Πώς το Ιράν κέρδισε τον πόλεμο κατά των ναρκωτικών | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς το Ιράν κέρδισε τον πόλεμο κατά των ναρκωτικών

Μαθήματα για την καταπολέμηση του αφγανικού εμπορίου ναρκωτικών
Περίληψη: 

Το εμπόριο ναρκωτικών καταστρέφει το Αφγανιστάν και σκορπίζει τον θάνατο και τον εθισμό σε όλο τον κόσμο. Η Καμπούλ χρειάζεται μια νέα προσέγγιση στο πρόβλημα - και το γειτονικό Ιράν τυγχάνει να προσφέρει ένα καταπληκτικό υπόδειγμα.

Ο AMIR A. AFKHAMI είναι επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής και Επιστημών Συμπεριφοράς, καθώς και Παγκόσμιας Υγείας, στο Πανεπιστήμιο George Washington. Ακολουθήστε τον στο Twitter @ Psych_Doc. [1]

«Η πώληση παπαρούνας είναι πιο εύκολη από την πώληση διαμαντιών και χρυσού στο Αφγανιστάν, και εξίσου πολύτιμη», μου είπε ένας υπάλληλος του αφγανικού Υπουργείου Υγείας, το 2011. «Η αστυνομία είναι διαφθαρμένη, οι αγρότες φτωχοί και οι εξαρτημένοι πάντα αγοράζουν».

Είχε δίκιο. Η αποτυχία των διεθνών δυνάμεων στο Αφγανιστάν να περιορίσουν το εμπόριο ναρκωτικών αποτελεί μια από τις σοβαρότερες απειλές για την μακροπρόθεσμη σταθερότητα και την ασφάλεια της χώρας. Αν και η υπό αμερικανική ηγεσία συμμαχία έχει δαπανήσει κατά την τελευταία δεκαετία περισσότερα από 6 δισεκατομμύρια δολάρια για την παρεμπόδιση της διακίνησης φορτίων ναρκωτικών, δημιουργώντας κίνητρα στους παραγωγούς για την αναδιάρθρωση της καλλιέργειας παπαρούνας με άλλες καλλιέργειες, καθώς και για την εξάρθρωση παράνομων οικονομικών δικτύων, το Αφγανιστάν παραμένει ο μεγαλύτερος προμηθευτής ηρωίνης και άλλων παράνομων οπιούχων στον κόσμο.

Στις χώρες του ΝΑΤΟ και μόνο, τα αφγανικά ναρκωτικά προκαλούν περισσότερους από 10.000 θανάτους από υπερβολική δόση ηρωίνης ανά έτος – γεγονός που τα καθιστά πιο θανατηφόρα από ό, τι τα πυρομαχικά που έχουν στοιχίσει την ζωή σε περίπου 3.200 συμμάχους από την έναρξη του πολέμου. Εν τω μεταξύ, η κοινή χρήση βελονών μεταξύ των χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών έχει οδηγήσει σε μια έκρηξη μολύνσεων από τον HIV, από τη ρωσική ενδοχώρα ως τις χώρες της Βαλτικής και της Ανατολικής Ευρώπης. Το αφγανικό εμπόριο ναρκωτικών παρουσιάζει μια μοναδική απειλή για την διεθνή ασφάλεια, δεδομένου ότι έχει δημιουργήσει αταίριαστες συναναστροφές ιδεολογικά διαφορετικών τρομοκρατικών οργανώσεων, όπως η Χεζμπολάχ, η οποία συμμετέχει στην μεταφορά και στην χρηματοδότηση ναρκωτικών από τον Λίβανο προς την Νότια Αμερική, και τους Ταλιμπάν, οι οποίοι ελέγχουν την παραγωγή.

Στο Αφγανιστάν, το εμπόριο ναρκωτικών παρέχει την χρηματοδότηση για την συνεχιζόμενη εξέγερση και διαιωνίζει μια νοοτροπία ατιμωρησίας και διαφθοράς – κύρια εμπόδια για την καθιέρωση μιας ορθής διακυβέρνησης και μιας υγιούς κοινωνίας των πολιτών. Επιπλέον, από την άποψη της δημόσιας υγείας, η εκτίναξη του ποσοστού της εξάρτησης από τα ναρκωτικά εκεί, έχει δημιουργήσει μια ενδεχομένως ανυπέρβλητη πρόκληση για την κεντρική κυβέρνηση. Μια μελέτη του 2010 από την Υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα, ανέφερε ότι περίπου ένα εκατομμύριο Αφγανοί μεταξύ 15 και 64 ετών έχουν εθιστεί στα ναρκωτικά, από 860.000 που ήταν το 2005. Το ποσοστό 8% των εθισμένων Αφγανών ενηλίκων είναι διπλάσιο από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι οι Αφγανοί στρέφονται προς την ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών σε μεγάλους αριθμούς - η χρήση της ηρωίνης αυξήθηκε κατά 140% μεταξύ 2005 και 2010. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο των θανατηφόρων ασθενειών που μεταδίδονται με το αίμα, συμπεριλαμβανομένου του HIV / AIDS και της ηπατίτιδας, η οποία μπορεί να μεταδοθεί μέσω κοινών βελονών. Αν αφεθεί ανεξέλεγκτη, η αυξανόμενη επιδημία του HIV στο Αφγανιστάν έχει τη δυνατότητα να καταστρέψει τα οφέλη που επήλθαν από τότε που τέλειωσε η εποχή των Ταλιμπάν σχετικά με τον περιορισμό των θανάτων που προκαλούνταν από λοιμώδη νοσήματα.

Δεδομένου ότι οι υπό αμερικανική ηγεσία προσπάθειες κατά των ναρκωτικών έχουν κάνει ελάχιστη πρόοδο, ήρθε η ώρα το Αφγανιστάν να κοιτάξει άλλα πρότυπα. Όπως αποδεικνύεται, οι αποτυχίες και επιτυχίες του γειτονικού Ιράν στη μείωση τόσο της ζήτησης ναρκωτικών όσο και στην βλάβη που προκαλούν, προσφέρουν ένα καλό παράδειγμα.

ΠΩΣ ΘΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ Η ΜΑΣΤΙΓΑ

Για μεγάλο μέρος του εικοστού αιώνα, η στρατηγική του Ιράν για τον περιορισμό της εξάρτησης από τα ναρκωτικά έμοιαζε πολύ με την σημερινή του Αφγανιστάν: διακοπή της ροής των ναρκωτικών και καταστροφή των καλλιεργειών. Όταν, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, έγινε σαφές ότι αυτή η μέθοδος δεν λειτουργεί, οι ιρανικές αρχές υιοθέτησαν πολιτικές που επικεντρώνονταν περισσότερο στην πρόληψη και την θεραπεία, με ελπιδοφόρα αποτελέσματα.

Αλλά η επανάσταση του 1979 τα άλλαξε όλα αυτά και η ισλαμική κυβέρνηση έφερε σε ισχύ αυστηρούς νόμους μηδενικής ανοχής για τα ναρκωτικά. Το καθεστώς, το οποίο είδε την χρήση ναρκωτικών όχι ως ιατρικό θέμα ή ζήτημα δημόσιας υγείας, αλλά ως ηθική αδυναμία, πίστευε ότι ο εθισμός και η κατάχρηση θα μπορούσαν να παταχθούν μέσω κατασταλτικών μέτρων. Οι κυρώσεις για τους εξαρτημένους περιελάμβαναν πρόστιμα, φυλάκιση και σωματική τιμωρία: Έμποροι ναρκωτικών και λαθρέμποροι συχνά θεωρούνταν ότι είναι «σε πόλεμο με τον Θεό» και εκτελούνταν. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, η κυβέρνηση έστειλε χιλιάδες τοξικομανείς σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου θα έπρεπε να αποτοξινωθούν και να εξιλεωθούν για τις αμαρτίες τους μέσω καταναγκαστικής εργασίας.

Αυτά τα δρακόντεια κοινωνικά μέτρα κατά των τοξικομανών και των εμπόρων ήταν συνυφασμένα με παρόμοιες επιθετικές ενέργειες για την πρόληψη της διακίνησης των οπιούχων πέρα από τα σύνορα του Αφγανιστάν. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, περίπου το 50% της αφγανικής παραγωγής οπιούχων περνούσε μέσα από το ιρανικό έδαφος και οι ιρανικές αγορές πλημμύρισαν με αφγανικό όπιο, ηρωίνη και μορφίνη. Πρώτον, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Τεχεράνη κατασκεύασε περισσότερα από 260 χιλιόμετρα από στατικές άμυνες - συμπεριλαμβανομένων συγκεκριμένων φραγμάτων που μπλόκαραν τις ορεινές διαβάσεις, αντιαρματικών αναχωμάτων, τάφρων, ναρκοπεδίων, στρατοπέδων και πύργων παρατήρησης στα βουνά - με κόστος πάνω από 80 εκατομμύρια δολάρια. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990, περισσότεροι από 100.000 αστυνομικοί, στρατιώτες και άντρες της αντιτρομοκρατικής είχαν απασχοληθεί στις επιχειρήσεις ενάντια στα ναρκωτικά.