκαια για τα δικαιώματά τους απέναντι σε μια βάναυση κατοχή. Έχοντας κρίσιμο ρόλο στο παλαιστινιακό εθνικιστικό κίνημα, προσδίδει νομιμότητα στο εσωτερικό και μεταξύ των κυριοτέρων συμμάχων στο εξωτερικό, έστω και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη, το Ισραήλ ή ακόμη και οι παλαιστινιακές αρχές προσπαθούν να το αποφύγουν.

Μια τέτοια δύναμη δεν μπορεί να ηττηθεί με στρατιωτικά μέσα, όπως η δολοφονία τον περασμένο Οκτώβριο του Αχμέντ Τζαμπαρί, του στρατιωτικού αρχηγού της Χαμάς ή η δολοφονία των κορυφαίων ηγετών της οργάνωσης το 2004. Το 2006 η Χαμάς κέρδισε τις παλαιστινιακές βουλευτικές εκλογές με μια πλατφόρμα που προσπάθησε να νομιμοποιήσει την ίδια την αντίσταση, την οποία το Ισραήλ ελπίζει να καταστρέψει. Από τότε, το Ισραήλ έχει δοκιμάσει τα πάντα, από στοχευμένες δολοφονίες και συλλήψεις βουλευτών της Χαμάς μέχρι συλλογικές πολιορκίες στον πληθυσμό της Λωρίδας της Γάζας - τίποτα από τα οποία δεν πέτυχε την εξάλειψη της οργάνωσης. Αν μη τι άλλο, τέτοιες τακτικές απλώς ενισχύουν την ιδεολογική δέσμευση της Χαμάς στην αντίσταση και τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς της ότι η βία είναι η σωστή απάντηση σε αυτή την σύγκρουση.

Η αλήθεια είναι ότι η Χαμάς αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό ποσοστό του Παλαιστινιακού λαού. Η χρήση συντριπτικής δύναμης από το Ισραήλ μπορεί να αποδεκατίσει τη στρατιωτική υποδομή της Χαμάς, με φοβερό κόστος για τους αμάχους στη Γάζα, αλλά δεν μπορεί να υπονομεύσει το κεντρικό μήνυμα της οργάνωσης. Η μόνη βιώσιμη εναλλακτική λύση, τότε, είναι να αναγνωριστεί η Χαμάς ως κεντρικός παίκτης μαζί με την Παλαιστινιακή Αρχή και το Ισραήλ.

Για να δούμε πώς αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει, είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε τη στάση της Χαμάς προς τις διαπραγματεύσεις. Η Χαμάς είναι μια λαϊκή οργάνωση που αντλεί τη νομιμοποίησή της απ' ευθείας από τους ανθρώπους που επιδιώκει να εκπροσωπεί. Δεδομένου ότι η Χαμάς εκλέχθηκε από τη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας με μια πλατφόρμα διασφάλισης του δικαιώματος να αντιστέκονται στην κατοχή του Ισραήλ και για να προστατεύει τα παλαιστινιακά συμφέροντα, οποιαδήποτε απόκλιση από αυτούς τους στόχους θα την δυσφημίσει.

Ενώ η Χαμάς εξελίχθηκε από ένα περιθωριακό κίνημα αντίστασης σε διοικητικό σώμα της Λωρίδας της Γάζας, προσπάθησε να παρακάμψει τους ιδεολογικούς περιορισμούς σηματοδοτώντας την προθυμία της να αποδεχθεί ρεαλιστικές λύσεις. Για παράδειγμα, συνέχισε να αρνείται ρητά να αναγνωρίσει το δικαίωμα του Ισραήλ να υπάρχει, ενώ ανέφερε ότι θα αποδεχθεί τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967. Με αυτό τον τρόπο, η Χαμάς αρνήθηκε την αναγνώριση της νομιμότητας του Ισραήλ, αλλά παραδέχθηκε την de facto πραγματικότητα της χώρας.

Τον Ιανουάριο του 2007, με τον «αέρα» της εκλογικής νίκης της Χαμάς, ο ηγέτης της οργάνωσης, ο Χαλέντ Μεσάλ δήλωσε στο Ρόιτερ:

«Εμείς στη Χαμάς είμαστε με τη γενική παλαιστινιακή και αραβική θέση και είμαστε με τη συναίνεση για την αναγκαιότητα δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα της 4ης Ιουνίου 1967, συμπεριλαμβανομένης της (Ανατολικής) Ιερουσαλήμ, του δικαιώματός μας για επιστροφή και της απόσυρσης του Ισραήλ από αυτά τα σύνορα.

Το πρόβλημα δεν είναι ότι υπάρχει μια οντότητα που ονομάζεται Ισραήλ. Το πρόβλημα είναι ότι το παλαιστινιακό κράτος είναι ανύπαρκτο. Υπάρχει η πραγματικότητα ότι το Ισραήλ βρίσκεται στο παλαιστινιακό έδαφος. Το πρόβλημα είναι ότι το παλαιστινιακό κράτος δεν υπάρχει. Η ανησυχία μου ως Παλαιστίνιος είναι να ιδρυθεί αυτό το κράτος. Οι διεθνείς σχέσεις δεν βασίζονται απλώς στην αναγνώριση.