Πώς θα μπορούσε η Σαμάνθα Πάουερ να αλλάξει την διπλωματία των ΗΠΑ

Ως η πρώτη κοκκινομάλλα πρέσβειρα των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη, η Σαμάνθα Πάουερ θα αποτελέσει μια χαρακτηριστική φιγούρα στις συντηρητικές αίθουσες συνεδριάσεων του οργανισμού και τις ατελείωτες δεξιώσεις. Αλλά θα ξεχωρίσει επίσης με τρόπους που υπερβαίνουν κατά πολύ την εμφάνιση. Δυνάμει της νιότης της, του επαγγελματικού της υπόβαθρου, των φιλοσοφικών δεσμεύσεων και του άμεσου προσωπικού της ύφους, η Πάουερ έχει την δυνατότητα να είναι μια μοναδικά αποτελεσματική απεσταλμένη των ΗΠΑ στον ΟΗΕ. Αυξάνοντας την προβολή και το γνωστικό απόθεμα του ΟΗΕ, καθώς και ποντάροντας στον ρόλο που έπαιξε ως δύναμη για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την διαμεσολάβηση βίαιων συγκρούσεων, η Πάουερ θα μπορούσε να είναι ακριβώς αυτό που χρειάζονται τα Ηνωμένα Έθνη για να ενισχυθούν στον εικοστό πρώτο αιώνα.

Η καριέρα της Πάουερ στην εξωτερική πολιτική ξεκίνησε σε μια εμπόλεμη ζώνη και η φρίκη που αντιμετώπισε της άφησε μόνιμο σημάδι. Κάλυψε τον πόλεμο του 1990 στην Βοσνία, ως ανεξάρτητη ρεπόρτερ, εργαζόμενη παράλληλα με μια ομάδα δημοσιογράφων, πολλοί από τους οποίους είναι γυναίκες και αρκετοί εκείνου που θα κατέγραφαν αργότερα μια διακεκριμένη σταδιοδρομία δουλεύοντας για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Από εκεί, πήγε στο Harvard Law School (όπου συναντηθήκαμε) και συνέδεσε τα ενδιαφέροντά της με το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και γράφοντας το: «Πρόβλημα από την κόλαση», το βιβλίο της που κέρδισε βραβείο Πούλιτζερ με θέμα την αμερικανική ιστορία στην αντιμετώπιση γενοκτονιών. Ήταν αυτό το βιβλίο και η παθιασμένη έκκληση της Πάουερ προς τις Ηνωμένες Πολιτείες να αποτρέψουν και να σταματήσουν μελλοντικές αγριότητες, που την οδήγησε σε μια συνάντηση με τον γερουσιαστή Μπαράκ Ομπάμα το 2005. Με την συζήτηση αυτή, κέρδισε ένα εξέχοντα ρόλο συμβουλεύοντάς τον στη Γερουσία και στην προεκλογική του εκστρατεία.

Όταν ένα άκομψο σχόλιο για την Χίλαρι Κλίντον, τότε υποψήφια για την προεδρία, υποβίβασε την Πάουερ σε έναν λιγότερο δημόσιο ρόλο στο Λευκό Οίκο του Ομπάμα από όσο περίμεναν οι περισσότεροι, ανέλαβε τα καθήκοντα της Ανώτερης Διευθύντριας του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας για τις Πολυμερείς Υποθέσεις και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (όπου δούλευα μαζί της ως βοηθός του υφυπουργού για τους Διεθνείς Οργανισμούς στο Υπουργείο Εξωτερικών). Πολύ σύντομα κατέστη σαφές ότι η Πάουερ προτιμούσε την δράση από τις ατελείωτες συσκέψεις, κάτι που οι μόνιμοι αξιωματούχοι έβρισκαν ενοχλητικό ή και τρομακτικό. Όταν βοήθησε να επιτευχθεί ισχυρή πίεση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Βιρμανία, το 2010, οι αξιωματούχοι αντέδρασαν, αλλά όχι πριν η πρωτεύουσα της χώρας Naypyidaw πάρει το μήνυμα ότι η Ουάσιγκτον σοβαρολογεί. Αλλά έμαθε γρήγορα την εκδοχή της θρυλικής γαλήνιας προσευχής του Reinhold Niebhur για τους πολιτικά διορισμένους: Ότι ένα μεγάλο μέρος της κυβέρνησης των ΗΠΑ είναι εξωφρενικά αμετακίνητο και ότι το σύντομο χρονικό διάστημα κάποιου στην κυβέρνηση πρέπει να χρησιμοποιείται εκεί όπου αυτός ή αυτή μπορεί να κάνει την διαφορά.

Η Πάουερ χρησιμοποιούσε την θέση της στον Λευκό Οίκο για να κινητοποιήσει την γραφειοκρατία της εξωτερικής πολιτικής ώστε να εξελίξει τις προοδευτικές προσεγγίσεις της κυβέρνησης Ομπάμα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, για την ανοικτή διακυβέρνηση και – χωρίς να αποτελεί έκπληξη – για την πρόληψη μαζικών θηριωδιών. Οι προσπάθειες αυτές απαιτούσαν επίπονη εργασία του προσωπικού στο γραφείο της για την σύνταξη και την ανταλλαγή υπομνημάτων, την στρατολόγηση διεθνών υποστηρικτών και την εξομάλυνση των γραφειοκρατικών μικρότερων ή μεγαλύτερων συγκρούσεων. Τα αποτελέσματα των προσπαθειών αυτών περιλαμβάνουν βιώσιμες αλλαγές πολιτικής που κατοχυρώνουν την ηγεσία των ΗΠΑ σχετικά με τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, μέσα από μια παγκόσμια πρωτοβουλία για να εξυψωθούν τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων στο επίπεδο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οικοδόμηση σταθερών νέων θεσμών όπως το Συμβούλιο Πρόληψης Βίας το οποίο είναι επιφορτισμένο με την συνένωση κυβερνητικών υπηρεσιών ώστε να αποτρέπουν σοβαρές βιαιοπραγίες, και η προώθηση καινούργιων διεθνών κανόνων για περισσότερη κυβερνητική διαφάνεια που θα παρακολουθείται από μια νέα διακυβερνητική συνεργασία μεταξύ 55 χωρών.

Το πραγματικό πάθος της Πάουερ την κινητοποιούσε καθ΄ όλη την παραμονή της στον Λευκό Οίκο. Είναι αλήθεια ότι η ίδια και άλλοι ομοϊδεάτες της στην κυβέρνηση απέτυχαν να κάνουν τον Λευκό Οίκο να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στα ανθρώπινα δικαιώματα όταν χειριζόταν τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας κατά την πρώτη θητεία του Ομπάμα (αν και η αποτυχία αυτή μπορεί τελικά να διορθωθεί, ανάλογα με το πώς θα εφαρμοστούν τα όσα είπε ο πρόεδρος στην ομιλία του κατά της τρομοκρατίας, πριν από δύο εβδομάδες). Η Πάουερ αναγνώρισε ότι οι συζητήσεις για καυτά ζητήματα όπως το Γκουαντάναμο και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) κυριαρχούνται από τον στρατό και τις μυστικές υπηρεσίες, κι έτσι επέλεξε να επικεντρώσει τις ενέργειές της σε θέματα που της επέτρεπαν να εισακούεται και να προωθεί πολιτικές. Ως κορυφαία σύμβουλος του Ομπάμα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, πρωτοστάτησε στον αγώνα για μια θέση στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες εξελέγησαν, υποστήριξε μια φιλόδοξη προσέγγιση για την εμπλοκή του Συμβουλίου στην αντιμετώπιση των κρίσεων στην Ακτή του Ελεφαντοστού, την Κιργιζία, την Λιβύη και την Συρία. Και στην αρχική συζήτηση για την Λιβύη, γεφύρωσε τις διαφορές της με την Κλίντον και δημιούργησε μια εσωτερική συναίνεση στις διευθύνσεις του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας(NSC). Βοηθώντας την κυβέρνηση Ομπάμα να εκφραστεί με ισχυρή και ενιαία φωνή για την Λιβύη, βοήθησε να ανοίξει ο δρόμος για το ομόφωνο ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, με το οποίο εγκρίθηκαν μέτρα για την προστασία των αμάχων από τις βίαιες επιθέσεις του πρώην ηγέτη της Λιβύης, Μουαμάρ αλ-Καντάφι.

Οι επικριτές από την αριστερά θα περιφρονήσουν την Πάουερ για την υποστήριξή της στην στρατιωτική επέμβαση στην Λιβύη και την υποστήριξή της στη δέσμευση των ΗΠΑ να αποτρέπει και να σταματά θηριωδίες σε μακρινά μέρη. Μερικοί από αυτούς τους αναλυτές πιστεύουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό στον κόσμο, σχεδόν ανεξάρτητα από το ποιος είναι στην εξουσία και ποιες είναι οι πολιτικές που επιδιώκονται. Παρ’ όλο που η αμερικανική ανθρωπιστική επέμβαση όντως προκαλεί ανεπιθύμητες και απρόβλεπτες συνέπειες, η Πάουερ εδώ και σχεδόν 20 χρόνια σημειώνει ότι η παθητικότητα δεν αποτελεί πανάκεια. Όπως έχει παρατηρηθεί και τεκμηριωθεί, η αδράνεια απέναντι στην βαρβαρότητα μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για μαζικούς θανάτους, σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και σκλήρυνση των πολιτικών συνθηκών - συμπεριλαμβανομένης της λαϊκής απελπισίας - που διασφαλίζουν ουσιαστικά την μεγέθυνση των ανωτέρω.

Δεν υπάρχει τίποτα αρνητικό στην συζήτηση για το εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες - και ιδιαίτερα ο στρατός τους - αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για το καλό ή για το κακό στον κόσμο. Αλλά, υπάρχει κάτι που πρέπει να ειπωθεί για την στελέχωση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής με αξιωματούχους που παίρνουν αποφάσεις και οι οποίοι πιστεύουν ότι η χώρα μπορεί να αποτελέσει μια θετική δύναμη και θέλουν να το κάνουν πράξη. Η Πάουερ δεν είναι κάποια που ποτέ δεν είδε μια παρέμβαση που δεν της άρεσε. Ούσα και η ίδια συγγραφέας αλλά και κάποια που διατηρεί στενούς δεσμούς με προοδευτικές ΜΚΟ, η Πάουερ είναι πρόθυμη να ακούσει και να ζυγίσει τα αντεπιχειρήματα. Η θητεία της στον Λευκό Οίκο – που ήταν παράλληλη με περιφερειακών αξιωματούχων και άλλων ομολόγων της υπεύθυνων για την άμυνα, την διαχείριση πληροφοριών και την οικονομία – την βοήθησε να καταλάβει τους περιορισμούς και τις παγίδες της παρέμβασης των ΗΠΑ ανά τον κόσμο.

Επειδή οι πρώτοι περιορισμοί στην χάραξη πολιτικής από την Πάουερ ήρθαν μετά την εποχή της 11ης Σεπτεμβρίου - μια εποχή μειωμένων προϋπολογισμών στις ΗΠΑ, περιορισμού των μαχών κατά της τρομοκρατίας και της ανόδου άλλων δυνάμεων σε όλο τον κόσμο - δεν χρειάστηκε ποτέ να ξεχάσει το μάθημα για τις δυνατότητες της Ουάσινγκτον να επηρεάζει τις παγκόσμια αποφάσεις ή να παίρνει την πρωτοβουλία να παρεμβαίνει μονομερώς για την επίλυση διεθνών προβλημάτων. Η από «πρώτο χέρι» εμπειρία της για τον ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών στον κόσμο πλαισιώνεται από την εξάρτηση των ΗΠΑ από πραγματικές συνεργασίες με άλλα κράτη και από την ανάγκη των Ηνωμένων Πολιτειών να συμπεριφέρονται με τρόπο που μπορεί να προκαλέσει μια τέτοια συνεργασία. Αυτή η αντίληψη αποτελεί τον πυρήνα της αποτελεσματικής διπλωματίας του ΟΗΕ.

Τούτου λεχθέντος, η προσωπικότητα της Πάουερ θα ξεχωρίζει απέναντι στην κουλτούρα του ΟΗΕ που επιβραβεύει το πρωτόκολλο και τις έτοιμες δηλώσεις. Η δική της προσωπικότητα είναι φυσική, όχι προσεκτικά σμιλεμένη. Λέει αυτό που σκέφτεται, και το πρόσωπό της και ο τόνος της φωνής της δείχνουν το πώς αισθάνεται. Έχει υπομονή για αστεϊσμούς και μερικές φορές παρακάμπτει το κείμενο. Ένα πρότυπό της από αυτή την άποψη είναι ο Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, ο παλιός της μέντορας που γνώρισε για πρώτη φορά στην Βοσνία. Από κάθε άποψη, η θητεία του Χόλμπρουκ ως πρέσβη των Ηνωμένων Εθνών ήταν επιτυχής, καθώς σημαδεύτηκε από μια αποφασιστική προσπάθεια να καταγράψει συγκεκριμένα επιτεύγματα: την διευθέτηση των καθυστερούμενων οφειλών των ΗΠΑ προς τον ΟΗΕ, την έκκληση για παγκόσμια προσοχή στην κρίση του AIDS και την αντιμετώπιση των μακροχρόνιων πολέμων στην Αφρική. Η Πάουερ, όπως και ο Χόλμπρουκ, έχει τη δυνατότητα να αφοπλίσει, να γοητεύσει και να χτίσει προσωπικές σχέσεις που μπορούν να την βοηθήσουν να ξεπεράσει τις γραφειοκρατικές ευγένειες που εμποδίζουν μερικές φορές να προχωρήσουν τα πράγματα στα Ηνωμένα Έθνη.

Εάν η Πάουερ μπορεί να παντρέψει την ρεαλιστική προσέγγιση του Χόλμπρουκ - χρησιμοποιώντας τον ΟΗΕ ως παράγοντα επίλυσης προβλημάτων - με την ικανότητα της φίλης της και προκατόχου της, Σούζαν Ράις, να συνδέει στενά την διπλωματία του ΟΗΕ με τις προτεραιότητες της πολιτικής της Ουάσιγκτον, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν επιτέλους να δουν ότι σε μια εποχή συρρικνωμένων προϋπολογισμών και διάχυσης της παγκόσμιας ισχύος, ένας Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών που λειτουργεί εύρυθμα και έχει ξαναπάρει δυνάμεις μπορεί να είναι καθοριστικό όχημα για να λειτουργούν τα πράγματα στον κόσμο.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/139437/suzanne-nossel/how-samanth...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr