Η Αλβανία τού Εντί Ράμα

Στις αρχές Σεπτεμβρίου ανέλαβε την εξουσία η νέα αλβανική κυβέρνηση υπό τον Εντί Ράμα, η σύνθεση της οποίας είχε γίνει γνωστή στο κοινό από την πρώτη εβδομάδα τού Αυγούστου. Όπως επισημαίνεται και από πολλά ξένα μέσα ενημέρωσης, για πρώτη φορά στην χώρα ένα κυβερνητικό σχήμα θα περιλαμβάνει έξι γυναίκες υπουργούς, σηματοδοτώντας πιθανόν κατ’ αυτόν τον τρόπο τον αέρα ανανέωσης που επιθυμεί ο νέος και κατά τα άλλα αντισυμβατικός πρωθυπουργός να πείσει ότι θα διαπνέει την διακυβέρνησή του.
Περισσότερο, όμως, και από την σημειολογία των προσώπων, σημασία έχουν οι επιλογές τους ως προς την πολιτική διακυβέρνηση, την στοχοθεσία και την αντιμετώπιση των όχι ασήμαντων προβλημάτων που ταλανίζουν την Αλβανία.

Ο νέος πρωθυπουργός εκλέχθηκε από τον λαό υποσχόμενος αλλαγές ουσίας στην αλβανική πολιτική, το κράτος, την κοινωνία, την οικονομία, τους θεσμούς. Στο πρόγραμμά του πρόβαλλε ως γενικούς στόχους τής μελλοντικής διακυβέρνησής του την εφαρμογή μιας προοδευτικής πολιτικής σε όλους τους τομείς, την αντιμετώπιση των χρόνιων παθογενειών τού αλβανικού κράτους (διαφθορά, οργανωμένο έγκλημα, απουσία κράτους δικαίου κ.λπ.). Αλλά και πιο ειδικά μέτρα, που θα αφορούν στην προσπάθεια στήριξης των Αλβανών μεταναστών στο εξωτερικό, την παροχή κινήτρων για την επιστροφή τους στην πατρίδα και την διευκόλυνση των επενδύσεων, την φροντίδα του κράτους για την εκπαίδευση των παιδιών τους και την σύσφιξη των σχέσεων με τις γειτονικές χώρες, τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων υγείας και εκπαίδευσης, κ.λπ.

Οι περισσότερο δυναμικές παρεμβάσεις, ασφαλώς είναι αναγκαίες στο χώρο της οικονομίας η οποία, όσο κι αν αυτό αποφεύχθηκε να τονιστεί κατά την προεκλογική περίοδο, υποφέρει από την οικονομική κρίση όσο και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα, μάλιστα, με την πολύ πρόσφατη έκθεση του Ινστιτούτου Στατιστικής των Τιράνων, το 14,3% του αλβανικού πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, ποσοστό που αυξήθηκε κατά 32% σε σχέση με την προηγούμενη τετραετία κυρίως για τις αστικές περιοχές. Περί τις 400 χιλ. Αλβανών επιβιώνουν με μόλις 32 ευρώ το μήνα (4.800 λεκ), με τα μεγαλύτερα προβλήματα να παρουσιάζονται στις βορειότερες περιοχές της χώρας (Kukës, Fier), ενώ καλύτερη παραμένει η εικόνα στο νότο παρά το αδιαμφισβήτητο γεγονός, που και η έκθεση επισημαίνει, ότι η κρίση που έχει πλήξει την Ελλάδα και την Ιταλία, χώρες μεγάλης υποδοχής Αλβανών μεταναστών, έχει επιφέρει δραματικές μειώσεις στα εμβάσματα αυτών των μεταναστών προς την χώρα, επομένως έχει επιβραδύνει την ανάπτυξη της αλβανικής οικονομίας [8].

Υπ’ αυτή την οπτική, είναι απολύτως κατανοητή η προεκλογική δέσμευση και η μετεκλογική έμφαση που έδωσε ο νέος πρωθυπουργός στην ανάγκη για αναδιάρθρωση της αλβανικής οικονομίας και κυρίως της εγχώριας πρωτογενούς παραγωγής έτσι ώστε να μειωθεί η εξάρτησή της από τα εμβάσματα των μεταναστών, καθώς αυτά αποτελούν πλέον έναν αστάθμητο παράγοντα υπό το φως τής γενικευμένης ευρωπαϊκής οικονομικής ανασφάλειας.

Οι προκλήσεις, πάντως, είναι πολλές και πρώτη από όλες, όπως επισημάνθηκε, μάλιστα, και κατά την προαναφερθείσα συνάντηση Ράμα-Μπαρόζο, είναι η υποχρέωση της νέας κυβέρνησης να εργαστεί αποτελεσματικά για την καταπολέμηση της διαφθοράς που μαστίζει ολόκληρο τον δημόσιο βίο τής χώρας και όχι μόνο τον πολιτικό κόσμο, την πάταξη της συναλλαγής μεταξύ πολιτικής και ιδιωτικών συμφερόντων και την δίωξη του οργανωμένου εγκλήματος που έχει λάβει τραγικές διαστάσεις στη χώρα.

Το ερώτημα, βέβαια, που τίθεται αναπόφευκτα είναι το κατά πόσο το σύστημα της διαπλοκής που εν τω μεταξύ έχει εδραιωθεί στο αλβανικό κράτος θα του επιτρέψει να προχωρήσει γρήγορα στις μεταρρυθμίσεις που υπόσχεται. Ίσως μπορεί να θεωρηθεί ενδεικτικό τής σκληρής στάσης που θα τηρήσει η αντιπολίτευση, το γεγονός πως οι βουλευτές του Δημοκρατικού Κόμματος, ακολουθώντας το παράδειγμα του Σαλί Μπερίσα (που εκλέχθηκε μεν βουλευτής αλλά εγκατέλειψε την αρχηγία τού Δημοκρατικού Κόμματος), αποχώρησαν από την πρώτη κιόλας ημέρα των εργασιών της νέας Βουλής μετά τον εναρκτήριο λόγο τού νέου πρωθυπουργού καθώς θεώρησαν προσβλητικά τα όσα ανέφερε περί αλλαγής τού ύφους τής εξουσίας που πρόκειται να υιοθετήσει, περί εγκατάλειψης της αλαζονείας και των ξεπερασμένων συμπεριφορών του παρελθόντος.

Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

Επίσημος διακηρυγμένος στόχος τής Αλβανίας τις δύο τελευταίες δεκαετίες, όπως έχει επανειλημμένα διατυπωθεί από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, είναι η μετατροπή τής χώρας σε υπολογίσιμο στρατηγικό παράγοντα στην ευρύτερη περιοχή τής νοτιοανατολικής Ευρώπης, μια προοπτική που προκειμένου να επιτευχθεί οφείλει να αξιοποιήσει δύο δεδομένα: την γεωγραφική θέση τής χώρας και την παρουσία των αλβανικών πληθυσμών στην περιοχή, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι αυτοί ζουν εντός διαφορετικών κρατικών οντοτήτων. Με αυτά τα βασικά «χαρτιά» στα χέρια τους πορεύθηκαν οι κυβερνήσεις κατά το παρελθόν εκμεταλλευόμενες τις συγκυρίες που δημιουργήθηκαν στην Βαλκανική –οι οποίες ομολογουμένως δεν ήταν λίγες − προκειμένου να πετύχουν την εμπέδωση της αντίληψης περί της αναγκαίας αλβανικής σύμπραξης σε κάθε εξέλιξη που αφορά τη σταθερότητα και το μέλλον των Βαλκανίων [9].