Η Γαλάζια Ανάπτυξη «κλειδί» στην ευρωπαϊκή ανάκαμψη

• Η αλιεία μικρής κλίμακας, που είναι περιβαλλοντικά πιο φιλική και η οποία είναι πολύ σημαντική για τις παράκτιες οικονομίες (και την Ελλάδα), έχει ευνοϊκότερη μεταχείριση. Tο νέο Ταμείο για την θαλάσσια πολιτική, όπως έχω εισηγηθεί και ελπίζω να εγκριθεί στην διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας, περιλαμβάνει ειδικές διατάξεις που θα επιτρέψουν στους αλιείς μικρής κλίμακας να επενδύσουν σε νέα εργαλεία, τεχνικές και ασφάλεια των πληρωμάτων. Επίσης, δίνει κίνητρα για δραστηριοποίηση νέων ανθρώπων στο επάγγελμα και χρηματοδοτεί την εκπαίδευσή τους.

• Οι διεθνείς πτυχές τής μεταρρύθμισης είναι επίσης σημαντικές. Στο εξής, οι ευρωπαϊκοί στόλοι που αλιεύουν εκτός τής ΕΕ, θα ακολουθούν τους ίδιους ακριβώς κανόνες που ισχύουν στα ευρωπαϊκά ύδατα. Στο πλαίσιο των αλιευτικών συμφωνιών μας με τρίτες χώρες θα αλιεύεται μόνο το πλεόνασμα των ιχθυαποθεμάτων που συμφωνούμε με τα παράκτια κράτη, σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα και το δίκαιο της θάλασσας. Πρωταρχικής σημασίας θέμα είναι και η αντιμετώπιση της παράνομης αλιείας, που αποτελεί διεθνή μάστιγα. Εδώ έχουμε διαμορφώσει νέο Ευρωπαϊκό πλαίσιο συνεργασίας με 98 χώρες, Έχουμε υπογράψει συμφωνίες στενότερης συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία και ελπίζω σύντομα με τον Καναδά, την Κίνα και την Ρωσία. Έχουμε επίσης την δυνατότητα να απαγορεύσουμε εισαγωγές θαλάσσιων προϊόντων από μη συνεργαζόμενες χώρες. Η Ε.Ε δεν είναι πια μόνο ο μεγαλύτερος καταναλωτής, αλλά και ο ισχυρότερος παράγοντας στην διαμόρφωση της διεθνούς συνεργασίας στους ωκεανούς.

• Η έμφαση που δίνουμε στην περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου τής ιχθυοκαλλιέργειας στοχεύει στην δημιουργία μιας εναλλακτικής οδού απέναντι στην υπεραλίευση. Ο κλάδος είναι πολύ σημαντικός και για την Ελλάδα. Σύμφωνα με ειδική αναπτυξιακή μελέτη διεθνούς γραφείου, πρόκειται για έναν από τους κλάδους που θα αποτελέσουν μοχλό ανάπτυξης και αξιοποίησης των εξαγωγικών δυνατοτήτων τής ελληνικής οικονομίας.

Για να μπορέσουμε να αποκτήσουμε, λοιπόν, συνεκτική πολιτική απέναντι σε όλες αυτές τις ταχύτατα αναπτυσσόμενες θαλάσσιες δραστηριότητες, χρειαζόμαστε νέα εργαλεία.

Το πιο σημαντικό αφορά στην διαχείριση του θαλάσσιου χώρου που ανταποκρίνεται πια σε ποικίλες προκλήσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με εισήγησή μου, έχει προτείνει Οδηγία σχετικά με τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό. Σκοπός είναι να δημιουργήσει για τα κράτη-μέλη ένα πλαίσιο για την χρήση του θαλάσσιου χώρου. Το περιεχόμενο των χωροταξικών σχεδίων ανήκει στην ευθύνη των κρατών-μελών. Θέλουμε, όμως, να υπάρξει μια κοινή βάση αναφοράς των σχεδίων αυτών, για τον αρμονικό συντονισμό και την εξασφάλιση νομικής σταθερότητας. Έτσι, θα διευκολυνθούν οι επενδύσεις, αλλά και θα προστατευθεί το θαλάσσιο περιβάλλον και τα οικοσυστήματα. Και αυτό είναι ένα από τα θέματα, που θα κληθεί να προωθήσει η Ελληνική Προεδρία, με στόχο την τελική έγκριση του νομικού κειμένου. Ο χωροταξικός σχεδιασμός θα εναρμονισθεί και με τις πρωτοβουλίες για ενίσχυση της λιμενικής υποδομής και της συμμετοχής τής Ελλάδας στην χρηματοδότηση διευρωπαϊκών Δικτύων που ανακοινώθηκε πρόσφατα.

Ένας από τους παράγοντες που έχουμε διαπιστώσει ότι δυσχεραίνει την ανάπτυξη της θαλάσσιας οικονομίας είναι η έλλειψη πρόσβασης σε αξιόπιστα θαλάσσια δεδομένα. Το Συμβούλιο στην διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας θα συζητήσει, μετά από εισήγησή μου, πρόταση Ανακοίνωσης για την δημιουργία μιας κοινής πλατφόρμας διαχείρισης και ανταλλαγής δεδομένων (Common Information Sharing Environnent).

Η αναβάθμιση της γνώσης μας για τον υποθαλάσσιο χώρο είναι επίσης αναγκαία. Σήμερα γνωρίζουμε πολύ περισσότερα για την επιφάνεια της Σελήνης από ότι για τον βυθό τής Μεσογείου. Μαζί με την Επίτροπο αρμόδια για την έρευνα, ανακοινώσαμε ήδη την χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων και δράσεων στο πλαίσιο του προγράμματος της ΕΕ για την έρευνα «Ορίζοντας 2020». Στόχος μέχρι το 2020 είναι η πλήρης χαρτογράφηση του βυθού όλων των Ευρωπαϊκών Θαλασσών.

Στο πλαίσιο της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής, χρειάζεται να αποσαφηνίσουμε τα θαλάσσια συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε διεθνές επίπεδο, τους κινδύνους και τις απειλές, καθώς και τρόπους αντιμετώπισής τους. Όλα αυτά πρέπει να αποτελέσουν την βάση μιας στρατηγικής για την θαλάσσια ασφάλεια της Ένωσης. To νεωτερικό στοιχείο σε αυτή την προσπάθεια είναι η σύζευξη και η στενότερη συνεργασία μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών Αρχών, δεξιοτήτων και μηχανισμών. Εξ’ ορισμού δεν είναι εύκολο εγχείρημα. Το αντίθετο. Εργαζόμαστε συστηματικά μαζί με την Αντιπρόεδρο της Επιτροπής και Υψηλή Εκπρόσωπο, κα Ashton, πάνω σε ένα κείμενο που θα αποτελέσει την πρώτη ολοκληρωμένη πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την θαλάσσια στρατηγική ασφάλειας (maritime security strategy). Το χρονοδιάγραμμα υιοθέτησης της πρότασης αυτής είναι ευτυχές ότι προσδιορίζεται στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας.

Στο σημείο αυτό θέλω να επικεντρωθώ σε ένα σημαντικό θέμα που απασχολεί πάρα πολλά κράτη πλέον στην Μεσόγειο. Είναι το θέμα των Θαλασσίων Ζωνών. Είναι γνωστό ότι μέσα στην έκταση των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ) τα παράκτια κράτη έχουν κυριαρχικά δικαιώματα στους φυσικούς πόρους, που βρίσκονται όχι μόνο στο βυθό τής θάλασσας, αλλά και στην υπερκείμενη υδάτινη στήλη. Για παράδειγμα, αν και η εξόρυξη των ενεργειακών πόρων λαμβάνει χώρα στην υφαλοκρηπίδα, η επέκταση της εθνικής δικαιοδοσίας με την ανακήρυξη της ΑΟΖ επιτρέπει να ληφθούν μέτρα για αποφυγή θαλάσσιας ρύπανσης, να δημιουργηθούν αγωγοί ή δίκτυα μεταφοράς των προϊόντων. Έτσι, δημιουργείται πιο ασφαλές και σταθερό πλαίσιο για επενδύσεις και διεθνή συνεργασία. Είναι πολλές οι θετικές επιδράσεις που θα υπάρξουν σε πολλές άλλες θαλάσσιες δραστηριότητες από μια τέτοια ολοκληρωμένη προσέγγιση.