Ο ΣΥΡΙΖΑ σκοντάφτει

Ο Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, ένα ελληνικό πολιτικό κόμμα γνωστό με το ακρωνύμιο «ΣΥΡΙΖΑ», ανέλαβε την εξουσία τον Ιανουάριο του 2015, με μια απλή, αν και φιλόδοξη ιδέα: Να θέσει ένα τέλος στην λιτότητα στην Ελλάδα. Για χρόνια, η Ελλάδα έχει περικόψει τις δαπάνες της με αντάλλαγμα δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε δάνεια διάσωσης από την λεγόμενη τρόικα -Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Τώρα, με την έναρξη νέων διαπραγματεύσεων θα παίξει ένα υψηλού ρίσκου κρυφτό, ποντάροντας ότι ο μεγαλύτερος πιστωτής της, η Γερμανία, θα χορηγήσει γενναιόδωρες χρηματικές παραχωρήσεις για να αποφευχθεί ο κίνδυνος μιας ελληνικής χρεοκοπίας και εξόδου από την ευρωζώνη.

Οι διαπραγματεύσεις αποδείχθηκαν μάλλον διαφορετικές από ό, τι περίμενε ο ΣΥΡΙΖΑ: Η Γερμανία αρνήθηκε να υποχωρήσει. Ακόμα κι όταν η Αθήνα άρχισε να ρισκάρει περισσότερο, το Βερολίνο επέμεινε στην θέση του ακόμα πιο πολύ. Τον Φεβρουάριο, η Ελλάδα υποχώρησε στα περισσότερα από τα αιτήματά της και αποδέχθηκε μια παράταση της διάσωσης για τέσσερις μήνες, κάτι που ο ΣΥΡΙΖΑ είχε δηλώσει ότι δεν θα έκανε ποτέ, με αντάλλαγμα την παραχώρηση κάποιας μεγαλύτερης ελευθερίας στην απόφαση ποιων μέτρων λιτότητας θα εφαρμόσει. Εν τω μεταξύ, η Ελλάδα θα έρθει αντιμέτωπη με μια νέα κρίση αυτό το καλοκαίρι, οπότε και είναι προγραμματισμένο να εξοφλήσει στους πιστωτές της περίπου 7 δισεκατομμύρια δολάρια -ενώ μπορεί να ξεμείνει από χρήματα πολύ πριν από αυτό. Την επόμενη εβδομάδα, η χώρα σχεδιάζει να παρουσιάσει στους ηγέτες της ευρωζώνης μια λίστα προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων, με την ελπίδα να καταφέρει να ξεκλειδώσει περισσότερα κεφάλαια διάσωσης.

Πώς κατέληξε ο ΣΥΡΙΖΑ σε αυτό το σημείο; Εστιάζοντας αποκλειστικά στην Γερμανία, η Ελλάδα ξέχασε τα συμφέροντα των άλλων παικτών που συμμετέχουν. Με απλά λόγια, η Αθήνα συμπεριφέρθηκε με τρόπο που οι παράγοντες αυτοί έκριναν πως ήταν βαθιά απειλητικός, γεγονός που ένωσε αποτελεσματικά την Ευρώπη εναντίον της. Για να αποκατασταθεί η ζημιά, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει άλλη επιλογή από το να αλλάξει πορεία, διαφοροποιώντας το μήνυμά του και προσαρμόζοντας τα αιτήματά του.

ΜΕ ΑΝΕΚΦΡΑΣΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

Στις διαπραγματεύσεις συμμετέχουν πέντε παίκτες: Η Γερμανία, η Ελλάδα, οι χώρες της Βόρειας Ευρώπης, οι κυβερνήσεις της λεγόμενης περιφέρειας της ΕΕ, καθώς και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Για να γίνουν αντιληπτοί οι λόγοι για τους οποίους ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε να επιτύχει τους στόχους του απαιτείται η κατανόηση των κινήτρων του καθενός.

Για την Γερμανία, μια συμβιβαστική συμφωνία με την Ελλάδα θα ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνη. Η ικανοποίηση των ελληνικών αιτημάτων θα μπορούσε να ενθαρρύνει κι άλλες χώρες να εκλέξουν κυβερνήσεις εξίσου παράλογες όσο εκείνη της Ελλάδας. Η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, αντιμετωπίζει επίσης εγχώριες πιέσεις, όπου στοιχεία του δικού της κόμματος αντιτάσσονται σε παραχωρήσεις υπέρ της Ελλάδας. Τον περασμένο Φεβρουάριο, το ευρωσκεπτικιστικό «Εναλλακτική για την Γερμανία», ένα κόμμα που αντιτίθεται στην διάσωση της Ελλάδας, κέρδισε τις πρώτες του έδρες [1] σε μια περιφερειακή συνέλευση της δυτικής Γερμανίας.

Μια προσέγγιση σκληρής γραμμής, από την άλλη πλευρά, φέρει τους δικούς της κινδύνους. Αν και τα ρεπορτάζ των μέσων ενημέρωσης δείχνουν ότι η Γερμανία εκτιμά πως θα μπορούσε να ελέγξει τις επιπτώσεις μιας άτακτης ελληνικής εξόδου από την ΕΕ, δεν υπάρχει τρόπος να προβλέψει κανείς τις ακριβείς συνέπειές της. (Εξάλλου, οι επιπτώσεις της κατάρρευσης της Lehman Brothers το 2008 ήταν πολύ μεγαλύτερες από ό, τι υπολόγιζαν πολλοί παρατηρητές και αξιωματούχοι, οπότε η γερμανική αισιοδοξία θα μπορούσε να είναι εξίσου άστοχη). Επιπλέον, υπάρχει κι η πολιτική ήττα για την Μέρκελ που θα επακολουθούσε μιας ελληνικής εξόδου ˑ μετά από τα χρόνια που αφιέρωσε στο να κάνει το οτιδήποτε για να διατηρήσει την Ευρωζώνη ανέπαφη, οι προσπάθειές της θα οδηγούντο σε αποτυχία ούτως ή άλλως. Μια ελληνική έξοδος θα μπορούσε επίσης να ανοίξει τον δρόμο σε άλλες χώρες να κάνουν το ίδιο.

Οι βόρειες ευρωπαϊκές χώρες –η Εσθονία, η Φινλανδία, η Λετονία, η Λιθουανία κι η Σουηδία- υποστηρίζουν την απροθυμία της Γερμανίας να προσφέρει στην ελληνική κυβέρνηση σημαντικές παραχωρήσεις. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, εξακολουθεί να οφείλει στην Φινλανδία ένα σημαντικό ποσό ˑ ένα πιθανό κούρεμα του χρέους θα ωφελήσει τα λαϊκιστικά κόμματα που αναζητούν το πάνω χέρι στις επερχόμενες εκλογές της Φινλανδίας. Αυτά τα κράτη-μέλη, επειδή αισθάνονται ότι απειλούνται από την Ρωσία, υποκρύπτουν ένα ακόμα παράπονο: Πιστεύουν ότι η Ουκρανία είναι εκείνη που αξίζει ιδιαίτερη στήριξη από την Ευρώπη, όχι η Ελλάδα. Επιπλέον, είναι δυσαρεστημένα με τις αναφορές περί αναθέρμανσης των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας.

Τα περιφερειακά κράτη, τα οποία περιλαμβάνουν την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία, έχουν μια διαφορετική σειρά ανησυχιών. Από την μια πλευρά, έλκονται από την ιδέα να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ελλάδας και να επαναδιαπραγματευθούν τους όρους των δικών τους χρεών. Από την άλλη πλευρά, έχουν περάσει τα τελευταία πέντε χρόνια διαβεβαιώνοντας τους πολίτες τους ότι πέτυχαν την καλύτερη συμφωνία που μπορούσαν κι ότι η λιτότητα αποτελούσε αναγκαίο κακό. Η άκρα αριστερά σε κάθε μια από αυτές τις χώρες (κι η ακροδεξιά, σε μικρότερο βαθμό) ισχυρίστηκε ότι οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να έχουν αποσπάσει καλύτερες συμφωνίες απειλήσουν να κάψουν τους ομολογιούχους τους.

Αυτές οι κυβερνήσεις βλέπουν τον ΣΥΡΙΖΑ με μια ιδιαίτερη επιφύλαξη. Εάν η Ελλάδα κάνει μια ειδική συμφωνία, θα καταστρέψει τις διαβεβαιώσεις που έδωσαν στους πολίτες τους κατά την διάρκεια της κρίσης. Θα ενδυναμώσει επίσης λαϊκιστικά κόμματα, όπως το Podemos στην Ισπανία και το Sinn Fein στην Ιρλανδία, κατά τις προσεχείς εκλογές, αυτόν και τον επόμενο χρόνο. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, δεν επιθυμούν την αποχώρηση της Ελλάδας, γιατί μια άτακτη έξοδός της από την ευρωζώνη θα ανανέωνε τις αμφιβολίες για την δική τους ύπαρξη στην νομισματική ένωση. Για τις κυβερνήσεις αυτές, η καλύτερη επιλογή θα ήταν να προσκομίσουν αποδείξεις ότι η προσέγγισή τους απέφερε συγκεκριμένα αποτελέσματα, υπό την μορφή οικονομικής ανάπτυξης και αύξησης της ευελιξίας από την πλευρά της Γερμανίας και της ΕΚΤ –την στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ με την σκληρότερη γραμμή του αγωνίζεται να επιβιώσει.

Από πολλές απόψεις, η θέση της ΕΚΤ είναι παρόμοια με εκείνη της Γερμανίας. Επιθυμεί η Ελλάδα να τηρήσει τις προηγούμενες δεσμεύσεις της και αντιτίθεται σε μια διαγραφή του χρέους. Επιπλέον, μπορεί να ασκήσει σημαντικές πιέσεις στην οικονομία της Ελλάδας. Η τράπεζα θα μπορούσε να αρνηθεί να αποδεχθεί τα ελληνικά κρατικά ομόλογα ως εγγύηση με αντάλλαγμα την συνέχιση της χρηματοδότησης, και να σταματήσει να παρέχει στις ελληνικές τράπεζες την απαραίτητη ρευστότητα, κάτι που θα δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα στις τράπεζες της χώρας και θα οδηγούσε σε οικονομική κατάρρευση. Ωστόσο, η ΕΚΤ δεν είναι πεπεισμένη ότι θα μπορούσε να περιορίσει τις συνέπειες μιας ελληνικής οικονομικής κρίσης, η οποία θα μπορούσε να βγει γρήγορα εκτός ελέγχου και να αναγκάσει την Ελλάδα να αποχωρήσει από την ευρωζώνη –μια έκβαση για την οποία η τράπεζα θα κατηγορηθεί ευρέως.

ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ

Με το να αποτυγχάνει να λάβει υπόψη του τα συμφέροντα αυτών των παικτών, ο ΣΥΡΙΖΑ προέβη σε μια σειρά από στραβοπατήματα. Το πρώτο αφορούσε τις κυβερνήσεις της περιφερειακής Ευρώπης. Για να εξασφαλίσει την υποστήριξή τους, ο ΣΥΡΙΖΑ χρειαζόταν να βρει έναν τρόπο να διαβεβαιώσει αυτές τις χώρες ότι δεν θα υποστούν κάποιο πρόβλημα από την επιτυχία της Ελλάδας. Αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έκανε καμία τέτοια προσπάθεια. Αντ’ αυτού, οι Έλληνες αξιωματούχοι τους αποξένωσαν.

Ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών, ξεχώρισε [2] την Ιταλία υποστηρίζοντας ότι έχει ένα «μη βιώσιμο» χρέος, γεγονός που βοήθησε μόνο στο να εξαγριώσει τον Ιταλό υπουργό Οικονομικών, Pier Carlo Padoan, που απάντησε [3] ότι το χρέος της Ιταλίας ήταν «στερεό και βιώσιμο». Ο Padoan αργότερα, σε μια συνάντηση των Ευρωπαίων υπουργών Οικονομικών, προειδοποίησε τον Βαρουφάκη λέγοντας [4], «Αυτό δεν είναι κάποια άσκηση “διλήμματος φυλακισμένου”» [στμ: πρόκειται για παράδειγμα περίπτωσης της θεωρίας των παιγνίων, όπου δύο παίκτες μπορεί να μην συνεργάζονται ακόμη κι αν είναι προς το κοινό συμφέρον τους].

Οι άλλες κυβερνήσεις έριξαν το δικό τους λάδι στην φωτιά. Ο Ιρλανδός πρωθυπουργός, Enda Kenny, ζήτησε [5] από την Ελλάδα να τηρήσει τις υπάρχουσες δεσμεύσεις της. Ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Pedro Passos Coelho, χαρακτήρισε «παραμύθι»[6] το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ για την αναδιάρθρωση του χρέους της χώρας. Επιπλέον, οι Ισπανοί ηγέτες, φοβούμενοι μια πιθανή ήττα τους από το κόμματος κατά της λιτότητας, Podemos, υιοθέτησαν την πιο σκληρή γραμμή απ’ όλους, απαιτώντας την υποχώρηση της Ελλάδας. «Δεν γίνεται να αλλάξουμε τους κανόνες μόνο και μόνο επειδή υπήρξε μια πολιτική αλλαγή στην χώρα», δήλωσε ο υπουργός Προϋπολογισμού της χώρας [7]. «Κάτι τέτοιο θα επέφερε την κατάρρευση της Ευρώπης».

Η αντιπολίτευση από την νότια Ευρώπη αποτέλεσε μια πικρή αφύπνιση. Σε ομιλία του [8] στις 28 Φεβρουαρίου, ο Έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, κατηγόρησε τους ηγέτες της Ισπανίας και της Πορτογαλίας ότι ηγούνται ενός «άξονα εναντίον της Ελλάδας». Το σχέδιό τους, είπε, «ήταν, και εξακολουθεί να είναι, να καταρρακώσουν, να ανατρέψουν, ή να οδηγήσουν την κυβέρνησή μας σε μια άνευ όρων παράδοση προτού οι προσπάθειές μας αρχίσουν να αποδίδουν καρπούς και πριν προλάβει το ελληνικό παράδειγμα να επηρεάσει άλλες χώρες. Κυρίως, όμως, πριν γίνουν οι εκλογές στην Ισπανία».

Ο Τσίπρας αποξένωσε επίσης και τους συμμάχους της Γερμανίας στην Βόρεια Ευρώπη. Μια μόλις μέρα μετά την νίκη του στις ελληνικές εκλογές, κάλεσε τον Ρώσο πρέσβη, και διαμαρτυρήθηκε για την δήλωση της ΕΕ που καταδίκαζε τους ρωσόφιλους Ουκρανούς αυτονομιστές για την επίθεση εναντίον αμάχων στην αγορά της Μαριούπολης –κινήσεις που ενόχλησαν κυρίως τις χώρες της Βαλτικής.

Ένα δεύτερο λάθος αφορούσε τα μηνύματα που στέλνονταν. Ο Τσίπρας, έχοντας αποκτήσει δύναμη από την πρόσφατη εκλογή του, υποστήριξε ότι η υπόλοιπη Ευρώπη οφείλει να αναγνωρίσει το κυρίαρχο δικαίωμα του ελληνικού λαού να απορρίψει την λιτότητα. Το επιχείρημα αυτό, όμως, κατέστησε την Ελλάδα ευάλωτη σε μια αναμενόμενη αντεπίθεση. Η Ελλάδα οφείλει μεγάλο μέρος του χρέους της και σε άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και, κατ’ επέκταση, σε άλλους Ευρωπαίους φορολογούμενους. «Ναι, πρέπει να σεβόμαστε τους Έλληνες ψηφοφόρους», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, [9] σε συνέντευξη Τύπου τον Φεβρουάριο. «Αλλά θα πρέπει επίσης να σεβαστούμε τους ψηφοφόρους των άλλων ευρωπαϊκών χωρών». Αυτός ο τρόπος τοποθέτησης του θέματος ουσιαστικά δημιούργησε μια συμμαχία μεταξύ της Γερμανίας και των χωρών της περιφέρειας, μετατρέποντας την συζήτηση για την υπακοή της Ελλάδας στην αρχική της συμφωνία, σε ένα τεστ για την δημοκρατία σε ολόκληρη την ευρωζώνη.

Ένα τρίτο λάθος ήταν το στοίχημα του ΣΥΡΙΖΑ ότι η Γερμανία ενδιαφέρεται περισσότερο για την αποφυγή μιας ελληνικής εξόδου από όσο για τον «ηθικό κίνδυνο» (moral hazard) ή την εσωτερική πολιτική. Αυτό αποτέλεσε έναν θεμελιωδώς λάθος υπολογισμό, καθώς το Βερολίνο δεν έχει υποχωρήσει μέχρι στιγμής ιδιαίτερα. Αλλά ακόμα και τότε, η Ελλάδα θα μπορούσε να επιβιώσει από τα λάθη της αν δεν είχε προβεί και σε μια ακόμα μοιραία απόφαση: Να προχωρήσει με την εκλογική πλατφόρμα της πριν να επαναδιαπραγματευθεί το χρέος της, αυξάνοντας τις κρατικές δαπάνες χωρίς να έχει τα απαραίτητα κονδύλια, καθώς και να ανακαλέσει ή να παγώσει βασικές μεταρρυθμίσεις, όπως η ιδιωτικοποίηση της κρατικής εταιρίας ηλεκτρισμού, χωρίς να εξετάσει την διαβρωτική επίδραση που θα είχε κάτι τέτοιο στην εμπιστοσύνη των αγορών. Όλοι αυτοί οι παράγοντες ανάγκασαν την Ελλάδα να λυγίσει στις διαπραγματεύσεις της. Αιμορραγούσε υπερβολικά πολλά χρήματα υπερβολικά γρήγορα για να καταφέρει να κρατήσει την θέση της.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟ

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να έχει αποτύχει στην διαπραγματευτική της στρατηγική μέχρι στιγμής, αλλά το παιχνίδι δεν έχει τελειώσει ακόμα. Προς το παρόν, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια περίοδο θεμελιώδους αβεβαιότητας ˑ για να καταφέρει να προχωρήσει, έχει την δυνατότητα είτε να διαπραγματευτεί για περισσότερο χρόνο με στόχο να εξοφλήσει το χρέος της, είτε να απορρίψει τις δεσμεύσεις της οριστικά. Η διαπραγμάτευση μιας νέας συμφωνίας, φυσικά, δεν θα είναι εύκολη. Και θα είναι ακόμα δυσκολότερο να πείσει τα άλλα μέλη της ΕΕ, τα οποία θα πρέπει να επικυρώσουν μια νέα συμφωνία, να συμφωνήσουν. Η αντιπολίτευση είναι ιδιαίτερα έντονη στο πολιτικό κόμμα της ίδιας της Μέρκελ, την Χριστιανοδημοκρατική Ένωση. Πολλοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναμένουν, και θα δέχονταν με χαρά, την κατάρρευση της σημερινής ελληνικής κυβέρνησης αν εκείνη δεν καταφέρει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του χρέους της.

Για να υπάρξει οποιαδήποτε πιθανότητα νέας συμφωνίας, ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να αναθεωρήσει την στρατηγική του με διάφορους τρόπους. Αρχικά, το κόμμα πρέπει να αλλάξει την ρητορική του. Πρέπει να σταματήσει να μιλάει για το πώς η υπόλοιπη Ευρώπη πρέπει να σέβεται το κυρίαρχο δικαίωμά της να απορρίψει την λιτότητα και να αρχίσει να μιλά για το συμφέρον που θα αποκόμιζε η Ευρώπη από μια επιτυχημένη Ελλάδα. Κανείς δεν θέλει να δει παρατεταμένη αβεβαιότητα για το μέλλον του ευρώ, μεγαλύτερη πολιτική αστάθεια, ή κάποια ελληνική μετατόπιση προς την Ρωσία. Μιλώντας μετά τη συνάντησή της με τον Τσίπρα, η Μέρκελ δήλωσε [10], «Θέλουμε η Ελλάδα να είναι οικονομικά ισχυρή, θέλουμε η Ελλάδα να αναπτυχθεί και πάνω απ’ όλα θέλουμε η Ελλάδα να ξεπεράσει τα υψηλά ποσοστά ανεργίας της». Αυτός ο τρόπος αφήγησης που αποσκοπεί στο καθολικό κέρδος είναι εκείνος που θα μπορούσε να ωθήσει τις διαπραγματεύσεις προς τα εμπρός.

Επιπλέον, το ισχυρότερο επιχείρημα του Τσίπρα δεν έχει να κάνει με την δημοκρατία: Είναι απλά ότι η πολιτική της λιτότητας δεν έχει πετύχει. Στο πλαίσιο αυτό, τα γεγονότα τάσσονται υπέρ του. Η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 25% κατά την διάρκεια της κρίσης, ενώ η ύφεσης της χώρας συνεχίστηκε το 2015 [11]. Το βάρος του χρέους της χώρας δεν είναι βιώσιμο μακροπρόθεσμα και το τραπεζικό της σύστημα υποστηρίζεται μηχανικά για να κρατηθεί στην ζωή.

Η ελληνική κυβέρνηση χρειάζεται επίσης μια στρατηγική που να προωθεί τα συμφέροντα των περιφερειακών κρατών της ΕΕ -κάτι που επιτυγχάνεται καλύτερα μέσω μιας πολυμερούς διαδικασίας που επιτρέπει σε όλα τα μέλη της ευρωζώνης να πετύχουν μια νέα συμφωνία. Η διαδικασία αυτή θα επικεντρωθεί στις κυβερνήσεις της κύριας τάσης στην Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιταλία, και θα περιλαμβάνει επίσης την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, αν και όχι ως κορυφαίο παίκτη. Σε χώρες όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, θα έχει το πλεονέκτημα της αντιμετώπισης των ανησυχιών των λαϊκιστών σχετικά με την κατεύθυνση της λιτότητας. Και στην Γερμανία, θα αυξήσει το κόστος της διατήρησης μιας σκληρής γραμμής.

Οι συνομιλίες θα μπορούσαν να εξετάσουν τρόπους για την προώθηση της ανάπτυξης στην ευρωζώνη, είτε με την ενθάρρυνση μεγαλύτερων δαπανών για έργα υποδομής στην Γερμανία, χαλάρωσης των απαιτήσεων προς τις κυβερνήσεις να διατηρούν πλεονάσματα ενώ παραμένουν χρεωμένες, ή παραθέτοντας ένα πλαίσιο για την μείωση των επιβαρύνσεων του χρέους με την πάροδο του χρόνου, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Παρά το γεγονός ότι η Γερμανία είναι απίθανο να συμφωνήσει σε αυτά τα μέτρα, η διπλωματική πράξη της πρότασης μιας πολυμερούς διαδικασίας για να εξεταστούν, θα βοηθούσε την Αθήνα να βελτιώσει τις σχέσεις της με άλλα περιφερειακά κράτη και να ενισχύσει την διαπραγματευτική της θέση μακροπρόθεσμα.

Το να γίνει αυτή η μετάβαση θα είναι επώδυνο. Ο Τσίπρας έχει ήδη βρεθεί υπό πυρά από ορισμένα μέλη του συνασπισμού του για τον μετριασμό των απαιτήσεών του μέσα στον Φεβρουάριο. Θα πρέπει να απελευθερώσει τον εαυτό του από την ριζοσπαστική πτέρυγα της κυβέρνησής του, γνωστή ως «αριστερή πλατφόρμα» -περίπου 30 κοινοβουλευτικά μέλη με επικεφαλής τον υπουργό Ενέργειας, Παναγιώτη Λαφαζάνη. Αυτή η ομάδα ήταν αντίθετη με την επέκταση της πρόσφατης συμφωνίας με την Ελλάδα, και θα αντιταχθεί σε οποιαδήποτε μαλάκωμα της διαπραγματευτικής θέσης του ΣΥΡΙΖΑ. Αν παραμένει υπόχρεος στον Λαφαζάνης για στήριξη μετά την λήξη της τρέχουσας επέκτασης, ο Τσίπρας θα έχει ελάχιστα περιθώρια ελιγμών. Αλλά υπάρχει και μια άλλη επιλογή: Να φέρει το «Ποτάμι», ένα μικρό φιλο-ευρωπαϊκό κόμμα με 17 έδρες, στην κυβέρνησή του. Αυτή η κίνηση θα θέσει επίσης τέλος στην αντίληψη ότι η ελληνική κυβέρνηση διοικείται από μια στενή συμμαχία της αντι-ευρωπαϊκής αριστεράς και δεξιάς, διατηρώντας παράλληλα τον ΣΥΡΙΖΑ ανεξάρτητο από τα παραδοσιακά κυρίαρχα κόμματα της χώρας. Και έτσι θα αποφευχθεί η αβεβαιότητα για την διεξαγωγή νέων εκλογών.

Θα υπάρξουν δυσκολίες, σίγουρα -ο Τσίπρας θα εξακολουθεί να χρειάζεται την υποστήριξη των Ανεξάρτητων Ελλήνων, που είναι ένα εθνικιστικό κόμμα- αλλά η προσέγγιση θα μπορούσε να δημιουργήσει τον πολιτικό χώρο για συμβιβασμό. Όπως είπε ο ηγέτης του «Ποτάμι», ο Σταύρος Θεοδωράκης, [12] στην εφημερίδα Financial Times νωρίτερα αυτόν τον μήνα, «Οι Γερμανοί σήμερα είναι φίλοι της Ελλάδας και δεν θα πρέπει να έχουμε υπουργούς της κυβέρνησης που ακολουθούν μια εχθρική σχέση απέναντί τους». Το Ποτάμι θα στήριζε τον ΣΥΡΙΖΑ, είπε, «με την προϋπόθεση ότι θέλει να κρατήσει την Ελλάδα στο ευρώ και να προχωρήσει στις αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που υποσχέθηκε».

Υπάρχει λόγος για ελπίδα, λοιπόν. Μετά από μια πολύ δύσκολη αρχή, ο Τσίπρας όντως ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις για την επέκταση. Ο ίδιος απαγκιστρώθηκε από την θέση που είχε βάλει ο ίδιος τον εαυτό του κατά τις πρώτες λίγες εβδομάδες. Άρχισε να μετριάζει την ρητορική του. Και πούλησε δύσκολους συμβιβασμούς στο κόμμα του. Αλλά οι επόμενοι μήνες θα αποδειχθούν με ακόμη μεγαλύτερες προκλήσεις. Μόνο αποκτώντας μια ευρύτερη θεώρηση -λαμβάνοντας υπόψη όλους τους παράγοντες που εμπλέκονται- μπορεί ο Τσίπρας να σώσει την Ελλάδα από την καταστροφή.

Copyright © 2002-2014 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/143294/david-gordon-and-thomas-wr...

Σύνδεσμοι:
[1] http://www.ft.com/intl/cms/s/0/9ea3d780-b5bf-11e4-a577-00144feab7de.html...
[2] http://www.cnbc.com/id/102408229#.
[3] http://www.cnbc.com/id/102408229
[4] http://www.wsj.com/articles/greek-minister-yanis-varoufakiss-style-irks-...
[5] http://www.irishtimes.com/news/politics/oireachtas/simon-coveney-s-comme...
[6] http://www.ft.com/intl/cms/s/0/bb658d1e-b5c4-11e4-a577-00144feab7de.html...
[7] http://www.ft.com/intl/cms/s/0/ee229664-ab08-11e4-81bc-00144feab7de.html...
[8] http://www.ft.com/intl/cms/s/0/89a654c8-c0fc-11e4-876d-00144feab7de.html...
[9] http://www.ft.com/intl/cms/s/0/f5e4f25c-ad51-11e4-a5c1-00144feab7de.html...
[10] http://www.theguardian.com/business/live/2015/mar/23/alexis-tsipras-ange...
[11] http://www.ft.com/intl/cms/s/0/d8f0efde-c192-11e4-bd24-00144feab7de.html...
[12] http://www.ft.com/intl/cms/s/0/9567541c-cc80-11e4-b94f-00144feab7de.html...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr