Στο μυαλό τού Πούτιν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Στο μυαλό τού Πούτιν

Ο Alexander Dugin και η φιλοσοφία πίσω από την εισβολή στην Ουκρανία

Αλλά η ένταξή του στην πολιτική δεν μεταφράστηκε απαραιτήτως σε ευρύτερη απήχηση μεταξύ των πολιτικών που εφήρμοζαν οι ελίτ. Γι’ αυτό, ο Ντούγκιν έπρεπε να μετατρέψει την ιδεολογία του σε κάτι άλλο - κάτι μοναδικά ρωσικό. Δηλαδή, απέρριψε τα πιο εξωφρενικά, απόκρυφα, και ριζοσπαστικά στοιχεία τής ιδεολογίας του, συμπεριλαμβανομένου του μυστικισμού του, και άντλησε από τον κλασικό Ευρασιατισμό των Trubetzkoy και Savitskii. Δούλεψε για την δημιουργία του Διεθνούς Ευρασιατικού Κινήματος, μιας ομάδας στην οποία θα έφθαναν να συμμετέχουν ακαδημαϊκοί, πολιτικοί, βουλευτές, δημοσιογράφοι και διανοούμενοι από την Ρωσία, τους γείτονές της και την Δύση.

ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΑΥΤΗΝ

Όπως και οι κλασικοί Ευρασιατιστές τής δεκαετίας τού 1920 και του 1930, η ιδεολογία τού Ντούγκιν είναι αντι-Δυτική, αντι-φιλελεύθερη, ολοκληρωτική, ιδεοκρατική, και κοινωνικά παραδοσιακή. Ο εθνικισμός του δεν έχει σλαβικό προσανατολισμό (αν και οι Ρώσοι έχουν μια ειδική αποστολή να ενώσουν και να καθοδηγήσουν), αλλά εφαρμόζεται και σε άλλα έθνη τής Ευρασίας. Και χαρακτηρίζει τον ορθολογισμό ως Δυτικό και ως εκ τούτου προωθεί μια μυστικιστική, πνευματική, συναισθηματική και μεσσιανική κοσμοθεωρία.

Αλλά ο νεο-Ευρασιατισμός τού Ντούγκιν διαφέρει σημαντικά από την προηγούμενη Ευρασιατιστική σκέψη. Πρώτον, ο Ντούγκιν αντιλαμβάνεται την Ευρασία ως πολύ μεγαλύτερη από όσο έκαναν ποτέ οι προκάτοχοί του. Για παράδειγμα, ενώ ο Savitskii πίστευε ότι το ρωσικό-ευρασιατικό κράτος θα πρέπει να εκτείνεται από το Σινικό Τείχος τής Κίνας στα ανατολικά μέχρι τα Καρπάθια Όρη στα δυτικά, ο Ντούγκιν πιστεύει ότι το Ευρασιατικό κράτος πρέπει να ενσωματώνει όλα τα πρώην σοβιετικά κράτη, μέλη τού σοσιαλιστικού μπλοκ, και ίσως ακόμα και να ιδρυθεί ένα προτεκτοράτο για όλα τα κράτη-μέλη τής ΕΕ [7]. Στα ανατολικά, ο Ντούγκιν προτείνει να πάει μέχρι την ενσωμάτωση της Μαντζουρίας, της Xinxiang, του Θιβέτ και της Μογγολίας. Μέχρι που προτείνει τελικά μια στροφή νοτιοδυτικά προς τον Ινδικό Ωκεανό.

Προκειμένου να συμπεριλάβει την Ευρώπη στην Ευρασία, ο Ντούγκιν έπρεπε να επανεξετάσει τον εχθρό. Στην κλασική Ευρασιανιστική σκέψη, ο εχθρός ήταν η Ρωμανο-γερμανική Ευρώπη. Στην εκδοχή τού Ντούγκιν, ο εχθρός είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες. Όπως ο ίδιος γράφει: «Οι ΗΠΑ αποτελούν μια χιμαιρική [8], αντι-οργανική, μεταμοσχευμένη κουλτούρα η οποία δεν έχει ιερές κρατικές παραδόσεις και πολιτιστικό έδαφος, αλλά, παρ’ όλα αυτά, προσπαθούν να επιβάλλουν στις άλλες ηπείρους το αντι-εθνοτικό, αντι-παραδοσιακό [και] «βαβυλωνικό» τους μοντέλο. Οι κλασικοί Ευρασιατιστές, αντιθέτως, ευνοούσαν τις Ηνωμένες Πολιτείες και μέχρι που θεωρούσαν ότι είναι ένα μοντέλο, ιδίως επαινώντας τον οικονομικό εθνικισμό τους, το Δόγμα Μονρόε, και την μη συμμετοχή τους στην Κοινωνία των Εθνών.

Ένα άλλο κρίσιμο σημείο διαφοράς είναι η στάση του απέναντι στον φασισμό και τη ναζιστική Γερμανία. Ακόμη και πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι κλασικοί Ευρασιατιστές ήταν αντίθετοι με τον φασισμό και αντιτάχθηκαν στον φυλετικό αντισημιτισμό. Ο Ντούγκιν έχει εξυμνήσει το κράτος τού Ισραήλ για την διαμόρφωση των αρχών τού συντηρητισμού, αλλά έχει μιλήσει επίσης για διασύνδεση μεταξύ του Σιωνισμού και του ναζισμού και άφησε να εννοηθεί ότι οι Εβραίοι αξίζουν την κρατική υπόστασή τους μόνο λόγω του Ολοκαυτώματος. Διαιρεί επίσης τους Εβραίους σε «κακούς» και σε «καλούς». Οι καλοί είναι οι ορθόδοξοι και ζουν στο Ισραήλ. Οι «κακοί» ζουν έξω από το Ισραήλ και προσπαθούν να αφομοιωθούν. Φυσικά, αυτές τις μέρες, είναι απόψεις τις οποίες σπάνια απευθύνει στο κοινό.

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΠΟΥΤΙΝ

Από τις αρχές τής δεκαετίας τού 2000, οι ιδέες τού Ντούγκιν έχουν μόνο κερδίσει σε δημοτικότητα. Η άνοδός τους αντικατοπτρίζει την μετάβαση του Πούτιν από προφανή δημοκράτη σε αυταρχικό. Στην πραγματικότητα, η συντηρητική στροφή τού Πούτιν έδωσε στον Ντούγκιν μια τέλεια ευκαιρία για να «βοηθήσει» τον Ρώσο ηγέτη με τις κατάλληλες ιστορικές, γεωπολιτικές και πολιτιστικές εξηγήσεις για τις πολιτικές του. Αναγνωρίζοντας πόσο ελκυστικές είναι οι ιδέες τού Ντούγκιν σε ορισμένους Ρώσους, ο Πούτιν έχει υιοθετήσει ορισμένες από αυτές για να προαγάγει τους στόχους του.

Αν και ο Ντούγκιν έχει επικρίνει τον Πούτιν από καιρό σε καιρό για τον οικονομικό του φιλελευθερισμό και την συνεργασία του με την Δύση, έχει υπάρξει γενικά σταθερός σύμμαχος του προέδρου. Το 2002, δημιούργησε το Κόμμα τής Ευρασίας, το οποίο χαιρετίστηκε από πολλούς στην κυβέρνηση του Πούτιν. Το Κρεμλίνο έχει από καιρό ανεχθεί, ακόμη και ενθαρρύνει, την δημιουργία αυτών των μικρότερων συμμαχικών πολιτικών κομμάτων, τα οποία δίνουν στους Ρώσους ψηφοφόρους την αίσθηση ότι πραγματικά ζουν σε μια δημοκρατία. Το κόμμα τού Ντούγκιν, για παράδειγμα, προσφέρει μια διέξοδο στα άτομα με σοβινιστικές και εθνικιστικές τάσεις, ακόμη και καθώς το κόμμα παραμένει ελεγχόμενο από το Κρεμλίνο. Την ίδια στιγμή, ο Ντούγκιν έχτισε ισχυρούς δεσμούς με τον Sergei Glazyev, ο οποίος είναι συν-επικεφαλής τού πατριωτικού πολιτικού συνασπισμού Rodina και σήμερα είναι σύμβουλος του Πούτιν για την Ευρασιατική ολοκλήρωση. Το 2003, ο Ντούγκιν προσπάθησε να γίνει βουλευτής με το μπλοκ Rodina, αλλά απέτυχε.

Παρότι η εκλογική του προσπάθεια στέφθηκε από αποτυχία, η θετική υποδοχή από ορισμένους ψηφοφόρους των αντι-δυτικών σχεδίων του ενθάρρυνε τον Ντούγκιν να προχωρήσει με το Ευρασιατιστικό κίνημα. Μετά το σοκ τής Πορτοκαλί Επανάστασης της Ουκρανίας το 2004, δημιούργησε την Ευρασιατιστική Ένωση Νεολαίας [9], η οποία προωθεί την πατριωτική και αντι-Δυτική εκπαίδευση. Έχει 47 γραφεία συντονισμού [10] σε ολόκληρη την Ρωσία και σε εννέα χώρες τής Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών, την Πολωνία και την Τουρκία. Η εμβέλειά του υπερβαίνει κατά πολύ εκείνη οποιουδήποτε υπάρχοντος δημοκρατικά προσανατολισμένου κινήματος.