Ο μύθος γα τον παρεοκρατικό καπιταλισμό

Καθώς το ποσό των χρημάτων που φέρνουν στο σπίτι τους τα κορυφαία εισοδήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει αυξηθεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες, το ίδιο, επίσης, έχει κάνει η λαϊκή ανησυχία για την οικονομική ανισότητα - κάτι που το κίνημα Occupy Wall Street υπενθύμισε δυνατά στους Αμερικανούς το 2011. Ένα μεγάλο μέρος της οργής έχει ως επίκεντρο τις αμοιβές των στελεχών των κορυφαίων επιχειρήσεων των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίοι υποτίθεται ότι απολαμβάνουν διαρκώς αυξανόμενες αποδοχές, ενώ τα εισοδήματα του χαμηλότερου επιπέδου εργαζομένων έχουν παραμείνει στάσιμα. «Οι Αμερικανοί εργαζόμενοι πρέπει να τα καταφέρουν με λιγότερα», κατήγγειλε μια υπάλληλος του AFL-CIO (στμ: το American Federation of Labor and Congress of Industrial Organizations, η μεγαλύτερη εθνική ομοσπονδία ενώσεων εργαζομένων στις ΗΠΑ) στην εφημερίδα The New York Times πέρσι, «ενώ οι CEO ποτέ δεν ήταν καλύτερα». (Οι Ευρωπαίοι επίσης ασχολήθηκαν με αυτά τα ζητήματα, με την ΕΕ να προτείνει κανόνες που θα θέσουν ανώτατο όριο στα μπόνους των τραπεζιτών).

Μέρος του προβλήματος, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, είναι ότι τα εταιρικά διοικητικά συμβούλια που καθορίζουν τα πακέτα αποδοχών των CEO έχουν διακόψει τη σχέση μεταξύ του μισθού και των επιτευγμάτων. Οι Lucian Bebchuk και Jesse Fried, οι συγγραφείς το 2004 του βιβλίου με τίτλο Pay Without Performance (Πληρωμή χωρίς Επιδόσεις), καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι «οι λανθασμένες ρυθμίσεις αμοιβών δεν περιορίζονται σε ένα μικρό αριθμό “σάπιων μήλων”. Είναι ευρέως διαδεδομένες, επίμονες και συστηματικές». Ο Mihir Desai του Harvard Business School, ισχυρίστηκε ότι τα στρεβλά κίνητρα για τα στελέχη έχουν τροφοδοτήσει «τις δίδυμες κρίσεις του σύγχρονου αμερικανικού καπιταλισμού: επανειλημμένες διοικητικές αποτυχίες … και αύξηση της εισοδηματικής ανισότητας».

Οικονομολόγοι όπως αυτοί, υποστηρίζουν ότι αν και οι CEO θεωρητικά υπόκεινται στα συμβούλια που τους προσλαμβάνουν και τους απολύουν, συχνά ισχύει το αντίθετο, με τους συμβούλους να επιτυγχάνουν καταπληκτικές συμφωνίες ώστε να παραμείνουν στην εύνοια των ισχυρών διευθυντικών στελεχών. Μόνο εάν τα εταιρικά διοικητικά συμβούλια απελευθερωθούν από από τα δεσμά των διευθυντικών στελεχών, συνεχίζει αυτή η συλλογιστική, οι διευθύνοντες σύμβουλοι θα πάρουν μια γεύση λογοδοσίας, η αμοιβή τους θα προσγειωθεί και το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών θα μπορούσε να αρχίσει να μειώνεται.

Αλλά, η πραγματικότητα σχετικά με τις αμοιβές των στελεχών αποκαλύπτει μια πολύ διαφορετική εικόνα από αυτή την καρικατούρα των απογειωμένων πακέτων αμοιβών και του παρεοκρατικού καπιταλισμού (crony capitalism). Στην πραγματικότητα, αν τα εισοδήματά τους αυξήθηκαν δραματικά κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα, οι Αμερικανοί διευθύνοντες των εισηγμένων επιχειρήσεων είδαν τις αμοιβές τους να μειώνονται στα τελευταία δέκα και πλέον χρόνια, όχι να αυξάνονται. Επιπλέον, έχουν τιμωρηθεί για άσχημα αποτελέσματα, με την αμοιβή τους να ακολουθεί την απόδοση των μετοχών των εταιρειών τους. Και τα συμβούλια όντως ελέγχουν την απόδοση: Στελέχη εταιρειών με διολισθαίνουσες τιμές μετοχών βρίσκονται τώρα αντιμέτωπα με πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο να απολυθούν από ό, τι τα προηγούμενα χρόνια.

Είναι αδύνατο να αρνηθούμε ότι τα εταιρικά στελέχη στις ΗΠΑ δεν πληρώνονται αδρά. Και υπήρξαν παραδείγματα υπερβολικά γενναιόδωρων συμβουλίων. Ωστόσο, η ιδέα ότι τα υψηλά εισοδήματα των διευθυνόντων είναι κυρίως το προϊόν των αποτυχιών της εταιρικής διακυβέρνησης αποτελεί μύθο. Αντίθετα, οι διευθύνοντες σύμβουλοι των εισηγμένων επιχειρήσεων έχουν επωφεληθεί από μια όλο και πιο επικερδή αγορά για κορυφαία ταλέντα. Καθώς η τεχνολογία έχει βελτιωθεί και οι επιχειρήσεις έχουν γίνει μεγαλύτερες και πιο αποτελεσματικές, τα εισοδήματα άλλων κορυφαίων μισθωτών της χώρας - στελέχη μη εισηγμένων εταιρειών, εταιρικοί δικηγόροι, διαχειριστές hedge funds και επενδυτές - έχουν επίσης αυξηθεί. Με άλλα λόγια, τα υψηλά εισοδήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες, και η παρεπόμενη ανισότητα, προέρχονται από ευρύτερες δυνάμεις της αγοράς και όχι από ιδιορρυθμίες ή ατέλειες του αμερικανικού συστήματος εταιρικής διακυβέρνησης. Προσπάθειες για μείωση των κορυφαίων αμοιβών των διευθυντικών στελεχών μέσω πρόσθετων κανονισμών θα διακινδυνεύσει να οδηγήσει εξειδικευμένα στελέχη εισηγμένων εταιριών να δοκιμάσουν τα ταλέντα τους αλλού.

Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ ΑΜΟΙΒΩΝ

Από το 1936 έως το 2000, οι διευθύνοντες σύμβουλοι των μεγάλων εισηγμένων επιχειρήσεων είδαν την μέση (προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό) αμοιβή τους να αυξάνεται κατά σχεδόν κατά 19 φορές. Ρώτησα πρόσφατα μια ομάδα κορυφαίων στελεχών του χρηματοπιστωτικού χώρου από εισηγμένες επιχειρήσεις, μια ομάδα μεγάλων θεσμικών επενδυτών σε εισηγμένες επιχειρήσεις, καθώς και μια ομάδα ακαδημαϊκών εταιρικής διακυβέρνησης, τι νόμιζαν ότι είχε συμβεί στη μέση αμοιβή των Διευθυνόντων Συμβούλων από το 2000. Πάνω από το 60% της κάθε ομάδας δήλωσε ότι οι αμοιβές συνέχισαν να ανεβαίνουν και λιγότερο από το 30% είπαν ότι είχαν μείνει στάσιμες. Λιγότερο από 10% από κάθε ομάδα πίστευε ότι οι αμοιβές είχαν μειωθεί.