Πώς ο εμφύλιος πόλεμος της Συρίας εξελίχθηκε σε ιερή σταυροφορία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς ο εμφύλιος πόλεμος της Συρίας εξελίχθηκε σε ιερή σταυροφορία

Ένας από τους πλέον ισχυρούς κληρικούς στον κόσμο κηρύσσει τον πόλεμο

Στο σύνολό τους, οι δηλώσεις αυτές θα φέρουν περισσότερους εθελοντές σουνίτες για τη μάχη στη Συρία – κάτι που δεν θα αποτελούσε σημαντική ανησυχία εάν η Συρία δεν ήταν ήδη γεμάτη με ξένους μαχητές. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε συλλέξει κατά τους τελευταίους εννέα μήνες από εκατοντάδες πρωτογενών και δευτερογενών πηγών, περίπου 5.000 σουνίτες μαχητές από περισσότερες από 60 διαφορετικές χώρες έχουν ενωθεί με τους αντάρτες της Συρίας από την αρχή της εξέγερσης το 2011. Το γεγονός αυτό καθιστά τη Συρία τον δεύτερο μεγαλύτερο προορισμό ξένων μαχητών στην ιστορία του σύγχρονου ισλαμισμού. (Στη δεκαετία του 1980, η αφγανική τζιχάντ προσέλκυσε περίπου 10.000 εθελοντές, αλλά σε μια περίοδο δέκα ετών.)

Και αυτό είναι πριν να υπολογιστούν οι αλλοδαποί που μάχονται μαζί με την άλλη πλευρά. Εκτός από συμβούλους που προέρχονται από τους Φρουρούς της Ιρανικής Επανάστασης και τα μέλη της Χεζμπολάχ του Λιβάνου, ένας αυξανόμενος αριθμός σιιτών ξένων μαχητών από το Ιράκ και τον Λίβανο συρρέουν για να βοηθήσουν το καθεστώς Άσαντ. Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, σιίτες από την Υεμένη, το Αφγανιστάν και την Ινδία έχουν αρχίσει να φθάνουν επίσης. Πολλοί από αυτούς λένε ότι έρχονται μόνο για την προστασία των ιερών των Σιιτών, όπως το τζαμί του Sayyida Zaynab στη Δαμασκό, αλλά μερικοί από αυτούς λαμβάνουν μέρος σε πιο ειδεχθείς δραστηριότητες. Η λιβανέζικη Χεζμπολάχ ήταν το κλειδί στην ανακατάληψη της Quşayr τον περασμένο μήνα και τώρα συμμετέχει στη μάχη για τη Homs. Τον περασμένο μήνα έγινε επίσης μια εισροή ιρακινών Σιιτών που ενώθηκαν με τις ομάδες Kata'ib Χεζμπολάχ και Asa'ib Ahl al-Haq, των οποίων η ιστορία πάει πίσω στην αμερικανική κατοχή του Ιράκ. Και οι δύο ομάδες έχουν πολεμήσει τους σουνίτες αντάρτες μέσα και γύρω από τη Δαμασκό.

Τώρα, με την παρέμβαση του Καρανταουί, η άφιξη των σουνιτών ανταρτών κατά πάσα πιθανότητα θα επιταχυνθεί. Δεν είναι ότι όλοι οι οπαδοί του θα φτιάξουν τις βαλίτσες τους ξαφνικά, αλλά ορισμένοι που ήσαν ως τώρα ουδέτεροι μπορεί να επηρεαστούν από την εξαγγελία του. Με αυτόν τον τρόπο, υπάρχει σημαντική πιθανότητα ότι θα υπάρξουν περισσότεροι από 10.000 ξένοι μαχητές και στις δύο πλευρές του Συριακού πολέμου μέσα σε ένα ή δύο χρόνια.

Η συμμετοχή μη κρατικών στρατιωτικών παραγόντων τέτοιας κλίμακας θα δημιουργήσει μια σειρά από προκλήσεις για την ασφάλεια στη Συρία και πέρα από αυτήν. Εντός Συρίας, η παρουσία ριζοσπαστών ξένων μαχητών θα κάνει τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και τις προσπάθειες ανοικοδόμησης μετά τη σύγκρουση πολύ πιο περίπλοκες. Σε περιφερειακό επίπεδο, ήδη εξαπλώνονται οι σεχταριστικές εχθροπραξίες πέρα από τη Συρία, στον γειτονικό Λίβανο και το Ιράκ. Λίγο πιο μακριά, οι αναδυόμενες δημοκρατίες στην Τυνησία, τη Λιβύη και την Αίγυπτο θα έχουν πολλή δουλειά, όταν εκατοντάδες σκληραγωγημένοι από τις μάχες τζιχαντιστές επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Οι δυτικές κυβερνήσεις τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Βόρεια Αμερική έχουν λόγο να ανησυχούν για τους Μουσουλμάνους πολίτες που θα επιστρέψουν ριζοσπαστικοποιημένοι από τη Συρία. Η πιο ανησυχητική προοπτική απ’ όλες, όμως, είναι ότι τα κράτη της περιοχής θα εμπλακούν αμεσότερα στον πόλεμο για να υπερασπιστούν αυτό που εκλαμβάνουν ως «πάσχοντες αδελφούς» τους στη Συρία. Τούτο θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν γενικευμένο πόλεμο μέσω τρίτων (στμ: δηλαδή όχι με τους επίσημους στρατούς αλλά με άλλες φίλιες ομάδες [proxy]) με απρόβλεπτες συνέπειες.

Ήδη, έχει υπάρξει κάποιος ανταγωνισμός μεταξύ σουνιτικών κρατών για επιρροή στον πόλεμο της Συρίας. Πράγματι, ένας τρόπος για να ερμηνευθεί η δήλωση του Καρανταουί είναι ως ένα σύμπτωμα του αγώνα μεταξύ του Κατάρ και της Σαουδικής Αραβίας για το πατρονάρισμα των Σύρων ανταρτών. Ο Καρανταουί, ο οποίος είναι Αιγύπτιος αλλά κάτοικος του Κατάρ, μπορεί να επιδιώκει να ξεπεράσει τους πιο συντηρητικούς συναδέλφους του από την Σαουδική Αραβία, οι περισσότεροι από τους οποίους ισχυρίζονται ότι οι μη-Σύριοι δεν θα πρέπει να συμμετάσχουν στον πόλεμο, αλλά να υποστηρίξουν τον αγώνα με άλλα μέσα. Μιλώντας σκληρά, ο Καρανταουί μπορεί να ελπίζει να κερδίσει επιρροή μεταξύ των ανταρτών της Συρίας για τους οικοδεσπότες του στο Κατάρ και περισσότερους οπαδούς για τον εαυτό του στην ευρύτερη κοινότητα των Σουνιτών. Έχουμε δει τέτοια παιχνίδια σε αρκετές προηγούμενες συγκρούσεις στον μουσουλμανικό κόσμο. Για παράδειγμα, στη δεκαετία του 1980, αραβικές χώρες του Περσικού Κόλπου συναγωνίστηκαν για τον ρόλο τού πλέον γενναιόδωρου χορηγού των μουτζαχεντίν στο Αφγανιστάν, και στη δεκαετία του 1990 η Σαουδική Αραβία ανταγωνίστηκε με το Ιράν για το ποια χώρα θα μπορούσε να στείλει περισσότερα όπλα στους μουσουλμάνους της Βοσνίας. Περιττό να πούμε ότι αυτή είναι μια διαδικασία που ευνοεί την στρατιωτική κλιμάκωση έναντι μιας διπλωματικής επίλυσης.

Φυσικά, δεν πρέπει να υπερεκτιμηθεί ο ρόλος του Καρανταουί στην κρίση της Συρίας - υπήρχε η πυρκαγιά πριν εκείνος χύσει βενζίνη πάνω της. Ωστόσο, η δήλωση της 31ης Μαΐου είναι τουλάχιστον ένας σημαντικός δείκτης της άποψης των σουνιτών κληρικών σχετικά με το συριακό πόλεμο. Είναι ένα σημάδι ότι αυτό που η σουνιτική θρησκευτική και πολιτική ελίτ συνήθως εξελάμβανε ως δημαγωγία, γίνεται τώρα η επικρατούσα τάση. Παρά το γεγονός ότι αρκετοί σχολιαστές των μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων των σουνιτικών, έχουν επικρίνει τον Καρανταουί και τον κατηγόρησαν ότι ενθαρρύνει την θρησκευτική αιματοχυσία, η καταδίκη ήταν ελάχιστα συντριπτική. Ο ίδιος ο Καρανταουί δεν έχει δείξει καμία πρόθεση να ανασκευάσει την δήλωσή του. Αλλά ακόμη και αν το έκανε, το τζίνι του μαχητικού σεχταρισμού έχει ήδη βγει από το μπουκάλι.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.