Η βρετανική αριστερά στρέφεται προς τα δεξιά | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η βρετανική αριστερά στρέφεται προς τα δεξιά

Πώς οι Εργατικοί έμαθαν να μην ανησυχούν και να αγαπούν τον εθνικισμό

Η επωνυμία Μπλε Εργατικοί (Blue Labour) ήταν μια πλάγια σύγκριση με το κίνημα Red Tory που είχε προσπαθήσει να σύρει το Συντηρητικό Κόμμα (Tory Party) προς την ίδια κατεύθυνση υπέρ της τοπικής κοινότητας. Οι περισσότεροι άνθρωποι εξέλαβαν το «Μπλέ» ως κάτι που υποδείκνυε μια συντηρητική στροφή στην σκέψη των Εργατικών. (Η βρετανική και αμερικανική πολιτική έχουν αντεστραμμένους συνδυασμούς χρωμάτων: κόκκινο στο Ηνωμένο Βασίλειο σημαίνει αριστερά, μπλε σημαίνει δεξιά. Το Νέο Εργατικό Κόμμα σηματοδότησε την καινοτομία του, υιοθετώντας ένα μωβ τριαντάφυλλο ως σύμβολο του. Ο Ντέιβιντ Κάμερον έκανε κάτι παρόμοιο ενσωματώνοντας ένα πράσινο δέντρο στο λογότυπο του Συντηρητικού Κόμματος). Οι ιδρυτές των Μπλε Εργατικών, όμως, είχαν άλλη άποψη, αντανακλώντας το μείγμα τής ιδεολογικής τους φιλοδοξίας και της πολιτικής τους αφέλειας. Το μπλε είχε ως στόχο να υποδηλώσει μια τραγική άποψη για την πολιτική, που εμπνέεται από τις ιδέες του Γερμανού κοινωνιολόγου Μαξ Βέμπερ. Οι λαμπρεές κοινοτοπίες του Νέου Εργατικού Κόμματος έπρεπε να δώσουν τη θέση τους σε μερικές σκληρές αλήθειες: όπως είπε ο Βέμπερ, η πολιτική είναι να τρυπάς σιγά-σιγά μέσα από σκληρές επιφάνειες. Το 1895, ο Βέμπερ είχε προειδοποιήσει για τους κινδύνους που διέτρεχε η γερμανική ταυτότητα από την εισροή φθηνών χεριών για τις γεωργικές εργασίες από την Πολωνία. Τα συμφέροντα του γερμανικού έθνους έπρεπε να πάρουν προτεραιότητα έναντι των οικονομικών ζητημάτων.

Η ατζέντα του Γκλάσμαν για τους Μπλε Εργατικούς πήγε πολύ πιο πέρα από τη μετανάστευση. Η αφήγησή του περιλάμβανε τάξεις, φύλα και ιστορία. (Μεταξύ των εκκεντρικών προτάσεών του ήταν ότι οι σοσιαλιστές πρέπει να ξαναβρούν το παζλ τού τοπικισμού της Αγγλίας κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Τυδώρ του δέκατου έκτου αιώνα). Αλλά, η μετανάστευση αποδείχθηκε ότι είναι το κρίσιμο σημείο. Το 2011, ο Γκλάσμαν έδωσε μια συνέντευξη στην οποία πρότεινε ένα προσωρινό «πάγωμα» κάθε μετανάστευσης, εκτός από ένα μικρό αριθμό εργαζομένων με υψηλή ειδίκευση. Ανέφερε επίσης την προθυμία του να συμμετάσχει σε διάλογο με τους υποστηρικτές της English Defence League, μιας ακροδεξιάς ομάδας, της οποίας η αντι-μεταναστευτική ρητορική είναι συχνά απροκάλυπτα ρατσιστική (αντι-μουσουλμανική, υπέρ των λευκών). Ο Γκλάσμαν γρήγορα υπαναχώρησε - επέμεινε ότι η έκκλησή του για περισσότερο τοπικισμό περιλαμβάνει μεγαλύτερη στήριξη για τους Ασιάτες μετανάστες, οι οποίοι είναι επίσης παραδοσιακά ψηφοφόροι των Εργατικών - αλλά η ζημιά είχε γίνει. Ο Εντ Μίλιμπαντ, ο διάδοχος του Μπράουν ως ηγέτης των Εργατικών και υπέρμαχος των Μπλε Εργατικών που είχε δώσει στον Γκλάσμαν μια έδρα στη Βουλή των Λόρδων, άρχισε να αποστασιοποιείται από το κίνημα.

Το ατόπημα του Γκλάσμαν ήταν ότι υπέκυψε σε απόψεις που το κατεστημένο των Εργατικών θα προτιμούσε να παρουσιάσει ως περισσότερο από αδύναμες. Αυτό που γενικά οι Βρετανοί πολιτικοί τείνουν να φοβούνται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι το να νομιμοποιήσουν την φωνή των περιθωριακών κομμάτων, των οποίων η ικανότητα να απορροφούν ψήφους μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική σε γενικές εκλογές. Ο νεόκοπο κόμμα που σήμερα επωφελείται από το αντιμεταναστευτικό αίσθημα είναι το Κόμμα της Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP), το οποίο στις δημοσκοπήσεις βρίσκεται πάνω από τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, το παραδοσιακά τρίτο κόμμα της Βρετανίας και εταίρος τού συνασπισμού των Συντηρητικών στην κυβέρνηση. Το UKIP δεν είναι απροκάλυπτα ρατσιστικό. Η ρητορική του στοχεύει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά, δεδομένου ότι ήταν η ένταξη στην ΕΕ που άνοιξε την πόρτα στη μαζική εισροή εργαζομένων από την Ανατολική Ευρώπη - τα στοιχεία αμφισβητούνται, αλλά φαίνεται πιθανό ότι πάνω από ένα εκατομμύριο έχουν εισέλθει στην Βρετανία από το 2004 – το UKIP είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί το θέμα. Οι Εργατικοί θα ήθελαν να δουν το UKIP ως κόμμα της Δεξιάς που αποτελεί άμεση εκλογική πρόκληση για τους Συντηρητικούς, των οποίων οι οπαδοί είναι πιο πιθανό να αποστατήσουν. Ο Γκλάσμαν έθεσε το υπόστρωμα σε αυτό το σκεπτικό.

Μετά την ατυχή συνέντευξη του Γκλάσμαν το 2011, το κίνημα των Μπλε Εργατικών χωρίστηκε. Ο Μίλιμπαντ στρατολόγησε μια σειρά από κορυφαία στελέχη για να δουλέψουν για αυτόν. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ο βουλευτής Τζον Κρούντας, ο οποίος είναι τώρα ο συντονιστής της πολιτικής του Εργατικού Κόμματος επιφορτισμένος με τη σύνταξη του μανιφέστου για τις επόμενες εκλογές, και ο ακαδημαϊκό της Οξφόρδης Μαρκ Στήαρς, ο οποίος έχει γίνει ο επικεφαλής των λογογράφων του Μίλιμπαντ. Εν τω μεταξύ, ο Γκλάσμαν έχοντας εξοστρακιστεί από το κόμμα, προσάρμοσε το μήνυμά του για ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό κοινό. Οι απόψεις του για τη μετανάστευση του έχουν δώσει αίγλη στη Βόρεια Ευρώπη και την Σκανδιναβία, όπου τα κόμματα της αριστεράς αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις από τα αυξανόμενα αντιμεταναστευτικά συναισθήματα. Ο Γκλάσμαν έχει, επίσης, αρχίσει να μιλάει για τις θρησκευτικές ρίζες των ιδεών του, με βάση ιδίως την παράδοση της Καθολική κοινωνικής σκέψης, η οποία προωθεί τις ιδέες τής κοινωνικής αλληλεγγύης και του κοινού καλού. Αυτό έχει λίγη απήχηση στη Βρετανία, όπου ο Καθολικισμός βρίσκει ελάχιστη πολιτική αγορά. (ο Κρούντας είναι ένας καθολικός, αλλά η πίστη του δεν παίζει κανένα ρόλο στη πολιτική ρητορική του). Όπως ο Άλαστερ Κάμπελ, ο εκπρόσωπος του Μπλερ είπε κάποτε, οι Βρετανοί πολιτικοί δεν ασχολούνται με τη θρησκεία.