Γιατί ο Πούτιν στηρίζει τον Άσαντ

Τα δύο τελευταία χρόνια, ο Πούτιν ήλπιζε ότι ο Άσαντ θα είναι σε θέση να κάνει ό, τι έκανε ο ίδιος στην Τσετσενία και νίκησε την αντιπολίτευση. Με βάση τις βάναυσες επιδόσεις του Χάφεζ αλ Άσαντ, πατέρα του Μπασάρ, στην καταστολή εξεγέρσεων, ο Πούτιν περίμενε ότι το καθεστώς δεν θα είχε κανένα πρόβλημα να διατηρήσει το κράτος ενωμένο. Τώρα, όμως, ο Άσαντ φαίνεται να έχει αποτύχει και ο Πούτιν δεν ποντάρει σε «κουτσό άλογο». Αυτός και η υπόλοιπη ρωσική ηγεσία γνωρίζουν πολύ καλά ότι η αμέριστη υποστήριξή τους στον Άσαντ έχει καταστρέψει το κύρος της Ρωσίας στον αραβικό κόσμο, αλλά δεν έχουν εναλλακτικό σχέδιο για να βγουν από το αδιέξοδο. Ο Πούτιν δεν είναι ακόμη έτοιμος να επικροτήσει μια παρέμβαση που θα μπορούσε να οδηγήσει στην διάλυση του συριακού κράτους και να διακινδυνεύσει να δημιουργηθεί μια κατάσταση παρόμοια με εκείνη στο Αφγανιστάν την δεκαετία του 1990, όταν οι αντιμαχόμενες ομάδες εξτρεμιστών πολέμησαν η μια την άλλη και δημιούργησαν γόνιμο έδαφος για την «παγκόσμια τζιχάντ». Κατά την άποψη του Πούτιν, η άνομη, μετα-Κανταφική Λιβύη, η οποία έχει γίνει εξαγωγέας όπλων, πολεμιστών και προσφύγων προς στους γείτονές της, υπογραμμίζει περισσότερο τους κινδύνους της διεθνούς παρέμβασης.

Πριν εγκαταλείψει τον Άσαντ, ο Πούτιν θα πρέπει να έχει απαντήσεις σε ορισμένα πιεστικά ερωτήματα: Ποιος θα είναι υπεύθυνος για τα αποτελέσματα της κατάρρευσης του καθεστώτος; Ποιος θα κρατήσει τους σουνίτες εξτρεμιστές υπό έλεγχο; Ποιος θα κρατήσει τους εξτρεμιστές μακριά από τον Βόρειο Καύκασο και άλλες ρωσικές περιοχές με μεγάλο πληθυσμό μουσουλμάνων σουνιτών; Και τελικά, ποιος θα κρατήσει ασφαλή τα χημικά όπλα της Συρίας; Ο Πούτιν σίγουρα δεν εμπιστεύεται τις Ηνωμένες Πολιτείες να παίξουν αυτό τον σταθεροποιητικό ρόλο: όπως πιστεύει, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποχώρησαν από το Ιράκ, άφησαν πίσω τους έναν ισχυρό σιίτη, τον Νούρι αλ Μαλίκι, για να καταστείλει τους σουνίτες. Η απόσυρση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν αφήνει πίσω μόνο αβεβαιότητα. Με λίγα λόγια, ο Πούτιν αμφιβάλλει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η διεθνής κοινότητα μπορούν να προσφέρουν σταθερότητα στην Συρία, και γι’ αυτό συνεχίζει να στέκεται στο πλευρό του αποτυχημένου καθεστώτος ως το μόνο μέσο για την αποφυγή μιας συνολικής κατάρρευσης του κράτους.

Παρά το γεγονός ότι ο Πούτιν κοιτάζει την Συρία και βλέπει την Τσετσενία, οι καταστάσεις είναι αρκετά διαφορετικές. Όλη η Συρία βρίσκεται στην δίνη του εμφυλίου πολέμου και ο Άσαντ δεν έχει τα ίδια μέσα που είχε ο Πούτιν όταν αντιμετώπιζε την κατάσταση στην Τσετσενία. Δεν μπορεί να εξαλείψει σημαντικούς εκπροσώπους και υποστηρικτές της αντιπολίτευσης στο εξωτερικό, όπως έκανε ο Πούτιν με τους Τσετσένους, μεταξύ άλλων με την δολοφονία του πρώην προέδρου της Τσετσενίας, του Zelimkhan Yandarbiyev στο Κατάρ το 2004, για να τον σταματήσει από την συγκέντρωση κεφαλαίων και την στρατολόγηση μαχητών. Αδυνατώντας να συντρίψει ή να συνεργαστεί με την αντιπολίτευση, ο Άσαντ έχει οδηγήσει την Συρία στο χείλος του γκρεμού. Η Συρία επίσης έχει ξεχειλίσει από συμβατικά όπλα, και διαθέτει ένα οπλοστάσιο μαζικής καταστροφής που αποτελεί σημαντική απειλή για τις γειτονικές χώρες. Οι γείτονες – ο Λίβανος, η Ιορδανία, η Τουρκία, το Ιράκ, το Ισραήλ και το Ιράν πιο μακριά – έχουν εμπλακεί στην σύγκρουση. Αντίθετα, παρά τις ροές χρήματος και ανδρών στην Τσετσενία και τη διάχυση προσφύγων και τρομοκρατικών ενεργειών στο υπόλοιπο της Ρωσίας (και μερικές φορές στο Αζερμπαϊτζάν, στην Γεωργία και στην Τουρκία), δεν υπήρχε παρόμοια εξάπλωση της απειλής στον πόλεμο της Τσετσενίας και ποτέ οι εξωτερικές δυνάμεις δεν ενεπλάκησαν σοβαρά. Η Τσετσενία είναι σε μια κακή γειτονιά, αλλά η Συρία είναι σε μια τρομερή γειτονιά και τα αποτελέσματα της σύγκρουσης στην Συρία δεν μπορούν να περιοριστούν με τον τρόπο που περιορίστηκαν στην Τσετσενία.

Ούτε αυτές οι διαφορές, ούτε το μέγεθος της ανθρωπιστικής τραγωδίας θα πείσουν τον Πούτιν να αλλάξει την άποψή του για την Συρία. Ο Ρώσος πρόεδρος θα συνεχίσει να αντιστέκεται στο ενδεχόμενο μιας παρέμβασης και να επιμένει ότι οι διαπραγματεύσεις με τον Άσαντ πρέπει να είναι μέρος μιας πορείας προς τα εμπρός, έως ότου μπορέσει να βρεθεί κάποιος ισχυρός άνδρας για να βάλει μια τάξη στο χάος της Συρίας. Αν, από κάποιο θαύμα, η Συρία δεν μετατραπεί σε μια μεγάλης κλίμακας περιφερειακή καταστροφή, ο ίδιος ο Πούτιν θα επιβραβεύσει τον εαυτό του και θα λέει ότι αυτό συνέβη χάρη σε εκείνον, γιατί εμπόδισε την παρέμβαση. Αν εξελιχθεί το πιο πιθανό σενάριο, ο Πούτιν θα κατηγορήσει την Ουάσιγκτον. Θα θεωρήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως υπεύθυνες για την καταστροφή στην Συρία και την ενδυνάμωση των σουνιτών ισλαμιστών εξτρεμιστών μέσω της υποστήριξής τους στην δημοκρατία και στις αραβικές επαναστάσεις. Εν τω μεταξύ, η εμμονή του Πούτιν μετατρέπει ήδη τον χειρότερο εφιάλτη του - την διάσπαση ενός γεωπολιτικά σημαντικού κράτους – σε πραγματικότητα.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/139079/fiona-hill/the-real-reason...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/#!/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr