Ώρα να γίνουμε σκληροί με την Σαουδική Αραβία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ώρα να γίνουμε σκληροί με την Σαουδική Αραβία

Η εκτέλεση του Nimr al-Nimr και τι πρέπει να γίνει γι’ αυτό
Περίληψη: 

Οι Σαουδάραβες ηγέτες φοβούνται ήδη την σκέψη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αναζητούν μια πιο κανονική σχέση με το Ιράν και χρειάζονται την στήριξη των ΗΠΑ περισσότερο από ποτέ καθώς οι σχέσεις τους με την Τεχεράνη επιδεινώνονται. Η εφαρμογή όλης αυτής της μόχλευσης θα μπορούσε να συμβάλει στην τόσο αναγκαία αλλαγή της σαουδαραβικής συμπεριφοράς.

Ο RICHARD SOKOLSKY είναι ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Endowment for International Peace.

Η εκτέλεση από την Σαουδική Αραβία την περασμένη εβδομάδα ενός εξέχοντος Σαουδάραβα [1] Σιίτη κληρικού, του Nimr al-Nimr, επειδή διαμαρτυρήθηκε ειρηνικά για τις πολιτικές διακρίσεις κατά των Σιιτών του βασιλείου, έχει κλιμακώσει τις θρησκευτικές εντάσεις στην Μέση Ανατολή και βύθισε τις σαουδο-ιρανικές σχέσεις σε νέα χαμηλά. Η ρήξη στις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών θα μπορούσε να επιδεινώσει τις συγκρούσεις στην Συρία [2] και την Υεμένη [3] και να περιπλέξει τις προσπάθειες για τον τερματισμό τους˙ θα μπορούσε επίσης να περικόψει την αμερικανική εκστρατεία εναντίον του αυτοαποκαλούμενου Ισλαμικού Κράτους (επίσης γνωστού ως ISIS) [4] στην Συρία και το Ιράκ [5].

Η εκτέλεση του Nimr είναι το τελευταίο επεισόδιο σε ένα ευρύτερο σχέδιο των Σαουδαραβικών εξωτερικών και εγχώριων πολιτικών που προκάλεσε σοβαρές ρήξεις σε μια άλλοτε στενή συνεργασία και δημιουργεί βαθιά ερωτήματα σχετικά με το μέλλον της.

Εγχωρίως, η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας είναι ένας κατά συρροήν καταχραστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και η αντιμετώπιση των γυναικών και της μεγάλης σιιτικής μειονότητας του βασιλείου είναι έντονα σε αντίθεση με τις αξίες των ΗΠΑ και τα παγκόσμια πρότυπα. Η δυσανεξία της έχει γίνει πιο ανησυχητική από την εποχή της διαδοχής από τον βασιλιά Αμπντάλα στον βασιλιά Σαλμάν στις αρχές του 2015. Ο Σαλμάν φαίνεται περισσότερο διατεθειμένος από τον προκάτοχό του να κατευνάσει το εξαιρετικά συντηρητικό και πουριτανικό ουαχαμπιτικό θρησκευτικό κατεστημένο [6] και άλλους συντηρητικούς ισλαμιστές στην χώρα. Ο 30χρονος γιος του, Μοχαμάντ, ο αναπληρωτής πρίγκιπας διάδοχος, δεύτερος αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός Άμυνας, φαίνεται επίσης να αποτελεί μια σημαντική ώθηση για σκληρότερες, πιο ανεύθυνες σαουδαραβικές πολιτικές, εν μέρει λόγω του ανταγωνισμού για την εξουσία [7] με τον Muhammad bin Nayef, το διάδοχο του θρόνου και υπουργό Εσωτερικών, ο οποίος δημιουργεί κίνητρα στον γιο του βασιλιά για να κερδίσει την εύνοια των συντηρητικών.

Στο εξωτερικό, οι Σαουδάραβες υπήρξαν μια ανεξάντλητη πηγή εξτρεμισμού. Το βασίλειο φέρει ιστορική ευθύνη για την εξάπλωση της σαλαφίτικης τζιχάντ στην περιοχή. Η θεολογία που διαδόθηκε στο εξωτερικό από ουαχαμπίτες κληρικούς, με την πλήρη υποστήριξη των Σαουδαράβων ηγεμόνων, είναι μια από τις κύριες επιρροές πίσω από το απεχθές θρησκευτικό δόγμα του ISIS. Σίγουρα, το Ριάντ έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στον περιορισμό της ιδιωτικής σαουδαραβικής χρηματοδότησης τρομοκρατικών ομάδων όπως η αλ Κάιντα και το ISIS. Παρ’ όλα αυτά, το σαουδικό ιδιωτικό χρήμα εξακολουθεί να φθάνει σε ισλαμιστικές εξτρεμιστικές ομάδες στην Συρία, και οι πλούσιοι Σαουδάραβες συνεχίζουν να προσφέρουν κονδύλια στις ισλαμικές μαχητικές ομάδες που δραστηριοποιούνται στο Πακιστάν και το Αφγανιστάν.

07012016-1.jpg

Ιρανοί διαδηλωτές κρατώντας φωτογραφίες του Σιίτη κληρικού Sheikh Nimr al-Nimr καίνε μια σημαία των ΗΠΑ και μια ισραηλινή σημαία κατά την διάρκεια διαδήλωσης κατά της εκτέλεσης του Nimr από την Σαουδική Αραβία, έξω από την πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας στην Τεχεράνη, στις 3 Ιανουαρίου 2016. RAHEB HOMAVANDI / REUTERS
--------------------------------

Η βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας ήταν ελάχιστα επιμελής στην πάταξη των πλούσιων Σαουδαράβων ιδιωτών και των δωρητικών οργανώσεων που εγχέουν τεράστια ποσά σε φονταμενταλιστικά θρησκευτικά σχολεία και σε τζαμιά σε ολόκληρο τον ισλαμικό κόσμο. Πολλά από αυτά τα ιδρύματα κηρύττουν μια διαστρεβλωμένη ερμηνεία του Κορανίου που είναι μη ανεκτική στις άλλες θρησκείες και εύκολα χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει τις βάρβαρες πράξεις κατά των «απίστων».

Οι κινήσεις της Σαουδικής Αραβίας στον Περσικό Κόλπο επίσης ήταν ελάχιστα εξυπηρετικές. Το 2011, οι Σαουδάραβες βοήθησαν την κυβέρνηση του Μπαχρέιν [8] καθώς πάταξε βάναυσα τις ειρηνικές διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας. Παρά το γεγονός ότι το Ριάντ ξανάνοιξε πρόσφατα την πρεσβεία του στην Βαγδάτη, γενικά αρνήθηκε να έχει σχέση με τις σιιτικές κυβερνήσεις στην Βαγδάτη, κάτι που έχει υπονομεύσει τα κίνητρα για συνεργασία Σιιτών-Σουνιτών.

Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας έχει παίξει πρόσφατα έναν εποικοδομητικό ρόλο στην προσπάθεια να οργανώσει την συριακή αντιπολίτευση για τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, αλλά συνεχίζει να οπλίζει και να χρηματοδοτεί εξτρεμιστικές ομάδες στην Συρία για τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προτιμούσαν να εξαιρεθούν από τις διαπραγματεύσεις. Ο σαουδαραβικός στρατός έχει κάνει μόνο μια συμβολική συνεισφορά στον υπό αμερικανική ηγεσία παγκόσμιο συνασπισμό κατά του ISIS και τα σαουδαραβικά αεροσκάφη φέρονται να μην συμμετείχαν σε κανένα χτύπημα από τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους. Το ISIS δημιουργεί μια υπαρξιακή απειλή για την σαουδαραβική μοναρχία -δεν αποτελεί τέτοια απειλή για τις Ηνωμένες Πολιτείες.