Το τέλος της εποχής του Πετρέους | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το τέλος της εποχής του Πετρέους

Η άνοδος και η πτώση της αντιεξέγερσης

Το 2005, ο Πετρέους επέστρεψε στην πατρίδα για να διοικήσει το Κέντρο Συνδυασμένων Όπλων του Στρατού των ΗΠΑ (U.S. Army Combined Arms Center), στο Φορτ Λέβενγουορθ (Fort Leavenworth), στο Κάνσας. Ήταν αποφασισμένος να βάλει την COIN στο επίσημο πρόγραμμα σπουδών του στρατού, να δείξει ότι ήταν μέρος του προγράμματος κατάρτισης για όλες τις μονάδες πριν να τοποθετηθούν στις διάφορες περιοχές, και πάνω απ' όλα να γράψει ένα νέο εγχειρίδιο για την αντιεξέγερση στο θέατρο των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Την ίδια στιγμή, χωρίς να είναι ορατό, μια νέα γενιά από ομοϊδεάτες αξιωματικούς ανερχόταν μέσα από τις τάξεις του στρατού, εμπνευσμένη από παρόμοιες εμπειρίες και διαποτισμένη με παρόμοιες ιδέες. Μεγάλο μέρος του νέου τρόπου σκέψης ήταν ομαδοποιημένο στο Τμήμα Κοινωνικών Επιστημών του West Point, που είναι γνωστό ως «Sosh» (σ.σ.: από το Social Sciences), όπου είχε διδάξει ο Πετρέους ενώ τελείωνε την διατριβή του. Το Sosh ήταν από καιρό το επίκεντρο για τον αντισυμβατικό τρόπο σκέψης στον στρατό, διευθυνόμενο από καθηγητές αποφασισμένους να βγάλουν «άτομα με πολύ ευρεία αντίληψη» και όχι απλώς διοικητές μονάδων. Για τους νεώτερους αξιωματικούς που είχαν επιστρέψει από τους πολέμους τύπου mootw της δεκαετίας του 1980 και του 1990 για να διδάξουν στο Sosh και το τμήμα ιστορίας στο West Point, το πρόγραμμα σπουδών και οι συζητήσεις ενίσχυαν αυτά που είχαν μάθει στα ομιχλώδη πεδία μάχης στον αναπτυσσόμενο κόσμο: ότι αυτές οι μάχες είχαν τουλάχιστον να κάνουν το ίδιο με την πολιτική και την οικονομία, όσο και με τις στρατιωτικές τακτικές και ότι οι περισσότεροι από τους ανώτερους αξιωματικούς - όντεςακόμα κολλημένοι στα διδάγματα του Ψυχρού Πολέμου με έμφαση στους μεγάλους ελιγμούς και τη βαριά δύναμη πυρός - ήταν ανεπαρκώς εξοπλισμένοι για να διοικήσουν ανορθόδοξους πολέμους.

Αυτή η ομάδα περιελάμβανε τον Τζον Ναγκλ (John Nagl), ο οποίος θα ξεκινούσε να γράψει ένα σημαντικό βιβλίο για την αντιεξέγερση, το Learning to Eat Soup With a Knife (Μαθαίνοντας να τρώς σούπα με μαχαίρι), τον Ειτς Αρ ΜακΜάστερ (H.R. McMaster), ο οποίος θα διοικούσε μία από τις πιο επιτυχημένες εκστρατείες COIN στον πόλεμο του Ιράκ, στην πόλη Ταλ Αφάρ, τον Κάλεβ «γκάνερ» Σεπ (Kalev "Gunner" Sepp), ο οποίος θα συνέβαλε στη συγκρότηση μιας ακαδημίας COIN για όλους τους νεοεισερχόμενους στρατιώτες στο Ιράκ, και άλλους. Κατά τα πρώτα χρόνια της αμερικανικής κατοχής στο Ιράκ, καθώς συνειδητοπούσαν ότι ο πόλεμος εκεί είχε μετασχηματιστεί σε μια εξέγερση που η αμερικανική στρατιωτική και πολιτική ηγεσία δεν αναγνώριζε ή δεν ήξερε πώς να καταπολεμήσει, αυτοί οι ιδιαίτεροι αξιωματικοί, μαζί με μερικούς ξένους, έγραψαν άρθρα σε περιοδικά του στρατού, παρακολούθησαν σεμινάρια και συνέδρια, και σχημάτισαν μια εκκολαπτόμενη κοινότητα – «την κλίκα της COIN», ή «την μαφία του Sosh», όπως τους αποκάλεσαν ορισμένοι. Τον καιρό που ο Πετρέους ετοιμάστηκε να γράψει το νέο εγχειρίδιο για την COIN, το δίκτυο αυτό ήταν ήδη σε θέση να τον υποστηρίξει - και με τον Πετρέους, είχε έναν ηγέτη με άγρια φιλοδοξία, ταλέντο, και αστέρια στις επωμίδες του.

ΑΠΟ ΤΟ ΤΗΓΑΝΙ ΣΤΗΝ ΦΩΤΙΑ

Εν τω μεταξύ, η κόλαση είχε ξεσπάσει στο Ιράκ. Η ηρεμία που ο Πετρέους είχε πετύχει στη Μοσούλη διαβρώθηκε γρήγορα όταν η 101η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία αντικαταστάθηκε από μια μικρότερη δύναμη που ακολουθούσε συμβατική προσέγγιση. Άλλα μέρη της χώρας επιδεινώθηκαν περισσότερο και ταχύτερα. Κατά τη διάρκεια των τριών ετών μετά την πτώση της Βαγδάτης, μια υπερφορτωμένη αμερικανική Πολιτική Αρχή κατοχής, μια δύσμοιρη και ελλιπώς υποστηριζόμενη αμερικανική στρατιωτική διοίκηση και η κατακερματισμένη πολιτική σκηνή του ίδιου του Ιράκ συνδυάστηκαν για να παράγουν φαύλη αναρχία. Η ολοένα και πιο αυταρχική εθνική κυβέρνηση στη Βαγδάτη ανταγωνιζόταν για την εξουσία, όχι μόνο με αντάρτες υπό την ηγεσία δυσαρεστημένων σουνιτών και ριζοσπαστικών τζιχαντιστών στα δυτικά και στα βόρεια, αλλά και με αυτονομιστές σιίτες στο νότο. Η ίδια η πρωτεύουσα έγινε θέατρο φονικών επιχειρήσεων, και η σύγκρουση είχε ως αποτέλεσμα δεκάδες ακρωτηριασμένα πτώματα κάθε εβδομάδα.

Στις 23 Φεβρουαρίου του 2006 - την ίδια ημέρα που ο Πετρέους ξεκίνησε ένα εργαστήριο πάνω στο καινούργιο του εγχειρίδιο για την COIN στο Fort Leavenworth - σουνίτες αντάρτες ανατίναξαν το Χρυσό Τζαμί, ένα σημαντικό σιιτικό τέμενος στη Σαμάρα, στέλνοντας το Ιράκ στο χείλος του εμφυλίου πολέμου και δίνοντας στον Πετρέους μια μεγαλύτερη αίσθηση του επείγοντος. Προωθώντας το εγχειρίδιο μέσα από την στρατιωτική γραφειοκρατία που αντιστεκόταν, και εξασφαλίζοντας υποστήριξη για την COIN μεταξύ των διαμορφωτών της κοινής γνώμης, εμφανιζόταν πλέον ως ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την μετατόπιση της ευρύτερης στρατιωτικής άποψης για τον πόλεμο, αλλά και για να αποφευχθεί η καταστροφή στο Ιράκ. Ο Πετρέους είχε ακούσει ψιθύρους ότι σε ένα χρόνο, θα μπορούσε να σταλεί πίσω στο Ιράκ ως ο νέος διοικητής των εκεί αμερικανικών δυνάμεων. Ωστόσο, για να είναι σε θέση να επιβάλει την στρατηγική που είχε εφαρμόσει στην Νινευή σε ολόκληρο το Ιράκ, θα χρειαζόταν την κάλυψη ενός επισήμως επικυρωμένου δόγματος, το οποίο θα παρείχε το εγχειρίδιο, εάν γινόταν αποδεκτό.