Οι οδικοί κανόνες της Κίνας

Ενώ η προσοχή του κόσμου είναι στραμμένη στην επιθετικότητα της Κίνας στις ανατολικές της θάλασσες, οι ηγέτες της Κίνας στρέφονται στα δυτικά. Στα τέλη Μαρτίου, η Εθνική Επιτροπή Ανάπτυξης και Μεταρρυθμίσεων της Κίνας μαζί με τα Υπουργεία Εξωτερικής Πολιτικής και Εμπορίου ανακοίνωσε ένα επεκτατικό σχέδιο [1] για αυτό που αποκαλεί Οικονομική Ζώνη του Δρόμο του Μεταξιού και Θαλάσσιο Δρόμο του Μεταξιού του 21ου αιώνα -συχνά συντομεύεται σε One Belt, One Road (Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος). Αν αποδειχτεί επιτυχές, το φιλόδοξο αυτό πρόγραμμα θα μετατρέψει την Κίνα σε μια βασική οικονομική και διπλωματική δύναμη σε ό, τι αφορά την ενοποίηση της Ευρασίας. Το πρόγραμμα «Μια Ζώνη, ένας Δρόμος» απαιτεί αυξημένο διπλωματικό συντονισμό, τυποποιημένες και διασυνδεδεμένες εμπορικές εγκαταστάσεις, ζώνες ελεύθερου εμπορίου και άλλες πολιτικές διευκόλυνσης του εμπορίου, χρηματοπιστωτική ενοποίηση προώθησης του γιουάν, καθώς και κοινωνικά προγράμματα πολιτιστικής εκπαίδευσης σε όλα τα έθνη της Ασίας, της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. Κάποιοι το έχουν χαρακτηρίσει ως Σχέδιο Μάρσαλ της Κίνας αλλά οι Κινέζοι ηγέτες απορρίπτουν αυτήν την σύγκριση [2]. Κατά την άποψή τους, αυτό που προσπαθούν να κάνουν είναι να ενώσουν την Ευρασία, αντί να χαράζουν διαχωριστικές γραμμές, ενώ επικεντρώνονται στην οικονομική ανάπτυξη και όχι στην πολιτική επιρροή. Ωστόσο, εκεί βρίσκεται ο κίνδυνος˙ αν η Κίνα δεν ισορροπήσει επιδέξια τις επενδύσεις και την διπλωματία με την επιδίωξή της για πολιτική επιρροή, μπορεί να βρεθεί αναμεμειγμένη σε συγκρούσεις τις οποίες δεν είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει.

ΣΤΟN ΔΡΟΜΟ

Αν κι οι ακριβείς λεπτομέρειες του «One Belt, One Road» ποικίλουν από χάρτη σε χάρτη και από πρόταση σε πρόταση, σε γενικές γραμμές, η χερσαία ζώνη, που αποτελείται από δρόμους, σιδηροδρομικές συνδέσεις, αγωγούς ενέργειας και δεσμούς τηλεπικοινωνιών, επιδιώκει να συνδέσει την Κίνα, την Κεντρική Ασία, την Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και την Ρωσία. Ο θαλάσσιος «δρόμος» θα εκτείνεται από τις ακτές της Κίνας μέχρι την Θάλασσα της Νότιας Κίνας, τον Ινδικό Ωκεανό, την Ερυθρά Θάλασσα και την Μεσόγειο Θάλασσα (μέσω της διώρυγας του Σουέζ), με σταθμούς στην Αφρική στην πορεία. Το πρόγραμμα «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος» βασίζεται σε προηγούμενες εκκλήσεις από Κινέζους ακαδημαϊκούς για «στροφή» προς την Δύση [3] ως απάντηση στην στρατηγική «στροφή» των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ασία. Το όνομα του διπλού προγράμματος του Πεκίνου φτάνει ακόμα πιο πίσω, στον αρχαίο Δρόμο του Μεταξιού, υπενθυμίζοντας τον ιστορικό ρόλο της Κίνας στην προώθηση του εμπορίου μεταξύ Ασίας και Ευρώπης.

Ο Κινέζος πρόεδρος, Xi Jinping, ανακοίνωσε επίσημα την «Ζώνη» [4] σε μια ομιλία του στο Καζακστάν τον Σεπτέμβριο του 2013 και τον «Δρόμο» κατά την διάρκεια μιας ομιλίας στην Ινδονησία τον Οκτώβριο [5] της ίδιας χρονιάς. Η χρηματοδότηση θα αντλήσει κεφάλαια από τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια [6] της αμφιλεγόμενης ασιατικής Τράπεζας Επενδυτικών Υποδομών (AIIB), 40 δισεκατομμύρια δολάρια [7] από το Ταμείο του Νέου Δρόμου του Μεταξιού και από την πρωτοβουλία της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας [8] μεταξύ των κρατών BRICS. Οι ηγέτες της Κίνας υπολογίζουν ότι τα προγράμματα θα αγγίξουν 4,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους σε περισσότερες από 65 χώρες [9], ενώ το ετήσιο εμπόριο με τα συμμετέχοντα έθνη θα μπορούσε να αναρριχηθεί στα 2,5 τρισεκατομμύρια δολάρια [10] μέσα σε μια δεκαετία. Ένα δημοσιογραφικό άρθρο [11] στην South China Morning Post το αποκάλεσε «το πιο σημαντικό και εκτεταμένο έργο που έχει προωθήσει ποτέ το έθνος».

Η στρατηγική «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος» προωθεί μια σειρά εγχώριων στόχων της Κίνας που ευθυγραμμίζονται με το «Κινέζικο Όνειρο» εθνικής αναζωογόνησης του Xi. Ο πρώτος από αυτούς τους στόχους αφορά την ενίσχυση της κινεζικής οικονομίας, μέσω της δημιουργίας μιας αγοράς για την πλεονάζουσα βιομηχανική ικανότητα. Την ώρα που το Πεκίνο προσπαθεί να κατευνάσει τον εγχώριο τομέα υποδομών χωρίς να προκαλέσει μαζική ανεργία, τα σχέδια προσέλκυσης αναπτυξιακών επενδύσεων πέρα από την Κίνα θα αποτελέσουν το «κλειδί». Στο εσωτερικό της Κίνας, τα σχέδια επικεντρώνονται στις σχετικά υπανάπτυκτες δυτικές και νότιες περιοχές της Κίνας, οι οποίες θα συμβάλουν στην επιτάχυνση της ανάπτυξης και την τόνωση της απασχόλησης εκεί, κινήσεις που οι ηγέτες ελπίζουν ότι θα καταφέρουν να κατευνάσουν την εθνική αναταραχή παρέχοντας ταυτόχρονα εργασία και μια διέξοδο για το εργατικό δυναμικό της χώρας. Εκτός των συνόρων της, η Κίνα επιδιώκει να επωφεληθεί από συναλλαγές και συναλλαγματικές διαφοροποιήσεις -ενισχύοντας την διεθνή δύναμη του γιουάν ως παγκόσμιο νόμισμα συναλλαγών. Η εξασφάλιση ενεργειακών συμφωνιών θα είναι βοηθητική στην διασφάλιση ανεμπόδιστων προμηθειών την ώρα που η ενεργειακή ζήτηση στην Κίνα συνεχίζει να αυξάνεται˙ ειδικά οι χερσαίες ενεργειακές υποδομές θα μπορούσαν να ανακουφίσουν την εξαντλητική εξάρτηση της χώρας από τις θαλάσσιες μεταφορές. Με την ανάπτυξη στις ανεπτυγμένες οικονομίες να είναι ακόμα υποτονική, η Κίνα θεωρεί πως οι αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ασίας αποτελούν πηγές ανάπτυξης που βρίσκονται στο κατώφλι της.