Το σενάριο των ξένων μαχητών | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το σενάριο των ξένων μαχητών

Τι αποκαλύπτουν για την αλ Κάιντα ο… ισπανικός εμφύλιος και η επανάσταση του Τέξας

Αλλά, οι στρατολογητές μπορούν επίσης να προσθέσουν εθελοντές που μόνο χαλαρά συνδέονται με, ή είναι απλώς συμπαθούντες σε, μια συγκεκριμένη ομάδα. Αυτοί οι μαχητές είναι συχνά καλόπιστοι λόγω της αδύναμης σχέσης τους με την χώρα τους και την εθνική τους ταυτότητα, ειδικά στην περίπτωση των μη ενσωματωμένων μεταναστών ή των πολιτικά καταπιεσμένων ή των οικονομικά περιθωριοποιημένων. Πολλές διακρατικές εξεγέρσεις έχουν συνήθως προτιμήσει να φέρουν αυτούς τους πιο εύπλαστους ξένους στρατιώτες όποτε ήταν δυνατόν, αντί να ρισκάρουν τα δικά τους τακτικά μέλη στο πεδίο τής μάχης. Η στρατηγική αυτή φαίνεται να λειτουργεί καλά σε ιδεολογικές συγκρούσεις, αλλά είναι πιο δύσκολο να διατηρηθεί σε εθνοτικές ομάδες ανταρτών. Στην πραγματικότητα, ακόμη και οι πιο επιτυχημένες εθνοτικές-εθνικιστικές εξεγέρσεις έχουν την τάση να μην χρησιμοποιούν ξένους μαχητές. Οι «Τίγρεις Ταμίλ» στην Σρι Λάνκα και το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα στην Τουρκία ήταν επιτυχείς στην εξεύρεση εξωτερικής οικονομικής στήριξης, αλλά προφανώς δεν στόχευαν σε κάτι περισσότερο από αυτό. Εισήγαγαν όπλα, αλλά όχι μαχητές, ίσως επειδή δεν θα μπορούσαν ποτέ να απευθύνουν έναν αξιόπιστο ισχυρισμό ότι ο αγώνας τους εκπροσωπούσε αρκετή υπαρξιακή απειλή ώστε ξεσηκώσουν μέλη τής απομακρυσμένης διασποράς τους για να έρθουν και να ενταχθούν.

Σε περιπτώσεις όπου οι ξένοι μαχητές έχουν επιτυχώς στρατολογηθεί για τέτοιους λόγους, όπως στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, η προπαγάνδα παράγει τα δικά της προβλήματα. Σε αυτές τις συγκρούσεις, οι ξένοι μαχητές καθοδηγούνται από την πεποίθηση ότι αγωνίζονται σε μια απελπισμένη μάχη μέχρι το τέλος, δρουν πιο επιθετικά από ό, τι οι ντόπιοι αντάρτες - ακόμα και όταν η πλευρά τους στην πραγματικότητα κερδίζει. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότερες αποστολές αυτοκτονίας στο Αφγανιστάν και το Ιράκ διεξήχθησαν από ξένους μαχητές και όχι από τοπικούς. Πολεμώντας για κάτι που είναι συχνά ένα αφηρημένο ιδανικό, χωρίς να ανησυχούν για άμεσα αντίποινα εναντίον των οικογενειών τους, οι ξένοι μαχητές δεν χρειάζεται να δείχνουν έλεος. Μερικές ομάδες ανταρτών, όπως το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της αλ Σαμ (Islamic State of Iraq and al-Sham, ISIS), και η Jabhat al-Nusra στην Συρία, έχουν επωφεληθεί από αυτή την δυναμική με το να χρησιμοποιούν ξένους για να στοχεύουν αμάχους όταν οι τοπικοί πολεμιστές δεν το κάνουν.

Οι διαφορές μεταξύ των ξένων και των τοπικών ανταρτών μπορούν να σπείρουν την διχόνοια μεταξύ τους. Η τελευταία δεκαετία έχει παράσχει επαρκή αποδεικτικά στοιχεία ότι η χρήση ξένων μαχητών προσφέρει τόσα μειονεκτήματα όσα και οφέλη. Στο Ιράκ, η άνοδος της θρησκευτικής βίας που ασκείται από ομάδες κυρίως αλλοδαπών μαχητών που συνδέονται με την Αλ Κάιντα οδήγησε τους τοπικούς Σουνίτες αντάρτες να στραφούν εναντίον τους και να συνασπιστούν στο λεγόμενο κίνημα Αφύπνισης, με την πλευρά των συμμαχικών δυνάμεων. Στο Αφγανιστάν, μια ομάδα κατοίκων τής πόλης Gizab, οι οποίοι ήταν αποφασισμένοι να διώξουν τους Ταλιμπάν από την επαρχία τους, συμμάχησαν με τους Αμερικανούς στρατιώτες, οι οποίοι τους αποκαλούσαν ως «Good Guys of Gizab». Στον εμφύλιο πόλεμο της Σομαλίας, η ιθαγενής σομαλική ηγεσία της ισλαμιστικής ομάδας αλ Σαμπάαμπ στράφηκε εναντίον των Δυτικών τζιχαντιστών της ομάδας επειδή δήθεν δεν υπερασπίζονταν τα τοπικά συμφέροντα των ανταρτών, ευνοώντας αντ’ αυτού τις πιο επιθετικές απόψεις τής αλ Κάιντα. Πιο πρόσφατα, στη Συρία, η ISIS και η Jabhat al-Nusra έχουν αφιερώσει τουλάχιστον τόση ενέργεια για να πολεμούν τους ντόπιους αντάρτες του Ελεύθερου Συριακού Στρατού - και μεταξύ τους – όσο και το καθεστώς τού Μπασάρ αλ-Άσαντ.

Η πίστη είναι ένα άλλο πρόβλημα. Παρά το γεγονός ότι ορισμένοι ξένοι στρατολογημένοι παραμένουν πιστοί στον σκοπό τους για όλη τους την ζωή, αναπόφευκτες ιστορίες περί δυσαρεστημένων μαχητών μπορεί να καταστήσουν δύσκολο για τους ηγέτες των ανταρτών να διατηρήσουν τον σκληρό πυρήνα των υποστηρικτών τους. Συχνά, μετά από μια αρχική αιχμή ενδιαφέροντος, η παλίρροια των εθελοντών σε μια διακρατική εξέγερση υποχωρεί με αναφορές για χαμηλό ηθικό και αχάριστους πολίτες. Συχνά φουντώνουν και πάλι μετά από μεγάλες μάχες, ή μια ολοκληρωτική νίκη, όταν αυτοί που δεν είναι αφοσιωμένοι αρκετά για να διακινδυνεύουν την ζωή τους, τελικά πλησιάζουν για να προσπαθήσουν να διεκδικήσουν μέρος τής νίκης. Στην δεκαετία τού 1980 στο Αφγανιστάν, για παράδειγμα, ο Οσάμα Μπιν Λάντεν δεν είχε ποτέ περισσότερους από μερικές εκατοντάδες εθελοντές για να πολεμήσει την Σοβιετική Ένωση, αλλά οι τάξεις του διογκώθηκαν με περισσότερους από 10.000 από την στιγμή που αποσύρθηκε ο Κόκκινος Στρατός.

Ιστορικά, οι περισσότεροι ξένοι μαχητές δεν έχουν παραμείνει ακόμη και σε περιπτώσεις στις οποίες εθνοτικές ή εθνικές ομάδες κέρδισαν την κυριαρχία με σκληρές μάχες, όπως η Επανάσταση του Τέξας, στην οποία κάποιοι Μεξικανοί και Ευρωπαίοι μετανάστες στρατολογήθηκαν στον τεξανικό στρατό. Και όταν οι πρώην μαχητές γύρισαν στον τόπο τους, οι υπηρεσίες πληροφοριών συνήθως τους παρακολουθούσαν εκ του σύνεγγυς. Στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, βετεράνοι της Ταξιαρχίας τού Αβραάμ Λίνκολν - το όνομα που δόθηκε στους περίπου 3.000 Αμερικανούς εθελοντές που πολέμησαν για την Δημοκρατική πλευρά - ήταν μεταξύ των μόνων Αμερικανών που είχαν εμπειρία μάχης, όταν άρχισε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Αλλά αποκλείστηκαν από την ένταξή τους στον στρατό των ΗΠΑ. Ωστόσο, ως επί το πλείστον, στους ξένους μαχητές χορηγήθηκε αμνηστία από τις δικές τους κυβερνήσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία από αυτούς συνέχισαν με ουσιαστικά απλή ζωή, ακόμη και αν παρέμειναν ενεργοί σε ριζοσπαστικές πολιτικές ή σε θρησκευτικές κοινότητες ή κοινότητες της διασποράς.

ΟΧΙ ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟΣ