Το ρωσο-τουρκικό ισοζύγιο ισχύος

Τα ξημερώματα της 14ης Φεβρουαρίου 2016, εκδηλώθηκε αναμενόμενη τουρκική επίθεση στις περιοχές A’zaz-Maryamayn, 40 km βoρείως της πόλεως Allepo (Χαλέπι), η οποία συνεχίστηκε με αμείωτη ένταση και την επόμενη ημέρα. Η επίθεση αφορά πλήγματα από συστοιχίες οβιδοβόλων Firtina, αν και δεν θα πρέπει να αποκλειστεί τις προσεχείς ημέρες, προέλαση μηχανοκίνητων τακτικών συγκροτημάτων προς Νότο, αφού το τελεσίγραφο που εστάλη από την Άγκυρα προς τους Κούρδους μαχητές, με το οποίο καλούνταν να απομακρυνθούν από την περιοχή της A’zaz, απορρίφθηκε άμεσα. Το πυροβολικό έπληξε στόχους στις πόλεις Menagh και Al Mazraa, ενώ βομβαρδίστηκε το αεροδρόμιο της Malkiya. Η Πολεμική Αεροπορία παραμένει αδρανής προς το παρόν, εξαιτίας της ενίσχυσης των ρωσικών αντιαεροπορικών δυνατοτήτων, πλην όμως αεριωθούμενα ίπτανται πλησίον των συνόρων. Σε χρόνο παράλληλο με την εκδήλωση των βομβαρδισμών, ο Τούρκος πρωθυπουργός A. Davutoğlu, δήλωσε ότι η χώρα του ανέλαβε δράση εξαιτίας των απειλών κατά της εθνικής ασφάλειας, κατόπιν της κατάληψης θέσεων πλησίον της πόλης A’zaz, από την κουρδική πολιτοφυλακή (YPG ήτοι Yekîneyên Parastina Gel).

Η κατάσταση θεωρείται εξαιρετικά ανησυχητική και κρίσιμη κυρίως εξαιτίας των αντιδράσεων της Μόσχας, η οποία δια χειλέων Medvedev απείλησε με «ολοκληρωτικό πόλεμο μακράς διαρκείας», σε περίπτωση εκδήλωσης χερσαίας τουρκικής εισβολής. Χαρακτηριστικό είναι το χθεσινό δημοσίευμα της εφημερίδας Cumhuriyet, με τίτλο «απέχουμε μόλις 13 χλμ από έναν παγκόσμιο πόλεμο» (Dünya Savaşına 13 Kilometre var). Το Ν.Α.Τ.Ο. και οι Η.Π.Α. αποστασιοποιήθηκαν από την φιλοπόλεμη τακτική της Άγκυρας, απομονώνοντας το δίδυμο Erdoğan-Davutoğlu.

Η επίθεση θεωρείται αναμενόμενη, διότι πρωτίστως η υπό εξέλιξη κατάσταση στις νοτιοανατολικές επαρχίες Nusaybin, Cizre και Silop – πάντα σε σχέση με το Κουρδικό ζήτημα – σε συνδυασμό με την βελτίωση των θέσεων του YPG στην Β. Συρία, θέτει εμμέσως ζητήματα κατά της εδαφικής ακεραιότητας της Τουρκίας. Η γειτονική χώρα αντιτίθεται στο ενδεχόμενο συνένωσης των καντονιών Kobane-Afrin (Rojava), ενώ προκειμένου να αποτρέψει το προαναφερθέν ενδεχόμενο, διακήρυξε την πρόθεση δημιουργίας μιας αποστρατικοποιημένης ζώνης πλησίον της Jarabalus.

Η Τουρκία κατά την πάγια πρακτική της, προσπαθεί να παρουσιάσει το κουρδικό κίνημα ως εξτρεμιστικό (ανεξαρτήτως οργάνωσης, δηλ. PKK. PYD, YPG), ώστε αφενός το κουρδικό αντάρτικο να κατηγοριοποιηθεί στα τρομοκρατικά μορφώματα και να στοχοποιηθεί από την Δύση, αφετέρου να νομιμοποιήσει την υπέρμετρη άσκηση βίας των κρατικών δυνάμεων στις Ν/Α επαρχίες (κατά παράβαση της Αρχής της Αναλογικότητας, και άλλων διατάξεων του Jus in Bello).

Επιπλέον, η Άγκυρα (όπως και η Σαουδική Αραβία, αλλά και το Κατάρ), αποκλείουν την παραμονή του Assad στην ηγεσία της μεταπολεμικής Συρίας, εξαιτίας των προθέσεων του νυν Σύρου προέδρου, ως προς τους ευρύτερους μελλοντικούς ενεργειακούς σχεδιασμούς, και την δυνατότητα διέλευσης των καταριανών κοιτασμάτων (South Pars). Περαιτέρω ανάλυση περί των ενεργειακών ζητημάτων, ξεπερνά την θεματολογία του άρθρου. Το ενδιαφέρον της Σαουδικής Αραβίας επικεντρώνεται στην διαφαινόμενη απώλεια ελέγχου από το σουνιτικό στοιχείο, μιας σημαίνουσας περιοχής (Β. Συρία). Ως συνέπεια των προειρημένων, τα τελευταία εικοσιτετράωρα και με το πρόσχημα διεξαγωγής στρατιωτικών ασκήσεων, αναπτύχθηκαν σαουδαραβικά μαχητικά στο αεροδρόμιο του Incirlik. Η Σαουδική Αραβία διαθέτει την ισχυρότερη πολεμική αεροπορία στην περιοχή, υστερεί δε συγκριτικά μόνο με το Ισραήλ, κυρίως σε επίπεδο προσωπικού και επιχειρησιακές τακτικές. Η Βασιλική Αεροπορία της Σαουδικής Αραβίας χρησιμοποιεί 156 υπερσύγχρονα F-15C/D/S (+84 υπό παραγγελία), περίπου 72 επιθετικά Tornado, ενώ παραλαμβάνει μαχητικά 4η γενιάς Eurofighter Typhoon (72 συνολικά).

Η πιθανότητα ανάληψης ενεργού δράσης από την τουρκική πλευρά, θεωρείται εξαιρετικά πιθανή σε περίπτωση απόπειρας δημιουργίας ενός νέου κρατικού δρώντος (in statu nascendi) στην μορφή Κουρδικού κράτους, συνδέεται δε, με την κυρίαρχη πολιτικοστρατιωτική και κοινωνική αντίληψη περί του «αήττητου του τουρκικού στρατού», γεγονός το οποίο διαχρονικά «εξοβελίζει» τον κατευνασμό ως εθνική επιλογή.

Οι τουρκικές επιθετικές προθέσεις ήταν ορατές ευθύς εξαρχής, και μπορούσαν να γίνουν αντιληπτές α) εξαιτίας των προειδοποιητικών δηλώσεων προς κάθε κατεύθυνση, προκειμένου να υπάρξει «προλείανση» του εδάφους στο εξωτερικό και στην εγχώρια κοινή γνώμη, β) της πληθώρας των δημοσιευμάτων που κυμάνθηκαν στο ίδιο μήκος κύματος, και γ) της μαζικής μετακίνησης στρατευμάτων προς την επίμαχη περιοχή. Υπενθυμίζω ότι με σχετικό δημοσίευμα στο Foreign Affairs από τον Οκτώβριο του 2015 (δείτε το επισυναπτόμενο link: http://foreignaffairs.gr/articles/70544/nikolaos-paoynis/i-stratiotiki-d...), είχα επισημάνει την πρόθεση της Τουρκίας να προχωρήσει σε σύγκρουση με το ρωσικό κλιμάκιο που αναπτυσσόταν στην Συρία, εξαιτίας των διακυβευμάτων ασφαλείας. Ένα μήνα μετά, σημειώθηκε η κατάρριψη του Fencer, και δη χωρίς ρωσικά αντίποινα στρατιωτικής φύσεως. Η κατάρριψη του ρωσικού Su-24, δημιούργησε μια έντονη ρηξιγενή τάση στις διμερείς σχέσεις. Κατά την διάρκεια του Νοέμβρη, επισημάνθηκαν δεκάδες μετακινήσεις τεχνολογικά αξιόλογων αρμάτων μάχης SABRA, από το Tekirdag προς το Kilic, ενώ το επόμενο χρονικό διάστημα σημειώθηκαν μετακινήσεις ειδικών δυνάμεων, καθώς επίσης και τεθωρακισμένων σχηματισμών εξοπλισμένων με ικανότατα Leopard 2A4, από τις περιοχές της Κωνσταντινούπολης προς την τουρκο-συριακή μεθόριο.