Οι νομισματικές φιλοδοξίες της Κίνας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι νομισματικές φιλοδοξίες της Κίνας

Η πίεση του Πεκίνου για ένα παγκόσμιο γουάν
Περίληψη: 

Όταν πρόκειται για το διεθνές νομισματικό σύστημα, η τελική απόφαση του ΔΝΤ για το αν το γουάν θα ενταχθεί στα Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα μπορεί να είναι η καλύτερη ένδειξη του κατά πόσον θα επιτραπεί στην Κίνα να αναπτυχθεί εντός της τρέχουσας δομής του ή η δομή αναγκαστεί να ξαναφτιαχτεί.

Ο JOSHUA P. ZOFFER είναι χρηματοοικονομικός σύμβουλος με έδρα τη Νέα Υόρκη. Έχει γράψει πολλά για την ιστορία των διεθνών αποθεματικών νομισμάτων.

Το 1962, ο Robert Roosa, υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ εκείνη την εποχή, επιβεβαίωσε την κεντρικότητα του δολαρίου ως διεθνούς νομίσματος παρατηρώντας [1] ότι «Είναι ένας ρόλος που φυσιολογικά συνοδεύει την κορυφαία οικονομική και πολιτική θέση μας». Κάποιος θα μπορούσε να συγχωρεθεί επειδή απέδωσε εσφαλμένα αυτά τα λόγια στον Zhou Xiaochuan, τον Διοικητή της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας, ο οποίος το 2012 συνέδεσε [2] την αυξανόμενη διεθνοποίηση του κινεζικού νομίσματος, του γουάν, με την «αυξανόμενη δύναμη του έθνους και την οικονομική άνθηση της αγοράς του». Φυσικά, η ώθησης της Κίνας να διευρύνει τον παγκόσμιο ρόλο του γουάν μπορεί να παρεμποδιστεί από τα τρέχοντα προβλήματά της στην αγορά. Παρά το γεγονός ότι η Κίνα ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα απελευθερώσει την συναλλαγματική της ισοτιμία, αυτή η μεταρρύθμιση πρέπει να σταθμιστεί με τις αδέξιες παρεμβάσεις να «παγώσει» την χρηματιστηριακή αγορά της και να διαχειριστεί την ευρύτερη αναταραχή. Και τα δύο σύνολα των κινήσεων πολιτικής θα συνεκτιμηθούν, τελικά, με όλες τις επίσημες εκτιμήσεις της αγοράς για το αν το γουάν είναι έτοιμο για την παγκόσμια σκηνή.

Από το 2008 που άρχισε η παγκόσμια οικονομική κρίση, η Κίνα έχει κάνει προτεραιότητα την διεθνοποίηση του γουάν. Δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να προκαλέσει το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα που σήμερα βασίζεται στο δολάριο και να απαιτήσει έναν ρόλο για το γουάν ανάλογο με την οικονομική επιρροή της Κίνας. Ο ακρογωνιαίος λίθος αυτής της προσπάθειας υπήρξε η πίεση προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) να συμπεριλάβει το γουάν στο καλάθι αποτίμησης των Ειδικών Τραβηκτικών Δικαιωμάτων (ΕΤΔ ή Special Drawing Rights, SDR), ένα συνθετικό αποθεματικό νόμισμα που δημιουργήθηκε το 1969 για να αυξήσει την διεθνή ρευστότητα που παρεχόταν από τον χρυσό και τα αμερικανικά δολάρια στο πλαίσιο του Bretton Woods, ένα σύστημα που υιοθετήθηκε το 1944 και προσπάθησε να ανακατασκευάσει τη μεταπολεμική οικονομική τάξη. Το SDR αποτιμάται μέσα από ένα καλάθι που περιλαμβάνει τα κύρια αποθεματικά νομίσματα του κόσμου -το δολάριο ΗΠΑ, το ευρώ, την βρετανική λίρα και το ιαπωνικό γιεν. Παρά το γεγονός ότι το ΔΝΤ έχει στείλει ανάμικτα μηνύματα κατά την διάρκεια των τελευταίων μηνών, ήταν ένα πλήγμα στις φιλοδοξίες της Κίνας όταν ανακοίνωσε πρόσφατα ότι η ένταξη του γουάν θα έρθει το νωρίτερο στα τέλη του 2016. Η ανακοίνωση φαίνεται ότι είχε ως κίνητρο την επιθυμία να δοθεί στην Κίνα χρόνος να εφαρμόσει πρόσθετες μεταρρυθμίσεις και να επιτραπεί στους χρήστες των ΕΤΔ να προσαρμοστούν στο νέο καλάθι αποτίμησης, εφόσον ενσωματωθεί το γουάν. Παρά το γεγονός ότι η τελευταία απόφαση του ΔΝΤ δεν προκαταλαμβάνει τις πιθανότητες του γουάν για ένταξη, όντως σηματοδοτεί την πεποίθησή του ότι δεν θα μπορούσε να προστεθεί απρόσκοπτα σήμερα.

31082015-1.jpg

Επενδυτές κοιτούν στις οθόνες των υπολογιστών που περιέχουν πληροφορίες για μετοχές σε μια χρηματιστηριακή εταιρεία στην Σανγκάη, στις 13 Αυγούστου 2015. ALY SONG / REUTERS
----------------------

Η κατανόηση του γιατί η Κίνα έχει επενδύσει τόσα στην ένταξη του γουάν στα ΕΤΔ ξεκινά με την επιδίωξη των ίδιων των Ηνωμένων Πολιτειών για έναν ευρύτερο διεθνή ρόλο για το νόμισμά τους στην δεκαετία του 1960. Η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε επίσης με μια καμπάνια βασισμένη στα SDR, που είναι εμβληματική για τον ιστορικό ρόλο των ΕΤΔ ως εργαλείο της διεθνούς νομισματικής πολιτικής. Λίγο αφότου το ΔΝΤ δημιούργησε τα SDR το 1969, μια ομάδα Αμερικανών αξιωματούχων του Υπουργείου Οικονομικών με επικεφαλής τον Πολ Βόλκερ, στην συνέχεια υφυπουργό για τις Διεθνείς Νομισματικές Υποθέσεις, άρχισε να πιέζει για την πρώτη κατανομή των ΕΤΔ. Επεδίωξαν να κατευνάσουν τις ευρωπαϊκές ανησυχίες ότι το δολάριο δεν θα μπορούσε να παρέχει επαρκή διεθνή ρευστότητα μέσω του κανόνα του χρυσού, ένα σύστημα που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του Bretton Woods που προσέδενε το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, το δολάριο, με τον χρυσό με μια σταθερή ισοτιμία.

Παρά το γεγονός ότι οι εν λόγω αξιωματούχοι δεν ήθελαν τα ΕΤΔ να αναλάβουν έναν σημαντικό ρόλο, ούτε σκέφτηκαν ότι θα συνέβαινε κάτι τέτοιο, ο Volcker και οι συνεργάτες του, έγραψαν σε ένα απόρρητο σημείωμα ότι η κατανομή των ΕΤΔ ήταν «πολύ σημαντική ψυχολογικά» για να μειωθούν οι ανησυχίες για το δολάριο. Ωστόσο, το κλείσιμο του «παραθύρου» του χρυσού το 1971 και η μετάβαση στα κυμαινόμενα επιτόκια εξάλειψε την ανάγκη των ΕΤΔ για να αυξηθεί η διεθνής ρευστότητα. Κατά το 1972, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι στράφηκαν εναντίον των SDR και άρχισαν να αντιτίθενται στην επέκταση του ρόλου τους, φοβούμενοι ότι θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν το δολάριο. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα SDR ήταν ένα βραχυπρόθεσμο πολιτικό εργαλείο, τίποτα περισσότερο.