Το πρόβλημα της Ευρώπης με την Ουγγαρία

Η αμφιλεγόμενη απάντηση του Όρμπαν στην προσφυγική κρίση είναι το τελευταίο κεφάλαιο στην συνεχιζόμενη περιφρόνηση των κανόνων της ΕΕ από το καθεστώς του. Κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών, καθώς επιτίθετο στην δικαστική ανεξαρτησία και τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης της Ουγγαρίας, χειραγωγούσε το εκλογικό σύστημα, και παγίωνε ανεξέλεγκτα και με άλλους τρόπους την μονοκομματική κυριαρχία του, η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπάθησε να τον συγκρατήσει, αλλά με μισή καρδιά. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει εκδώσει επικριτικές αναφορές και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει νομικές ενέργειες κατά της ουγγρικής κυβέρνησης για διάφορες παραβιάσεις της νομοθεσίας της ΕΕ. Αλλά τίποτε από αυτά δεν ήταν αρκετό για να ανασχέσει τον Όρμπαν.

Ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν επικρίνει τις πιο προκλητικές κινήσεις του Όρμπαν -όπως την υπόσχεσή του, τον Ιούλιο του 2014 να οικοδομήσει ένα «ανελεύθερο κράτος» κατά το πρότυπο της Κίνας, της Ρωσίας και της Τουρκίας, ή την πρόσφατη πρότασή του ότι η Ουγγαρία θα πρέπει να εξετάσει την επαναφορά της θανατικής ποινής. Αλλά οι περισσότεροι ηγέτες παρέλειψαν να τον καταγγείλουν.

Αν αφεθεί ανεξέλεγκτος, είναι αδύνατο να προβλεφθεί πόσο μακριά θα πάει ο Όρμπαν. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, χρησιμοποίησε την μεταναστευτική κρίση για να περάσει μια δρακόντεια νομοθεσία για τη μετανάστευση [10] μέσω του ουγγρικού κοινοβουλίου. Ο νόμος ποινικοποιεί την πρόκληση ζημιάς ή απλά την διέλευση ενός συνοριακού μπλόκου, όπως ο νέος φράχτης στα σύνορα με την Σερβία, δίνοντας έτσι στην κυβέρνηση τον λόγο να συλλάβει τους περισσότερους αιτούντες άσυλο που εισέρχονται στη χώρα. Ο νόμος εξουσιοδοτεί επίσης την κυβέρνηση να κηρύττει «κατάσταση μεταναστευτικής έκτακτης ανάγκης» [11], όπως έκανε στις 15 Σεπτεμβρίου. Η κυβέρνηση Όρμπαν έχει αρχίσει να συλλαμβάνει και να απελαύνει μετανάστες που περνούν τον φράχτη στα σύνορα. Η κυβέρνηση διεκπεραιώνει τις αιτήσεις ασύλου στις λεγόμενες «ζώνες διέλευσης» στα σύνορα, και απορρίπτει [12]και απελαύνει τους αιτούντες οι οποίοι έχουν περάσει μέσω Σερβίας, την οποία η Ουγγαρία θεωρεί «ασφαλή χώρα». Ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, Αντόνιο Γκουτιέρες, αποκάλεσε τις πολιτικές της Ουγγαρίας «νομικά, ηθικά και πρακτικά απαράδεκτες». Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει σχέδια για την επέκταση του φράχτη κατά μήκος των συνόρων της Ουγγαρίας με τα κράτη-μέλη της ΕΕ, Ρουμανία και Κροατία, και το ουγγρικό κοινοβούλιο έχει οριστεί να εξετάσει την χορήγηση στις ένοπλες δυνάμεις και στην αστυνομία μια σειρά από νέες εξουσίες στην διάρκεια μιας μεταναστευτικής έκτακτης ανάγκης.

ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΣΗΨΗ

Η Ευρώπη πρέπει να αναγνωρίσει την απειλή που το καθεστώς Όρμπαν θέτει σε δημοκρατική ένωση του. Η προσφυγική κρίση όχι μόνο αποδεικνύει ότι το σύστημα της ΕΕ για την μετανάστευση και το άσυλο είναι χαλασμένο, δείχνει επίσης ότι κανένα σύστημα δεν μπορεί να ελπίζει να λειτουργήσει εάν ένα εχθρικό κράτος-μέλος επιδιώκει ενεργά να τo υπονομεύσει. Οι τελευταίες ενέργειες της κυβέρνησης Όρμπαν έχουν παραβιάσει βασικές αξίες της ΕΕ περί σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, έχουν ανταγωνιστεί γειτονικές χώρες, και έχουν σπείρει την διχόνοια μέσα στην Ένωση. Καθώς οι ηγέτες της ΕΕ εργάζονται κατά τις προσεχείς ημέρες και εβδομάδες για να αντικαταστήσουν το αποτυχημένο καθεστώς του Δουβλίνου με ένα λειτουργικό καθεστώς ασύλου και μετανάστευσης που να μοιράζεται τα βάρη, θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα Όρμπαν.

Ένας μετανάστης προσεύχεται κοντά στα συνοριακό φράχτη με την Ουγγαρία στο Χοργκός, στην Σερβία, τον Σεπτέμβριο του 2015. MARKO DJURICA / REUTERS
-----------------------------

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να χρησιμοποιήσει όλα τα νομικά μέσα που έχει στην διάθεσή της για να αμφισβητήσει την κυβέρνηση Όρμπαν. Οι συνήθεις «διαδικασίες επί παραβάσει», οι υποθέσεις που εισάγονται για μεμονωμένες παραβιάσεις του δικαίου της ΕΕ, έχουν αποδειχθεί ανεπαρκείς δεδομένου ότι αγνοούν τα ευρύτερα περιστατικά της κατάχρησης. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει να ομαδοποιήσει έναν αριθμό τέτοιων περιπτώσεων σε μια λεγόμενη «προσφυγή επί συστηματικών παραβάσεων» [13], κάτι που θα αποδεικνύει ότι η εν λόγω χώρα, στην συγκεκριμένη περίπτωση η Ουγγαρία, έχει εμπλακεί σε μια συστηματική παραβίαση θεμελιωδών αξιών της ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει επίσης να επικαλεστεί το άρθρο 7 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης [14], κάτι που θα της επιτρέψει να αναστείλει τα δικαιώματα ψήφου της Ουγγαρίας στο πλαίσιο της ΕΕ, λόγω επίμονων, συστηματικών παραβιάσεων των θεμελιωδών αξιών της Ένωσης.

Τα νομικά εργαλεία θα πρέπει να υποστηρίζονται από την επιβολή αυστηρών προστίμων. Όπως έχουν προτείνει κάποιοι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών [15], η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να πάει πέρα από τις συνήθεις διαδικασίες της για την επιβολή προστίμων σε κράτη που παραβιάζουν το δίκαιο της ΕΕ και να εξετάσει μερική αναστολή της χρηματοδότησης που λαμβάνει η Ουγγαρία από την ΕΕ. Ο Όρμπαν ανατριχιάζει με τις επικρίσεις της ΕΕ, αλλά βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να λαμβάνει τα χρήματα της ΕΕ. Πράγματι, το καθεστώς του εξαρτάται από αυτό. Η Ουγγαρία συνεισφέρει λιγότερο από ένα δισεκατομμύριο ευρώ στον προϋπολογισμό της ΕΕ, αλλά λαμβάνει σχεδόν 6 δισεκατομμύρια ευρώ χρηματοδότησης από την ΕΕ, με τις συνολικές δαπάνες της ΕΕ στην Ουγγαρία να ανέρχονται σε περισσότερο από το 6% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματός της. Περισσότερο από το 95% όλων των δημόσιων επενδυτικών σχεδίων στην Ουγγαρία συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ [16]. Η Ένωση βρίσκεται επομένως στην περίεργη θέση να χρηματοδοτεί σε μεγάλο βαθμό ένα καθεστώς που της επιτίθεται επανειλημμένα.