Το Αζερμπαϊτζάν δεν θέλει να είναι Δυτικό

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση του Μπακού έχει κινηθεί για να κλείσει ή να παρενοχλήσει Δυτικούς χρηματοδότες και θεσμούς που έχουν προωθήσει την δημοκρατία. Οι δυτικές οργανώσεις, όπως ο μη κερδοσκοπικός εκπαιδευτικός οργανισμός IREX, το Εθνικό Δημοκρατικό Ινστιτούτο (National Democratic Institute) και ακόμη και η φιλανθρωπική οργάνωση Oxfam έχουν παρενοχληθεί: Οι τραπεζικοί λογαριασμοί τους έχουν παγώσει ή έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν την χώρα.

Δυτικοί οι οποίοι τολμούν να επικρίνουν το Αζερμπαϊτζάν - ακόμα και άνθρωποι που έχουν βοηθήσει στο παρελθόν, όπως ο πρόσφατα αναχωρήσας πρεσβευτής των ΗΠΑ, Richard Morningstar ή ο Σουηδός υπουργός Εξωτερικών, Καρλ Μπιλντ – υπέστησαν επίθεση [3] από τους αξιωματούχους και τα μέσα ενημέρωσης του Αζερμπαϊτζάν για «χονδροειδείς παρεμβάσεις» ή ως ότι είναι [4] «αυτάρεσκοι και φιλόδοξοι». Φυσικά, οι Ρώσοι αξιωματούχοι, οι οποίοι συγκρατούνται από το να αναφέρουν την δημοκρατία ως κάτι το αυτονόητο, δεν αντιμετωπίζουν τέτοιες επικρίσεις.

ΠΙΣΩ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ

Η όλο και πιο επιθετική στάση τής κυβέρνησης του Αζερμπαϊτζάν έχει την δυνατότητα να αποσταθεροποιήσει όχι μόνο την ίδια την χώρα, αλλά και την ευρύτερη γειτονιά της. Εν μέρει αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η επίθεση στην φιλοδυτική αντιπολίτευση παραχώρησε έδαφος σε αντιπάλους μιας πιο μαχητικής ποικιλίας. Αναφέρεται ότι υπάρχουν αρκετές εκατοντάδες Αζέροι ριζοσπάστες σουνίτες που αγωνίζονται με την ISIS οι οποίοι αναμένεται να επιστρέψουν στην πατρίδα τους κάποια στιγμή.

Εν μέρει αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το Αζερμπαϊτζάν προκαλεί με όλο και πιο επιθετικό τρόπο στην ανεπίλυτη σύγκρουσή του με την Αρμενία για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Το Μπακού έχει χρησιμοποιήσει τον πετρελαϊκό πλούτο του για να χρηματοδοτήσει έναν τεράστιο επανεξοπλισμό. Κατά τα τελευταία πέντε χρόνια, το Αζερμπαϊτζάν έχει αγοράσει επιθετικά όπλα - επιθετικά αεροσκάφη, συστήματα πυροβολικού, βλήματα εδάφους-αέρος και μη επανδρωμένα αεροσκάφη - από το Ισραήλ, το Πακιστάν και την Ρωσία. Ο στρατιωτικός προϋπολογισμός του ανέρχεται σήμερα σε 4 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, ένα ποσό ίσο με τον αρμενικό κρατικό προϋπολογισμό.

Υπήρξε επίσης μια κλιμάκωση της ρητορικής. Η ηγεσία τού Αζερμπαϊτζάν έχει ανακηρύξει επίσημα την Αρμενία ως εχθρό. Τον Αύγουστο, ο Αλίεφ χρησιμοποίησε το Twitter για να εκδώσει ένα μπαράζ από 57 πολεμοχαρή tweets, λέγοντας στους Αρμένιους, «Η σημαία τού Αζερμπαϊτζάν θα κυματίσει σε όλα τα κατεχόμενα εδάφη».

Η απογοήτευση του Αζερμπαϊτζάν είναι κατανοητή. Περισσότερα από 20 χρόνια μετά, κανείς δεν έχει επεξεργαστεί μια λύση που θα επιστρέψει τα χαμένα εδάφη του. Και η Αρμενία είναι ένας δύσκολος αντίπαλος, ο οποίος σιγά-σιγά ξαναγράφει τα γεγονότα επί του εδάφους, καθώς διατηρεί στον έλεγχό της τις περιοχές τού Αζερμπαϊτζάν γύρω από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Αλλά η απογοήτευση δεν αποτελεί πολιτική. Το Αζερμπαϊτζάν φέρει τόση ευθύνη για την σύγκρουση στο Καραμπάχ όση και οι Αρμένιοι, και δεν υπάρχει εναλλακτική λύση σε μια ειρηνική διευθέτηση με τον εχθρό. Η απογοήτευση επίσης κοστίζει ζωές. Μια ανταλλαγή προκλήσεων κατά μήκος τής μακράς γραμμής κατάπαυσης του πυρός αυτό το καλοκαίρι οδήγησε στην πιο επικίνδυνη έξαρση βίας εκεί σε 20 χρόνια, με τουλάχιστον 30 στρατιώτες να σκοτώνονται και από τις δύο πλευρές. Οι θεωρητικοί τής συνωμοσίας και στις δύο πλευρές κατηγόρησαν τους Ρώσους, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι ήταν μια καθαρή πολεμική μπλόφα μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν που ξέφυγε από τα όρια.

Αυτή είναι μια επικίνδυνη δυναμική. Φαίνεται απλώς ως θέμα χρόνου μέχρι ένας συνδυασμός εσωτερικής ανασφάλειας του Αζερμπαϊτζάν, ανάπτυξης των στρατιωτικών δυνάμεών του, και αστάθειας στην γραμμή κατάπαυσης του πυρός, να ωθήσει το Μπακού να εγκαταλείψει τις ειρηνευτικές συνομιλίες και να ξεκινήσει μια εκστρατεία για να ανακαταλάβει το Καραμπάχ με την βία - μια κίνηση που όλοι οι εξωτερικοί ειδικοί σχετικά με την σύγκρουση προβλέπουν ότι θα καταλήξει σε καταστροφή για όλες τις πλευρές.

Το Αζερμπαϊτζάν έχει αντικειμενικούς λόγους να αισθάνεται ανασφαλές στην γειτονιά του. Αλλά οι Δυτική συνομιλητές δεν θα πρέπει να κολακεύονται από τα ανοίγματά του σε στρατηγική συνεργασία. Εάν το Μπακού ήταν σοβαρό σχετικά με τις συνεργασίες, τότε θα σταματούσε να διώκει τους φιλοδυτικούς επικριτές του και θα εμπλεκόταν πιο εντατικά στην ειρηνευτική διαδικασία για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Οι Δυτικοί πολιτικοί θα πρέπει να ασχοληθούν με το Αζερμπαϊτζάν που είναι μπροστά τους, αντί με το φαντασιώδες που έχουν συνηθίσει να διαφημίζουν οι αξιωματούχοι τού Αζερμπαϊτζάν.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/142113/thomas-de-waal/azerbaijan-...