Ενεργειακή νησιωτικότητα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ενεργειακή νησιωτικότητα

Μια λαμπρή ιδέα που προσκρούει στην ελληνική γραφειοκρατία
Περίληψη: 

Με την ενεργειακή νησιωτικότητα, μπορούμε να δημιουργήσουμε έξυπνα νησιωτικά μικροδίκτυα με μονάδες ΑΠΕ στα μικρά και ακατοίκητα νησιά που δεν έχουν οικονομική δραστηριότητα, και μέσω υποβρυχίων καλωδίων να ηλεκτροδοτήσουμε τον νησιωτικό τους περίγυρο. Έτσι, θα αποκτήσουν αυτόνομη οικονομική ζωή, και θα οριοθετήσουν γύρω τους υφαλοκρηπίδα και αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ).

Ο ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ είναι Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ
Ο Δρ. ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΣΤ. ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ είναι βουλευτής Ροδόπης (ΝΔ) και πρώην υπουργός

Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 6.000 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες. Από το σύνολο αυτών των νησιών μόνον τα 117 κατοικούνται. Από αυτά, μόνον τα 79 έχουν πληθυσμό άνω των 100 κατοίκων και μόλις 53 άνω των 1.000. Τα περισσότερα Ελληνικά νησιά βρίσκονται στο Αιγαίο πέλαγος, λιγότερα στο Ιόνιο και ελάχιστα στο Λιβυκό.

Οι βραχονησίδες, αν και μικρής αξίας αυτές καθαυτές για μια χώρα, είναι σε ορισμένες περιπτώσεις αντικείμενα διεκδίκησης μεταξύ γειτονικών χωρών καθώς και αιτίες μικροσυρράξεων. Ο λόγος είναι ότι οι βραχονησίδες, ως γη, υπό ορισμένες προϋποθέσεις που ορίζονται από την Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 (διατήρηση ανθρώπινου πληθυσμού ή αυτόνομης οικονομικής ζωής), μπορούν ακόμη και να οριοθετήσουν γύρω τους υφαλοκρηπίδα και αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ), επεκτείνοντας έτσι κατά πολύ τα όρια κυριαρχίας μιας χώρας.

ΝΗΣΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑ

Τα νησιά, εξαιτίας των ποικίλων μειονεκτημάτων τους και ιδιαιτέρως της απομόνωσης ή του περιορισμένου μεγέθους τους, είναι περιοχές που δεν ευνοούνται σε εδαφικό επίπεδο, και πολύ συχνά σε οικονομικό και κοινωνικό. Το άρθρο 174 της Συνθήκης της Λισαβόνας, που καθορίζει το αντικείμενο της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, αναγνωρίζει αυτό το γεγονός και τονίζει ότι πρέπει να δοθεί στα νησιά ειδική προσοχή, με δράσεις που θα μειώσουν την καθυστέρηση στην ανάπτυξη αυτών των λιγότερο ευνοημένων περιοχών και θα συμβάλουν στην κοινωνική συνοχή.

Έτσι, η Ελλάδα αξιοποιώντας το άρθρο 174 της Συνθήκης της Λισαβόνας και τον όρο «νησιωτικότητα», οφείλει να διεκδικεί όχι μόνο συγκεκριμένα μέτρα για το νησιωτικό χώρο, αλλά και μια εξειδικευμένη νησιωτική πολιτική σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο όρος «νησιωτικότητα», έχει ευρέως χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο της Ε.Ε. κυρίως με την γεωπολιτική έννοιά του καθώς και με τις οικονομικές προεκτάσεις της. Σπανίως, όμως, μέχρι σήμερα, έχει χρησιμοποιηθεί με την ενεργειακή έννοιά του, που είναι υψίστης σπουδαιότητας αλλά ακόμη ίσως δεν έχει αρκετά κατανοηθεί.

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΝΗΣΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η έννοια της νησιωτικότητας παραπέμπει στην απομόνωση και την απομάκρυνση από το κέντρο. Η ενεργειακή νησιωτικότητα αναδεικνύει, αφενός την απουσία διασύνδεσης με το ηλεκτρικό δίκτυο κορμού, και αφετέρου την αυτονομία της λειτουργίας των συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Στη σύγχρονη περίοδο, όπου η ηλεκτρική ενέργεια είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη των κοινωνιών, η χώρα μας οφείλει να διεκδικήσει ουσιαστική Κοινοτική στήριξη με βάση την ενεργειακή νησιωτικότητα, την οποία διαθέτει σε αφθονία. Αυτό, όμως, που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη, είναι ότι η ενεργειακή νησιωτικότητα μπορεί και πρέπει να αποτελέσει την βάση διεκδίκησης οικονομικής ενίσχυσης.

Για τον σκοπό αυτό, υπάρχουν οι εξής δυνατότητες :

- Τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα και το νέο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 2014-2020, που προβλέπει την χρηματοδότηση νέων έργων για την έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.
- Οι ιδιωτικές επενδύσεις, υπό τον αυστηρό, όμως, όρο της ύπαρξης των αναγκαίων προϋποθέσεων για ιδιωτικές επενδύσεις (διαχρονική σταθερότητα φορολογίας, σεβασμός του κράτους στις υπογεγραμμένες συμβάσεις και στο business plan κλπ.).
- Ο συνδυασμός των δύο παραπάνω.

Η νησιωτικότητα μας παρέχει συνεπώς, το ιδεώδες εφαλτήριο για να υπάρξουν οι αναγκαίες ερευνητικές μελέτες και να εφαρμοστούν οι λύσεις των έξυπνων ηλεκτρικών δικτύων. Διότι, τα έξυπνα ηλεκτρικά δίκτυα μπορούν να προσφέρουν πλεονεκτικές δυνατότητες, όπως :

- Την πλήρη αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) με την επίτευξη αυξημένης διείσδυσης των ΑΠΕ στα συστήματα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

- Την εξασφάλιση βελτιστοποιημένης λειτουργίας με την χρήση σύγχρονων συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας (προηγμένης τεχνολογίας συσσωρευτές).

- Την μεγιστοποίηση των ενεργειακών βαθμών απόδοσης.

- Την μεγιστοποίηση της αξιοπιστίας των συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με το έξυπνο κεντρικό σύστημα εποπτικού ελέγχου και διαχείρισης του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής, που επιτηρεί συνεχώς το δίκτυο, προβλέπει επικείμενες βλάβες, και εκτρέπει εγκαίρως την ροή ηλεκτρικού φορτίου μέσω εναλλακτικών οδεύσεων, αποφεύγοντας έτσι τις διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος στους καταναλωτές.

- Τον περιορισμό της μετάδοσης απρόβλεπτων βλαβών με τη χρήση έξυπνων μικροδικτύων.

- Τον περιορισμό της αιμορραγίας της εθνικής μας οικονομίας με την μείωση του ετήσιου κόστους ηλεκτροδότησης των νησιωτικών περιοχών που εκτιμάται περί το 1 δισ. ευρώ

- Την μείωση του ετήσιου κόστους εισαγωγών (τα συμβατικά καύσιμα είναι εισαγόμενα).

- Την ελαχιστοποίηση του συνολικού αποτυπώματος διοξειδίου του άνθρακα και της εν γένει περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.

- Την ενίσχυση της προσπάθειας για την επίτευξη του Εθνικού Σκοπού στο πλαίσιο του τριπλού ευρωπαϊκού ενεργειακού στόχου «20/20/20» (20% μείωση στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, 20% αύξηση του ποσοστού ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές για την κάλυψη των αναγκών της Ευρώπης και 20% περισσότερη αποτελεσματικότητα στην χρήση ενέργειας σε όλη την Ε.Ε. έως το 2020).

«ΠΡΑΣΙΝΟ ΝΗΣΙ» - ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΑΥΡΙΟ

Δεν είμαστε βέβαιοι ότι ο όρος «πράσινο νησί» είναι ο πλέον δόκιμος, οπωσδήποτε όμως είναι ο όρος που έχει επικρατήσει. Χρησιμοποιείται η έννοια «πράσινο» από την πράσινη ενέργεια, δηλαδή την φιλική στο περιβάλλον ενέργεια, και περιγράφει ένα νησί που αφενός είναι ενεργειακά αυτόνομο, αφετέρου καλύπτει σε υψηλό ποσοστό τις ενεργειακές ανάγκες του από περιβαλλοντικά φιλικές μορφές ενέργειας.