Ενεργειακή νησιωτικότητα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ενεργειακή νησιωτικότητα

Μια λαμπρή ιδέα που προσκρούει στην ελληνική γραφειοκρατία

Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 6.000 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες. Από το σύνολο αυτών των νησιών μόνον τα 117 κατοικούνται. Από αυτά, μόνον τα 79 έχουν πληθυσμό άνω των 100 κατοίκων και μόλις 53 άνω των 1.000. Τα περισσότερα Ελληνικά νησιά βρίσκονται στο Αιγαίο πέλαγος, λιγότερα στο Ιόνιο και ελάχιστα στο Λιβυκό.

Οι βραχονησίδες, αν και μικρής αξίας αυτές καθαυτές για μια χώρα, είναι σε ορισμένες περιπτώσεις αντικείμενα διεκδίκησης μεταξύ γειτονικών χωρών καθώς και αιτίες μικροσυρράξεων. Ο λόγος είναι ότι οι βραχονησίδες, ως γη, υπό ορισμένες προϋποθέσεις που ορίζονται από την Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 (διατήρηση ανθρώπινου πληθυσμού ή αυτόνομης οικονομικής ζωής), μπορούν ακόμη και να οριοθετήσουν γύρω τους υφαλοκρηπίδα και αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ), επεκτείνοντας έτσι κατά πολύ τα όρια κυριαρχίας μιας χώρας.

ΝΗΣΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑ

Τα νησιά, εξαιτίας των ποικίλων μειονεκτημάτων τους και ιδιαιτέρως της απομόνωσης ή του περιορισμένου μεγέθους τους, είναι περιοχές που δεν ευνοούνται σε εδαφικό επίπεδο, και πολύ συχνά σε οικονομικό και κοινωνικό. Το άρθρο 174 της Συνθήκης της Λισαβόνας, που καθορίζει το αντικείμενο της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, αναγνωρίζει αυτό το γεγονός και τονίζει ότι πρέπει να δοθεί στα νησιά ειδική προσοχή, με δράσεις που θα μειώσουν την καθυστέρηση στην ανάπτυξη αυτών των λιγότερο ευνοημένων περιοχών και θα συμβάλουν στην κοινωνική συνοχή.

Έτσι, η Ελλάδα αξιοποιώντας το άρθρο 174 της Συνθήκης της Λισαβόνας και τον όρο «νησιωτικότητα», οφείλει να διεκδικεί όχι μόνο συγκεκριμένα μέτρα για το νησιωτικό χώρο, αλλά και μια εξειδικευμένη νησιωτική πολιτική σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο όρος «νησιωτικότητα», έχει ευρέως χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο της Ε.Ε. κυρίως με την γεωπολιτική έννοιά του καθώς και με τις οικονομικές προεκτάσεις της. Σπανίως, όμως, μέχρι σήμερα, έχει χρησιμοποιηθεί με την ενεργειακή έννοιά του, που είναι υψίστης σπουδαιότητας αλλά ακόμη ίσως δεν έχει αρκετά κατανοηθεί.

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΝΗΣΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η έννοια της νησιωτικότητας παραπέμπει στην απομόνωση και την απομάκρυνση από το κέντρο. Η ενεργειακή νησιωτικότητα αναδεικνύει, αφενός την απουσία διασύνδεσης με το ηλεκτρικό δίκτυο κορμού, και αφετέρου την αυτονομία της λειτουργίας των συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Στη σύγχρονη περίοδο, όπου η ηλεκτρική ενέργεια είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη των κοινωνιών, η χώρα μας οφείλει να διεκδικήσει ουσιαστική Κοινοτική στήριξη με βάση την ενεργειακή νησιωτικότητα, την οποία διαθέτει σε αφθονία. Αυτό, όμως, που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη, είναι ότι η ενεργειακή νησιωτικότητα μπορεί και πρέπει να αποτελέσει την βάση διεκδίκησης οικονομικής ενίσχυσης.

Για τον σκοπό αυτό, υπάρχουν οι εξής δυνατότητες :

- Τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα και το νέο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 2014-2020, που προβλέπει την χρηματοδότηση νέων έργων για την έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.
- Οι ιδιωτικές επενδύσεις, υπό τον αυστηρό, όμως, όρο της ύπαρξης των αναγκαίων προϋποθέσεων για ιδιωτικές επενδύσεις (διαχρονική σταθερότητα φορολογίας, σεβασμός του κράτους στις υπογεγραμμένες συμβάσεις και στο business plan κλπ.).
- Ο συνδυασμός των δύο παραπάνω.

Η νησιωτικότητα μας παρέχει συνεπώς, το ιδεώδες εφαλτήριο για να υπάρξουν οι αναγκαίες ερευνητικές μελέτες και να εφαρμοστούν οι λύσεις των έξυπνων ηλεκτρικών δικτύων. Διότι, τα έξυπνα ηλεκτρικά δίκτυα μπορούν να προσφέρουν πλεονεκτικές δυνατότητες, όπως :

- Την πλήρη αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) με την επίτευξη αυξημένης διείσδυσης των ΑΠΕ στα συστήματα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

- Την εξασφάλιση βελτιστοποιημένης λειτουργίας με την χρήση σύγχρονων συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας (προηγμένης τεχνολογίας συσσωρευτές).

- Την μεγιστοποίηση των ενεργειακών βαθμών απόδοσης.

- Την μεγιστοποίηση της αξιοπιστίας των συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με το έξυπνο κεντρικό σύστημα εποπτικού ελέγχου και διαχείρισης του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής, που επιτηρεί συνεχώς το δίκτυο, προβλέπει επικείμενες βλάβες, και εκτρέπει εγκαίρως την ροή ηλεκτρικού φορτίου μέσω εναλλακτικών οδεύσεων, αποφεύγοντας έτσι τις διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος στους καταναλωτές.

- Τον περιορισμό της μετάδοσης απρόβλεπτων βλαβών με τη χρήση έξυπνων μικροδικτύων.

- Τον περιορισμό της αιμορραγίας της εθνικής μας οικονομίας με την μείωση του ετήσιου κόστους ηλεκτροδότησης των νησιωτικών περιοχών που εκτιμάται περί το 1 δισ. ευρώ

- Την μείωση του ετήσιου κόστους εισαγωγών (τα συμβατικά καύσιμα είναι εισαγόμενα).

- Την ελαχιστοποίηση του συνολικού αποτυπώματος διοξειδίου του άνθρακα και της εν γένει περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.

- Την ενίσχυση της προσπάθειας για την επίτευξη του Εθνικού Σκοπού στο πλαίσιο του τριπλού ευρωπαϊκού ενεργειακού στόχου «20/20/20» (20% μείωση στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, 20% αύξηση του ποσοστού ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές για την κάλυψη των αναγκών της Ευρώπης και 20% περισσότερη αποτελεσματικότητα στην χρήση ενέργειας σε όλη την Ε.Ε. έως το 2020).

«ΠΡΑΣΙΝΟ ΝΗΣΙ» - ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΑΥΡΙΟ

Δεν είμαστε βέβαιοι ότι ο όρος «πράσινο νησί» είναι ο πλέον δόκιμος, οπωσδήποτε όμως είναι ο όρος που έχει επικρατήσει. Χρησιμοποιείται η έννοια «πράσινο» από την πράσινη ενέργεια, δηλαδή την φιλική στο περιβάλλον ενέργεια, και περιγράφει ένα νησί που αφενός είναι ενεργειακά αυτόνομο, αφετέρου καλύπτει σε υψηλό ποσοστό τις ενεργειακές ανάγκες του από περιβαλλοντικά φιλικές μορφές ενέργειας.

Η καινοτομία τέτοιων έργων αφορά κυρίως στη μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ στο αυτόνομο (ή μη) ασθενές (ως επί το πλείστον) δίκτυο ενός νησιού, και απαιτεί ερευνητική μελέτη και τεχνογνωσία, αφού οι εφαρμογές τέτοιου είδους είναι παγκοσμίως λίγες (σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία υπάρχουν τρία τέτοια νησιά σε ολόκληρο τον κόσμο, ένα στην Αυστραλία, ένα στη Δανία και ένα στη Νορβηγία), οπότε και το ενδιαφέρον αποκτά οικουμενικότητα.

Η πατρίδα μας διαθέτει μεγάλο αριθμό μικρών νησιών, που ο μέχρι σήμερα τρόπος ηλεκτροδότησής τους είναι μέσω αυτόνομων συμβατικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, είτε στο ίδιο το νησί, είτε σε ένα νησί από μια ομάδα νησιών και η μέσω υποβρυχίων καλωδίων ηλεκτροδότηση των λοιπών.
Αυτός, βέβαια, ο τρόπος ηλεκτροδότησης είναι ζημιογόνος, κυρίως λόγω της τεράστιας αιμορραγίας της εθνικής μας οικονομίας (εισαγόμενα καύσιμα) καθώς και της ευρύτατης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.

Αναδεικνύεται συνεπώς ο στόχος, που είναι η σταδιακή μείωση των αυτόνομων συμβατικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στα ελληνικά νησιά, και η αντικατάστασή τους από ΑΠΕ, που η «πρώτη ύλη» είναι δωρεάν, είτε πρόκειται για τον άνεμο είτε για τον ήλιο είτε για τα θαλάσσια κύματα.

Η εξέταση, η καταγραφή και η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων λειτουργίας των πρώτων συστημάτων που θα λειτουργήσουν, και η ενδεχόμενη βελτιστοποίηση τους, θα αποτελέσουν τη βάση για την εξέλιξη και την προώθηση μιας εναλλακτικής εφαρμογής των ΑΠΕ στα νησιά μας.

Η Ελλάδα, άρχισε να εκφράζει το ενδιαφέρον της για τα πράσινα νησιά, από τις αρχές του 2009. Από τότε μέχρι σήμερα, παρά το ότι η βούληση της Πολιτείας δεν είχε την αναγκαία συνέχεια, γεννήθηκαν δύο (2) σημαντικές δράσεις.

Οι δράσεις αυτές παρουσιάζονται συνοπτικά, με την σειρά αποτελεσματικότητας στην υλοποίησή τους.

ΤΗΛΟΣ «ΠΡΑΣΙΝΟ ΝΗΣΙ»

Η Τήλος είναι ένα νησί των Δωδεκανήσων, και βρίσκεται 22 μίλια ΒΔ. της Ρόδου και 222 μίλια από τον Πειραιά, με έκταση περίπου 64,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 790 κατοίκους (απογραφή 2011). Διοικητικά ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Ρόδου, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.
Ηλεκτροδοτείται με υποβρύχιο καλώδιο από τον αυτόνομο σταθμό παραγωγής ενέργειας (πετρελαϊκής βάσης) της Κω, μέσω της Νισύρου. Η διασύνδεση αυτή έχει αποδειχθεί αναποτελεσματική λόγω των συχνών και σε πολλές περιπτώσεις μακράς διάρκειας διακοπών ρεύματος.

Κι επειδή το αγαθό της ενέργειας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την τουριστική ανάπτυξη, εξαιτίας της προβληματικής ηλεκτροδότησης η τουριστική υποδομή είναι ελάχιστη, παρά την ύπαρξη όμορφων παραλιών και τοπίων.

Στα μέσα του 2014, υπεβλήθη από μια κοινοπραξία 15 Ευρωπαϊκών εταιρειών από 7 διαφορετικές χώρες (Ελλάδα, Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία, Ισπανία, Σουηδία), στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος HORIZON 2020 (Low Carbon Energy - Local / small – scale storage - LCE-08-2014) η πρόταση «Technology Innovation for the Local Scale, Optimum Integration of Battery Energy Storage (TILOS)». Η πρόταση αυτή, έλαβε βαθμολόγηση 14/15, ισοψηφώντας στην 1Η θέση μεταξύ 87 Ευρωπαϊκών προτάσεων, και εγκρίθηκε η χρηματοδότησή της.

Τον Ιανουάριο 2015 υπεγράφη η σχετική σύμβαση, με χρονική διάρκεια πλήρους υλοποίησης 48 μηνών.
Πέραν της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, έχει δεσμευτεί η ιδιωτική επένδυση ύψους 4.000.000 ευρώ, για την υλοποίηση της κατασκευής των απαραίτητων ενεργειακών μονάδων και των προτεινόμενων εγκαταστάσεων και συστημάτων από τα αποτελέσματα της ερευνητικής εργασίας.

Σκοπός του ερευνητικού τμήματος και στόχος όλων των μελών της κοινοπραξίας του έργου TILOS, είναι η μελέτη και η λειτουργική ανάπτυξη – µε την εκφρασμένη τοπική υποστήριξη – του πρώτου παγκοσμίως έξυπνου καινοτόμου νησιωτικού μικροδικτύου ηλεκτροδότησης, στο νησί της Τήλου, για την επίτευξη αυξημένης διείσδυσης ΑΠΕ και για την εξασφάλιση της βέλτιστης λειτουργίας σύγχρονων συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, ώστε κατ΄ ελάχιστον να καλύπτονται οι ανάγκες σε ηλεκτρική ενέργεια των κατοίκων της κοινότητας των Λιβαδιών (~500 κάτοικοι).

Το έξυπνο μικροδίκτυο θα βασίζεται σε ένα υβριδικό σχήμα ΑΠΕ (αιολικά και φωτοβολταϊκά) και προηγμένης τεχνολογίας συσσωρευτές, και θα υιοθετεί στρατηγικές διαχείρισης της ζήτησης, αλληλεπιδρώντας µε το ηλεκτρικό σύστημα Νισύρου-Κω µέσω της υφιστάμενης ηλεκτρικής διασύνδεσης. Τέλος, θα ενσωματώνει πλήρως ένα αυτοματοποιημένο λογισμικό ενεργειακής διαχείρισης και επικοινωνίας, που θα δημιουργηθεί.

Οι σύγχρονοι συσσωρευτές θα αποτελούν την καρδιά του συστήματος, ικανοποιώντας την μέγιστη διείσδυση ΑΠΕ και υψηλά επίπεδα ενεργειακής αυτονομίας για το έξυπνο μικροδίκτυο (~100%) αλλά και για ολόκληρο το νησί της Τήλου (>60%) τις μεταφορές πράσινης ενέργειας προς το σύστημα Νίσυρος-Κως υπό εγγυημένους όρους, την ευστάθεια του τοπικού ηλεκτρικού μικροδικτύου και τις επικουρικές υπηρεσίες προς το δίκτυο του συστήματος Νίσυρος-Κως.

Στόχος του επενδυτικού τμήματος του έργου TILOS είναι η εγκατάσταση των μονάδων ΑΠΕ καθώς και η υλοποίηση των αποτελεσμάτων του ερευνητικού ως άνω τμήματος, με αποτέλεσμα την δημιουργία μιας ολοκληρωμένης και πιστοποιημένης ενεργειακής λύσης, µε δυνατότητα εφαρμογής σε πλήθος νησιών µε διαφορετικά χαρακτηριστικά, ώστε να εξασφαλίζεται η ενεργειακή αυτονομία αλλά και η βέλτιστη συνεργασία μεταξύ σχημάτων αποθήκευσης ενέργειας και ηλεκτρικής διασύνδεσης.

Τα εθνικά οφέλη είναι ότι:

- Θα αξιοποιηθεί Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ύψους 11 εκατ. ευρώ, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα πρόσθετη ιδιωτική επένδυση ύψους 4 εκάτ. ευρώ.

- Θα επιτευχθούν αυξημένα επίπεδα ενεργειακής αυτονομίας για την Τήλο, εξοικονομώντας σημαντικές ποσότητες καυσίμου και αποφεύγοντας, μέσω της αυξημένης διείσδυσης ΑΠΕ, ετήσιο κόστος συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής της τάξεως των 350.000 ευρώ.

- Θα αναδειχθεί η εναλλακτική πρόταση για την μείωση του ετήσιου κόστους ηλεκτροδότησης των νησιωτικών περιοχών που εκτιμάται περί το 1 δισ. ευρώ.

- Θα αναπτυχθεί και θα τεθεί σε πραγματική λειτουργία το πρώτο παγκοσμίως έξυπνο νησιωτικό μικροδίκτυο με συμμετοχή μονάδων ΑΠΕ, συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας και ηλεκτρικής διασύνδεσης.

- Θα μελετηθούν και θα προταθούν βέλτιστα σχήματα συνεργασίας μεταξύ αποθήκευσης ενέργειας και ηλεκτρικής διασύνδεσης, σε συμφωνία με τις σύγχρονες τάσεις για αποκεντρωμένη παραγωγή.

- Θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για την ανάπτυξη ενός σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου στήριξης υβριδικών σχημάτων και συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας.

- Θα δημιουργηθούν νέες προοπτικές ανάπτυξης στον εγχώριο κλάδο των ΑΠΕ και θα αναδειχθούν η δυναμική της αγοράς αποθήκευσης ενέργειας και οι Εθνικές προοπτικές στον τομέα.

Αλλά, υπάρχουν και τοπικά οφέλη. Καταρχήν, το έργο TILOS αποτελεί βασικό πυλώνα στο «ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΤΗΛΟ : ΠΙΛΟΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ». Έτσι, η Τήλος θα καταστεί κέντρο επίδειξης νέων τεχνολογιών και αντιλήψεων στο επίπεδο της παραγωγικής βάσης και της κατανάλωσης. Επίσης, θα αυξηθεί το τουριστικό ρεύμα με αποτέλεσμα την προσέλκυση τουριστικών επενδύσεων και λοιπών συγγενών επενδύσεων. Ακόμη, η επάρκεια «πράσινης ενέργειας» θα διευκολύνει την Δημοτική Αρχή να προωθήσει τις οικολογικές μεταφορές στο νησί, με την προγραμματιζόμενη από τον Δήμο κατασκευή ενός σταθμού φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και την προμήθεια 10 δημοτικών ηλεκτρικών οχημάτων στην Τήλο. Η επάρκεια «πράσινης ενέργειας», επίσης θα διευκολύνει την Δημοτική Αρχή να προωθήσει την προγραμματιζόμενη ορθολογική διαχείριση υδάτινων πόρων, αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα της υπεράντλησης από τις γεωτρήσεις, που έχει ως αποτέλεσμα την σημαντική σκληρότητα του νερού, λόγω της διείσδυσης θαλασσινού νερού. Επιπλέον, κατά την φάση κατασκευής του έργου, θα απασχοληθούν πολλά άτομα από το νησί.

ΑΗ ΣΤΡΑΤΗΣ «ΠΡΑΣΙΝΟ ΝΗΣΙ»

Ο Αη Στράτης (Άγιος Ευστράτιος) είναι νησί του Β.Α. Αιγαίου, και βρίσκεται 18 μίλια Ν. της Λήμνου, με έκταση περίπου 49,6 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 270 κατοίκους (απογραφή 2011). Διοικητικά ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Λήμνου της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. Ηλεκτροδοτείται από τον υφιστάμενο αυτόνομο τοπικό θερμικό σταθμό παραγωγής ενέργειας. Το αυτόνομο ηλεκτρικό δίκτυο του Αη Στράτη, χαρακτηρίζεται ασθενές, με αποτέλεσμα τις συχνές (ιδιαίτερα κατά το παρελθόν) διακοπές ρεύματος.

Η πατρότητα του έργου «πράσινο νησί» ανήκει αναμφίβολα στον υπουργό Ανάπτυξης (2009) Κωστή Χατζηδάκη, χάρις στις παραστάσεις που είχε από ένα μικρό νησί της Δανίας, κατά την θητεία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Επελέγη τότε ο Αη Στράτης επειδή είναι ένα μικρό νησί με λιγότερους από 300 κατοίκους και αυτό εξυπηρετεί στην εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών ΑΠΕ, οι οποίες θα προσαρμοστούν στις τοπικές ανάγκες και απαιτήσεις. Επίσης, διότι έχει ελεγχόμενες ενεργειακές ανάγκες (ετήσια ζήτηση ενέργειας 1073 MWh, μέγιστη ζήτηση ισχύος 360 kW, μέση ημερήσια κατανάλωση 4 MWh). Αλλά και επειδή είναι ένας τόπος με μνήμες και συμβολισμούς, που συνδέεται με μια ταραγμένη περίοδο της νεότερης Ελληνικής ιστορίας και η ενέργεια αυτή συμβολίζει ακόμη περισσότερο το πέρασμα της χώρας μας σε μια νέα εποχή, μια νέα εποχή προόδου, καινοτομίας, σεβασμού στην ποιότητα της ζωής των πολιτών και στο περιβάλλον.

Το έργο «Πράσινο Νησί – Αη Στράτης» αποτελεί ερευνητικό-επιδεικτικό έργο, στο οποίο θα εφαρμοστούν τεχνολογικά ώριμες τεχνολογίες ΑΠΕ καθώς και τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας στον κτιριακό τομέα, προκειμένου οι ενεργειακές ανάγκες του νησιού να καλύπτονται σε υψηλό ποσοστό από φιλικές προς το περιβάλλον μορφές ενέργειας.

Η καινοτομία του έργου αφορά κυρίως στην μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ, ο στόχος είναι για το 100% και όχι λιγότερο από 85%, στο αυτόνομο ασθενές δίκτυο του νησιού καθώς και στην διαχείριση των ενεργειακών πόρων, περιορίζοντας τη χρήση του υφιστάμενου τοπικού θερμικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής.

Το έργο που θα εκπονηθεί και η τεχνογνωσία που θα αποκτηθεί θα έχει παγκόσμιο ενδιαφέρον εφόσον οι εφαρμογές τέτοιου είδους είναι ελάχιστες και η μέχρι σήμερα εμπειρία μικρή. Η εξέταση, καταγραφή, αξιολόγηση των αποτελεσμάτων λειτουργίας του συστήματος και η βελτιστοποίηση του, θα αποτελέσουν την βάση για την εξέλιξη και προώθηση μιας νέας εναλλακτικής εφαρμογής των ΑΠΕ, εκπληρώνοντας τον κεντρικό στόχο που είναι η σταδιακή μείωση των αυτόνομων συμβατικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στα ελληνικά νησιά με την τεράστια περιβαλλοντική και οικονομική επιβάρυνση.

Η χρηματοδότηση του πλήρους έργου, συνολικού προϋπολογισμού 8.905.000 ευρώ, προβλέφθηκε από τη Γ.Γ.Ε.Τ. μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» του ΕΣΠΑ 2007-2013.

Στο νησί προβλέπεται η υλοποίηση παρεμβάσεων στους τομείς ηλεκτροπαραγωγής, μεταφορών, επιδεικτικών σταθερών εφαρμογών, κάλυψης θερμικών και ψυκτικών φορτίων στον κτιριακό τομέα με χρήση τεχνολογιών ΑΠΕ, εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια με κύριο στόχο την μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και την εισαγωγή φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών. Ο κάθε τομέας από τους 5 ανωτέρω, αποτελείται από μια σειρά ερευνητικών και μελετητικών εργασιών και από την υλοποίηση των αντίστοιχων έργων.

Προβλέφθηκε η σταδιακή δημοπράτηση – υλοποίηση των επιμέρους θεματικών τομέων.

Η κατασκευή του πρώτου τομέα «Ηλεκτροπαραγωγή» δημοπρατήθηκε με ανοικτό διεθνή διαγωνισμό, τον Φεβρουάριο 2014, με τα εξής στοιχεία :

08062015-1.jpg

Αντικείμενο του έργου αποτελούν η μελέτη, προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία συστήματος ηλεκτροπαραγωγής, αποτελούμενου από ανεμογεννήτριες (Α/Γ), φωτοβολταϊκά (Φ/Β) και συστήματα αποθήκευσης-ανάκτησης της ηλεκτρικής ενέργειας, στο μη διασυνδεδεμένο νησί του Αγ. Ευστρατίου.

Για την επίτευξη του στόχου, το σύστημα ηλεκτροπαραγωγής πρέπει να έχει την δυνατότητα πλήρους κάλυψης των ενεργειακών αναγκών του νησιού από ΑΠΕ για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα, καθιστώντας δυνατή την σταδιακή απεξάρτηση από τον συμβατικό σταθμό παραγωγής. Επιπρόσθετα, το νέο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής πρέπει, όταν και εφόσον απαιτείται, να συνεργάζεται με το υπάρχον συμβατικό σύστημα του νησιού, για την κάλυψη των ηλεκτρικών καταναλώσεων.

Ένα έξυπνο σύστημα παρακολούθησης, ελέγχου και διαχείρισης όλων των συστημάτων ηλεκτροπαραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας (τύπου SCADA), θα είναι υπεύθυνο για την βέλτιστη παραγωγή και διαχείριση της ενέργειας στο νησί.

To προβλεπόμενο υβριδικό σύστημα ηλεκτροπαραγωγής του νησιού, θα αποτελείται από τον ήδη εγκατεστημένο θερμικό σταθμό παραγωγής, και επιπλέον θα περιλαμβάνει : Δύο ανεμογεννήτριες (Α/Γ) συνολικής ισχύος 500-800 kW, φωτοβολταϊκό (Φ/Β) σταθμό συνολικής ισχύος 100-250 kWp, συσσωρευτές με ωφέλιμη αποθηκευτική ενέργεια 2400-3600 kWh, αμφίδρομους μετατροπείς ισχύος συνολικής ισχύος 600 -1000 kVA (τουλάχιστον 2 για λόγους αξιοπιστίας), κεντρικό σύστημα εποπτικού ελέγχου και διαχείρισης του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής (ΑΠΕ, υπάρχον συμβατικό θερμικό σύστημα ηλεκτροπαραγωγής, Η/Ζ υδρογόνου) και πρόσθετα συστήματα (π.χ. δυναμική αντιστάθμιση) και διατάξεις ρύθμισης, ασφάλειας και εποπτικού ελέγχου, εφόσον αυτά είναι τεχνικά απαραίτητα, για τη σωστή λειτουργία του δικτύου.

Μέχρι σήμερα, περίπου 1,5 χρόνο από την δημοπράτησή του (όσος δηλαδή ο χρόνος πλήρους υλοποίησής του), η διαδικασία επιλογής αναδόχου δεν έχει εξελιχθεί, με αποτέλεσμα (σύμφωνα με τις πληροφορίες μας) να επίκειται η ακύρωσή του, εξαιτίας πολλαπλών σφαλμάτων του δημοπρατούντος και αναθέτοντος Φορέα Κ.Α.Π.Ε. Δυστυχώς πλέον είναι άγνωστο το μέλλον του και η δυνατότητα επαναδημοπράτησής του.

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ

Η Ελλάδα πρέπει και μπορεί, με έναν ορθολογικό ενεργειακό σχεδιασμό και με τον απαραίτητο καθαρό επενδυτικό σχεδιασμό, αξιοποιώντας το κατάλληλα εκπαιδευμένο και υψηλής στάθμης στελεχιακό δυναμικό της και τα καθοριστικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της έξυπνης ενεργειακής νησιωτικότητας, να επιδιώξει αφενός την αξιοποίηση των σχετικών Κοινοτικών πόρων του πλαισίου στήριξης 2014-2020, και αφετέρου την προσέλκυση ιδιωτικών ενεργειακών επενδύσεων, για τις απαραίτητες ενεργειακές υποδομές της Ευρώπης του 2020.

Ο στόχος, της σταδιακής μείωσης των αυτόνομων συμβατικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στα ελληνικά νησιά, και η αντικατάστασή τους από έξυπνα συστήματα με ΑΠΕ, μπορεί και πρέπει να κατακτηθεί.

Κι ίσως το πιο σημαντικό με την ενεργειακή νησιωτικότητα, μπορούμε να δημιουργήσουμε έξυπνα νησιωτικά μικροδίκτυα με υβριδικές μονάδες ΑΠΕ στα μικρά και ακατοίκητα νησιά που δεν έχουν οικονομική δραστηριότητα, και μέσω υποβρυχίων καλωδίων να ηλεκτροδοτήσουμε τον νησιωτικό τους περίγυρο.

Θα αποκτήσουν αυτόνομη οικονομική ζωή, και θα οριοθετήσουν γύρω τους υφαλοκρηπίδα και αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ).

ΠΗΓΕΣ:

-ΕΛ.ΣΤΑΤ., Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 για το Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας
-ΕΛ.ΣΤΑΤ., Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2001 για το Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας
-«Τήλος το νησί της βιώσιμης ανάπτυξης», Επιχειρησιακό σχέδιο 2007-2011, Δήμου Τήλου
-«Ολοκληρωμένο σχέδιο Δράσης για την αειφόρο ανάπτυξη στην Τήλο : Πιλοτικές εφαρμογές», 2012, Δήμος Τήλου
-Τεύχος ταυτότητας έργου TILOS, 2014.
-Εναρκτήρια συνάντηση του Ευρωπαϊκού Έργου «Technology Innovation for the Local Scale, Optimum -Integration of Battery Energy Storage (TILOS)», Divani Acropolis Hotel, 06.02.2015.
-Τεχνικό Δελτίο Προτεινόμενης Πράξης (ΕΤΠΑ – ΤΑΜΕΙΟΥ ΣΥΝΟΧΗΣ – ΕΚΤ) «Πράσινο Νησί – Αη Στράτης», 18.06.2010
-Τεύχος Διακήρυξης Ανοικτού Διεθνούς Διαγωνισμού για την επιλογή Αναδόχου του Έργου : -«ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ», Κ.Α.Π.Ε. 31.10.2013.
-«Nησιωτικότητα», Θαλής Παπάζογλου, 2014.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνσηwww.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.grκαι στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition