Και εγένετο φως | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Και εγένετο φως

Το φιλόδοξο πρόγραμμα της Ουάσιγκτον να βοηθήσει την Αφρική να παράγει ηλεκτρισμό

Το Power Africa έχει άλλο ένα πράγμα που το υποστηρίζει. Αντιπροσωπεύει ακριβώς το είδος των σύγχρονων προσπαθειών δημοσίου-ιδιωτών (ΣΔΙΤ), που βρίσκονται στην αιχμή τής αναπτυξιακής πολιτικής. Το παλιό μοντέλο βοήθειας που έβλεπε τα αφρικανικά έθνη ως παθητικούς αποδέκτες τής αμερικανικής γενναιοδωρίας πεθαίνει σε μια εποχή μειούμενων προϋπολογισμών για επιχορηγήσεις, αυξημένων πηγών χρηματοδότησης για τις αναπτυσσόμενες χώρες και αύξησης εισοδημάτων σε ολόκληρη την Αφρική. Ακόμη και οι πιο φτωχές χώρες, όπως η Λιβερία, είναι πιο πρόθυμες για ιδιωτικές επενδύσεις στις υποδομές παρά για χορήγηση ενισχύσεων στις κοινωνικές υπηρεσίες. Η κυβέρνηση Ομπάμα άκουσε τους Αφρικανούς και αναγνώρισε ότι έχουν τελειώσει οι ημέρες των ολοένα υψηλότερων αιτημάτων από τον προϋπολογισμό.

Το Power Africa χρησιμοποιεί μια σειρά εργαλείων δημόσιας πολιτικής – εμπορική πίστωση, τεχνική βοήθεια, ασφαλιστικό ρίσκο – για να ενθαρρύνει την μεταρρύθμιση της πολιτικής και τις ιδιωτικές επενδύσεις στον τομέα τής ηλεκτρικής ενέργειας στην Αφρική. Η [αμερικανική] κυβέρνηση αρχικά δέσμευσε έως 7 δισεκατομμύρια δολάρια δημόσιων, ή με εγγύηση του Δημοσίου, κεφαλαίων (αν και πολλά από αυτά δεν θα υλοποιηθούν ποτέ [3]) από μια σειρά από υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της Overseas Private Investment Corporation (OPIC), της U.S. Export-Import Bank (Ex -Im), του Οργανισμού Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ, και της Υπηρεσίας Εμπορίου και Ανάπτυξης των ΗΠΑ. Συγκέντρωσε επίσης ιδιωτικές δεσμεύσεις από Αμερικανούς και Αφρικανούς επενδυτές που τώρα έχουν φθάσει σε συνολικό ύψος άνω των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Σε αυτή την περίπτωση, η συμμετοχή τής κυβέρνησης συνέβαλε στην άμβλυνση των μακροπρόθεσμων εμπορικών και πολιτικών κινδύνων - και ως εκ τούτου ξεκλείδωσε τις ιδιωτικές επενδύσεις. Το Power Africa κατά πάσα πιθανότητα θα έχει επίσης δευτερογενή οφέλη για την εξωτερική πολιτική. Σε μια εποχή που η Αφρική είναι πιο σημαντική από ποτέ για την εθνική ασφάλεια και τα οικονομικά συμφέροντα των ΗΠΑ [4], είναι σημαντικό ότι η Ουάσιγκτον δείχνει ότι μπορεί να είναι ένας αξιόπιστος εταίρος. Κάθε μια από τις έξι χώρες που συμμετέχουν στο Power Africa είναι σημαντικοί σύμμαχοι στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας, των διεθνών εγκληματικών καρτέλ και των θανατηφόρων ασθενειών. Με το να δείχνει ότι ανταποκρίνεται στις ενεργειακές ανάγκες των χωρών αυτών, η Ουάσιγκτον μπορεί να αναμένει μεγαλύτερη συνεργασία στους άλλους τομείς, καθώς και πιο ανοικτές αγορές για τις αμερικανικές εταιρείες.

Υπάρχουν, βέβαια, ακόμα ερωτηματικά σχετικά με το πώς θα λειτουργήσει το Power Africa. Το μεγαλύτερο μέρος τής χρηματοδότησης αναμένεται να προέλθει από τον Ex-Im και τον OPIC, δύο κυβερνητικούς οργανισμούς που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα αβέβαιες προοπτικές επανέγκρισης στο Κογκρέσο. Ο OPIC ειδικότερα θα μπορούσε να διαδραματίσει έναν πολύ μεγαλύτερο ρόλο, αλλά παραμένει δέσμιος απαρχαιωμένων κανόνων και πολιτικών που τον εμποδίζουν να λειτουργήσει ως καταλύτης για ακόμη περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις. Θα μπορούσε εύκολα να εκσυγχρονιστεί και να επεκταθεί χωρίς καμία πρόσθετη νέα χρηματοδότηση [5] αλλά μέχρι στιγμής ο Λευκός Οίκος έχει δείξει λίγη όρεξη να αναλάβει αυτό το καθήκον.

Επίσης, δεν είναι ακόμη σαφές το πώς σχεδιάζει ο Λευκός Οίκος να παρακολουθεί την πρόοδο του Power Africa. Για εκείνους που διαχειρίζονται προγράμματα για την δημόσια υγεία, όπως το President’s Emergency Plan for AIDS Relief, ήταν σχετικά εύκολο να μετρήσουν τα αγορασμένα προφυλακτικά, τα παραδοθέντα φάρμακα και τους ασθενείς που έλαβαν θεραπεία. Με τα έργα ηλεκτρικής ενέργειας, ωστόσο, υπάρχουν πολλά περισσότερα κινούμενα μέρη. Η Ουάσινγκτον θα έχει το κίνητρο να της πιστωθεί όλη η νέα παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και η πρόσβαση σε αυτήν, στις αντίστοιχες χώρες τής Αφρικής. Αλλά τέτοιου είδους εύσημα δεν θα είναι αξιόπιστα εκ του μακρόθεν και θα ήταν ενοχλητικά για άλλους παίκτες που έχουν κάνει σημαντικές συνεισφορές. Η Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης και η Γαλλία και η Ιαπωνία δραστηριοποιούνται στον τομέα τής αφρικανικής ενεργειακής βιομηχανίας εδώ και χρόνια. Αν η Κίνα χτίζει ένα υδροηλεκτρικό φράγμα στην Γκάνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες στέλνουν ένα σύμβουλο για να συζητήσουν την μεταρρύθμιση των τιμολογίων, θα ήταν τουλάχιστον ύποπτο, αν το Power Africa έπαιρνε τα εύσημα για το σύνολο του έργου.

Η εύνοια του Κογκρέσου είναι επίσης απαραίτητη εάν η προσπάθεια πρόκειται να διαρκέσει πέρα από την παρούσα κυβέρνηση. Ωστόσο, ο Λευκός Οίκος δεν έχει κάνει καλά την δουλειά του στο να εξασφαλίσει την υποστήριξη του Κογκρέσου για το Power Africa. Ευτυχώς, υπάρχει ευρύ διακομματικό ενδιαφέρον για την ενεργειακή φτώχεια τής Αφρικής. Η Βουλή των Αντιπροσώπων έχει ήδη περάσει τον νόμο Electrify Africa, ενώ η Γερουσία εργάζεται πάνω σε ένα αντίστοιχο νομοσχέδιο. Το κλειδί τώρα είναι να ενωθούν αυτά τα κομμάτια μαζί, με έναν τρόπο που μπορεί να επιβιώσει πέρα από το 2016.

Ένα τελευταίο πρόβλημα είναι η αναπόφευκτη ένταση με τους παγκόσμιους περιβαλλοντικούς στόχους. Οι νέοι στόχοι τού Power Africa για την παραγωγή και την πρόσβαση δεν είναι δυνατόν να επιτευχθούν μόνο μέσω της ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Στην πραγματικότητα, κάθε μια από τις ανωτέρω έξι αφρικανικές χώρες έχει ανακοινώσει την πρόθεσή της να χρησιμοποιήσει εγχώριο φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Οι αμερικανικές περιβαλλοντικές ομάδες ασκούν πιέσεις στην διοίκηση Ομπάμα να απαγορεύσει την χρηματοδότηση σε τέτοιου είδους έργων ορυκτών καυσίμων. Ωστόσο, κάτι τέτοιο όχι μόνο θα απειλούσε τους στόχους τού Power Africa αλλά θα στοχοποιούσε τις Ηνωμένες Πολιτείες για χοντροκομμένη υποκρισία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πάνω από 3.000 σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα, ενώ η Γκάνα έχει δύο και η Λιβερία κανέναν.