Οι Κούρδοι μπορούν να προχωρήσουν μόνοι τους | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι Κούρδοι μπορούν να προχωρήσουν μόνοι τους

Ο Ερντογάν αντιμετωπίζει αναταραχή. Ιδού τι πρέπει να κάνει γι’ αυτό
Περίληψη: 

Η ενοποίηση της κουρδικής ψήφου άλλαξε την κουρδική πολιτική στην Τουρκία. Για πρώτη φορά μια συντριπτική πλειοψηφία Κούρδων της χώρας ψηφίζει για ένα κόμμα, με τις πολιτικές διαφορές να έχουν καμφθεί από την εθνική ενότητα. Και αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία δεν μπορεί πλέον να αγνοεί τα αιτήματα των Κούρδων για πλήρη δικαιώματα και πολιτική ένταξη.

Ο SONER CAGAPTAY είναι υπότροφος της Beyer Family και διευθυντής του Προγράμματος Τουρκικών Ερευνών στο Washington Institute. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο The Rise of Turkey: The Twenty-First Century’s First Muslim Power [1], το οποίο χαρακτηρίστηκε από την Foreign Policy Association ως ένα από τα δέκα πιο σημαντικά βιβλία του 2014.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, καθώς η Οθωμανική Αυτοκρατορία κατέρρεε, αυτό που εξέπληξε τους ηγέτες των Νεότουρκων δεν ήταν ότι οι Αρμένιοι επιδίωξαν την ανεξαρτησία τους, αλλά ότι οι Αλβανοί έκαναν το ίδιο. Οι Νεότουρκοι μπορούσαν να καταλάβουν, αν και δεν το αποδέχοντο, ότι οι Χριστιανοί Αρμένιοι ήθελαν να ξεφύγουν από την μουσουλμανική διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας. Αλλά γιατί θα έπρεπε να θέλουν να αποχωριστούν και οι Αλβανοί, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν Μουσουλμάνοι, όπως οι Τούρκοι;

Στην κορύφωση της εθνικιστικής τους έξαρσης κατά την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, οι Οθωμανοί Αλβανοί είχαν απλά πολιτικά αιτήματα, όπως η αναγνώριση του αλφαβήτου τους και η εκπαίδευση στην αλβανική γλώσσα. Μετά την ανάληψη της εξουσίας το 1908, οι Νεότουρκοι αρνήθηκαν να συμφωνήσουν ακόμη και σε αυτά τα αιτήματα. Στην συνέχεια, οι Αλβανοί έκαναν τρεις εξεγέρσεις, τις οποίες οι Νεότουρκοι συνέθλιψαν Η Κωνσταντινούπολη κέρδισε, αλλά είχε αποδυναμωθεί. Όταν οι Βαλκανικοί πόλεμοι ξέσπασαν το 1912-13 και τράβηξαν την Τουρκία σε μια περιφερειακή δίνη, το εξασθενημένο οθωμανικό κράτος κατέρρευσε και οι δυσαρεστημένοι Αλβανοί χρησιμοποίησαν την ευκαιρία για να ξεφύγουν από την οθωμανική κυριαρχία.

Σήμερα, η Τουρκία αντιμετωπίζει μια παρόμοια επιπλοκή, με την μορφή του κουρδικού εθνικισμού. Όπως και οι Αλβανοί, που έφτιαξαν ένα ενιαίο μέτωπο, οι Κούρδοι τελικά συνενώθηκαν ενάντια στην Άγκυρα. Και ακριβώς όπως οι Νεότουρκοι, οι οποίοι δεν μπορούσαν να κατανοήσουν τις απαιτήσεις των Αλβανών εθνικιστών, ο νοσταλγός του οθωμανισμού πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αδυνατεί να κατανοήσει τι είναι αυτό που θέλουν οι Κούρδοι. Ίσως το πιο δυσοίωνο, η Τουρκία για μια ακόμη φορά αντιμετωπίζει μια πολιτική δίνη, αυτή την φορά στην Μέση Ανατολή, που επέφερε η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους (που ονομάζεται επίσης ISIS) και η κατάρρευση του Ιράκ και της Συρίας.

Αν η κυβέρνηση Ερντογάν δεν αρχίσει να ασχολείται με τα αιτήματα των Κούρδων, θα μπορούσε να έχει μια μοίρα παρόμοια με τους Οθωμανούς αφότου ήρθαν αντιμέτωποι με την αλβανική κινητοποίηση.

25092015-1.jpg

Γυναίκες κυματίζουν εθνικές σημαίες της Τουρκίας κατά την διάρκεια διαδήλωσης εναντίον των πρόσφατη επιθέσεων Κούρδων ανταρτών κατά των τουρκικών δυνάμεων ασφαλείας στην Κωνσταντινούπολη, στις 20 Σεπτεμβρίου 2015. MURAD SEZER / REUTERS
----------------------

ΜΟΙΡΑΣΜΕΝΟΙ ΨΗΦΟΙ

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η κουρδική κοινότητα της Τουρκίας, μεγέθους 10 με 12 εκατομμυρίων ατόμων, ήταν διχασμένη πολιτικά και στην συνέχεια απέτυχε να λειτουργήσει ως ένα εθνικό κίνημα.

Οι συντηρητικοί Κούρδοι, που αποτελούν περίπου τα δύο πέμπτα της κουρδικής κοινότητας, συνήθως ψήφιζαν το επηρεασμένο από το Ισλάμ Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν (AKP), ταυτιζόμενοι στενά με το κόμμα που κυβερνά την Τουρκία από το 2002.

Οι αριστεροί Κούρδοι, που επίσης αντιπροσωπεύουν τα δύο πέμπτα του κουρδικού πληθυσμού, ψήφιζαν υπέρ του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (HDP) και του προκατόχου του, το Κόμμα Ειρήνης και Δημοκρατίας (BDP). Το HDP και το BDP προέρχονται από μια μακρά σειρά κουρδικών εθνικιστικών κομμάτων που είναι γνωστό ότι είναι φίλα προσκείμενα προς την μαχητική οργάνωση Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (ΡΚΚ), την ένοπλη ομάδα που η Άγκυρα έχει πολεμήσει για δεκαετίες. Η φιλο-PKK στάση έβαλε τους εθνικιστές Κούρδους σε αντίθεση με την Άγκυρα.

Εν τω μεταξύ, οι φιλελεύθεροι Αλεβίτες Κούρδοι, περίπου το ένα πέμπτο της κουρδικής κοινότητας, παραδοσιακά ψήφιζαν τα κοσμικά κόμματα, ιδιαίτερα την αξιωματική αντιπολίτευση, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP). Σε αυτό, ταυτίζονταν με τους τουρκόφωνους Αλεβίτες, ιεραρχώντας την θρησκευτική τους ταυτότητα πάνω από την εθνική.

Αυτές οι πολιτικές διαιρέσεις εντός της κουρδικής κοινότητας τελείωσαν το καλοκαίρι. Κατά την διάρκεια των βουλευτικών εκλογών στις 7 Ιουνίου οι κουρδικές παρατάξεις ψήφισαν μαζικά υπέρ του HDP (το οποίο παλαιότερα πάσχιζε για να περάσει το εκλογικό όριο) και εναντίον του ισχυρού προέδρου της Τουρκίας.

25092015-2.jpg

Ένας άνδρας κρατά ψηλά ένα πλακάτ που γράφει «μπλόκο της ειρήνης», καθώς τα «ΜΑΤ» χρησιμοποιούν κανόνι νερού για να διαλύσουν όσους διαδήλωναν στην Κωνσταντινούπολη σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τον λαό της νοτιοανατολικής κουρδικής πόλης Τσιζρέ, στις 13 Σεπτεμβρίου 2015. MURAD SEZER / REUTERS
--------------------------

Αυτό που έφερε τους Κούρδους κοντά, ήταν η πολιτική «βλέποντας και κάνοντας» του Ερντογάν για το Κομπάνι, έναν συριακό κουρδικό θύλακα που ελέγχεται από μια φιλική προς το ΡΚΚ κουρδική οργάνωση της Συρίας, η οποία δέχθηκε επίθεση από το ISIS τον Σεπτέμβριο του 2014. Η αποτυχία του [Ερντογάν] να σταματήσει την αιματοχυσία δημιούργησε αποτροπιασμό στην συντηρητική κουρδική βάση του , όπως έκαναν και οι αντιληπτές προσπάθειές του να χρησιμοποιήσει τις επιθέσεις του ISIS στην κουρδική πόλη ως διαπραγματευτικό χαρτί για να αναγκάσει το ΡΚΚ, τον συριακό ομόλογό του, και τον ηγέτη του, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, να κάνουν δεκτούς τους όρους του στις ειρηνευτικές συνομιλίες. Ένας Τούρκος Κούρδος, που ψήφισε υπέρ του ΑΚΡ στις προηγούμενες εκλογές, μου είπε: «Πώς μπορεί κάποιος που παρακολουθεί νεαρές Κούρδισες να εξαναγκάζονται σε σεξουαλική δουλεία να είναι καλός Μουσουλμάνος;».