Secure Connection

Ούτε αριστερά, ούτε δεξιά στην Γαλλία

Πώς το Εθνικό Μέτωπο έχει αλλάξει πολιτική

Carlo Invernizzi Accetti και Christopher Bickerton

22/02/2016

Περίληψη Κειμένου και Βιογραφικό Συγγραφέα

Το πολιτικό φάσμα ταλαντεύεται λιγότερο μεταξύ δεξιάς και αριστεράς και περισσότερο μεταξύ λαϊκισμού και τεχνοκρατίας. Το είδος του λαϊκισμού της Le Pen υπόσχεται να ξεφορτωθεί το παραδοσιακό πολιτικό κατεστημένο, και η τεχνοκρατική πλατφόρμα του Ολάντ υπόσχεται ότι η πείρα και η ικανότητα θα σώσουν την Γαλλία.

Ο CARLO INVERNIZZI ACCETTI είναι επίκουρος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο City University of New York (City College).
Ο CHRISTOPHER BICKERTON είναι πανεπιστημιακός λέκτορας και επίσημος συνεργάτης στο Queens’ College στο Πανεπιστήμιο Cambridge.

Εμφάνιση άρθρου σε περισσότερες σελίδες

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να γράψετε το σχόλιο σας. Εγγραφείτε στο newsletter για να λαμβάνετε ενημέρωση από το ForeignAffairs.gr.

Κανείς δεν ξεγελάστηκε από την ήττα του ακροδεξιού κόμματος της Γαλλίας, Εθνικό Μέτωπο, στις γαλλικές περιφερειακές εκλογές του Δεκεμβρίου [1]. Το κόμμα, με επικεφαλής την Marine Le Pen, είχε κερδίσει τις περισσότερες ψήφους στον πρώτο γύρο των εκλογών στις 6 Δεκεμβρίου. Παρά το γεγονός ότι έκανε έναν αρκετά αμφίρροπο αγώνα στον δεύτερο γύρο μια εβδομάδα αργότερα, απέτυχε να κερδίσει σε οποιαδήποτε από τις 13 περιφέρειες της χώρας. Τα περιθώρια έκλεισαν, και όπως αναφώνησε ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Manuel Valls μόλις ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των εκλογών «Απόψε, κανένας αναστεναγμός ανακούφισης, καμία θριαμβολογία ... Ο κίνδυνος της ακροδεξιάς είναι ακόμα τριγύρω».

Από την πλευρά της, η Le Pen ξέρει ότι για να καταθέσει ένα σοβαρό στοίχημα για την εξουσία στις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της επόμενης χρονιάς, πρέπει να απευθυνθεί στους πιο μετριοπαθείς ψηφοφόρους της μεσαίας τάξης της Γαλλίας. Από τις περιφερειακές εκλογές του Δεκεμβρίου, το κόμμα εισήγαγε ένα νέο σύνθημα -La France apaisée ή «Η Γαλλία καθησυχασμένη»- προκειμένου να αποστασιοποιηθεί από το αμφιλεγόμενο και συγκρουσιακό παρελθόν της, και να παρουσιάσει μια πιο γυαλισμένη και καθησυχαστική εικόνα. Από τότε, αρκετά ανώτερα στελέχη του κόμματος Εθνικό Μέτωπο έχουν επίσης εξετάσει το ενδεχόμενο μιας πολιτικής Αντάντ με κάποια στοιχεία του κεντροδεξιού κόμματος του Νικολά Σαρκοζί, τους Ρεπουμπλικάνους. «Εμείς ποτέ δεν έχουμε κάνει συμμαχίες και δεν πιστεύουμε στον πολιτικό αυτοσχεδιασμό», είπε τον περασμένο μήνα ο εκλογικός στρατηγός του Εθνικού Μετώπου, Nicolas Bay, σε μια συνέντευξη στο Politico [2] και πρόσθεσε «αλλά είναι αλήθεια ότι προσεγγίζουμε». Αν αυτό δουλέψει, το κόμμα και η Le Pen θα μπορούσαν να έχουν μια ευκαιρία να κερδίσουν τον επόμενο γύρο των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών.

Τα κόμματα της κυρίαρχης τάσης έχουν γενικά αντιδράσει στην αυξανόμενη δημοτικότητα του Εθνικού Μετώπου -τρεις φορές μεγαλύτερη από ό, τι ήταν πριν από πέντε χρόνια- με ένα μείγμα άρνησης και αποδοχής. Για τις τέσσερις πρώτες δεκαετίες από την δημιουργία του το 1972 [3], το κόμμα σταθερά απορρίπτετο ως φαινόμενο περιθωριακό και ανώμαλο, ατυχές αλλά μη απειλητικό. Κατά την διάρκεια του χρόνου του ως αρχηγός του Σοσιαλιστικού Κόμματος και πρόεδρος, ο Φρανσουά Μιτεράν, αν και ιδιωτικά, εξέφρασε την ικανοποίησή του για την άνοδο του Εθνικού Μετώπου, ελπίζοντας ότι θα διαιρούσε την δεξιά και θα κρατούσε την αριστερά στην εξουσία.

Τώρα, όμως, η απειλή από το Εθνικό Μέτωπο δεν φαίνεται τόσο διαχειρίσιμη. Υπό την ηγεσία του σημερινού προέδρου, Φρανσουά Ολάντ, η δημοτικότητα του Σοσιαλιστικού Κόμματος έχει καμφθεί [4], κυρίως λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής στασιμότητας της χώρας. Με την σειρά του, το δημόσιο αίσθημα έχει μετατοπιστεί προς τα δεξιά. Ακόμη και ο Hollande, ο οποίος αρχικά είχε εκλεγεί με μια προοδευτική πολιτική πλατφόρμα που υποσχόταν την αμφισβήτηση των πολιτικών οικονομικής λιτότητας του Βερολίνου και των Βρυξελλών, έκτοτε έκανε στροφή αποδεχόμενος την απελευθέρωση των αγορών και περικοπές στον προϋπολογισμό [5] ως μια έσχατη προσπάθεια να αναζωογονήσει την οικονομία. Η κυβέρνησή του μελέτησε επίσης την υιοθέτηση αντιτρομοκρατικών μέτρων που πρώτο πρότεινε το Εθνικό Μέτωπο, μετά την σειρά των τρομοκρατικών επιθέσεων που έπληξαν την Γαλλία τον Ιανουάριο και στην συνέχεια τον Νοέμβριο του 2015. Αυτά περιλαμβάνουν ένα άκρως αμφιλεγόμενο σχέδιο για την αναθεώρηση του συντάγματος [6] με την εισαγωγή μιας διάταξης η οποία θα επιτρέψει την κατάργηση της [μιας] υπηκοότητας σε άτομα με διπλή υπηκοότητα που έχουν καταδικαστεί για εγκλήματα σχετικά με την τρομοκρατία.

Ένας άνδρας περπατά μπροστά από προεκλογικές αφίσες των προεδρικών υποψηφίων της Γαλλίας, συμπεριλαμβανομένων του Φρανσουά Ολάντ του Σοσιαλιστικού Κόμματος και της Marine Le Pen του Εθνικού Μετώπου, στις 9 Απριλίου 2012. BENOIT TESSIER / REUTERS
------------------------------

Η εκλογική λογική που λειτουργεί εδώ είναι σαφής: Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τις εκλογές του επόμενου έτους, η στρατηγική του Ολάντ είναι να προχωρήσει όσο το δυνατόν περισσότερο προς τα δεξιά, προκειμένου να συμπιέσει τους Ρεπουμπλικάνους του Νικολά Σαρκοζί [7] μεταξύ του Εθνικού Μετώπου και των Σοσιαλιστών, αναγκάζοντας έτσι έναν δεύτερο γύρο εναντίον της Le Pen. Αν και αυτό θα απαιτήσει να έρθει τουλάχιστον δεύτερος στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών τον επόμενο χρόνο -που όπως έχουν τα πράγματα δεν είναι καθόλου βέβαιο- οι περισσότερες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Ολάντ θα είχε μια ευκαιρία να κερδίσει τον δεύτερο γύρο έναντι της Λεπέν.

Αν αυτή η στρατηγική πετύχει, θα σηματοδοτήσει μια θεμελιώδη μεταμόρφωση στην γαλλική πολιτική ζωή. Παραδοσιακά, οι δύο πλευρές του πολιτικού φάσματος έχουν κυριαρχηθεί από μια φιλική προς την αγορά αλλά κοινωνικά συντηρητική κεντροδεξιά και μια οικονομικά παρεμβατική αλλά κοινωνικά φιλελεύθερη κεντροαριστερά. Αυτή την φορά, η πολιτική θα εξαρτηθεί από μια εθνικιστική και προστατευτιστική δύναμη που αγωνίζεται εναντίον ενός κεντρώου κόμματος που υποστηρίζει την ελεύθερη αγορά αλλά είναι κοινωνικά φιλελεύθερο.

Με άλλα λόγια, θα καταστήσει τις παραδοσιακές έννοιες «αριστερά» και «δεξιά» όλο και περισσότερο χωρίς νόημα. Έχουμε ήδη αρχίσει να βλέπουμε αυτό συμβαίνει με την Λεπέν. Ακόμη και αν θεωρείται ακροδεξιά, έχει υιοθετήσει μεγάλο μέρος της πλατφόρμας της αντι-παγκοσμιοποίησης και του αντι-νεοφιλελευθερισμού που συνήθως συνδέεται με την παραδοσιακή αριστερά. Έχει μετατρέψει την Πρωτομαγιά, την γιορτή που σχετίζεται με τις αριστερές εργατικές πολιτικές, σε μια ημέρα για μεγάλης κλίμακας συγκεντρώσεων του Εθνικού Μετώπου. Με τον τρόπο αυτό, ήταν σε θέση να προσελκύσει μεγάλα τμήματα του εκλογικού σώματος της εργατικής τάξης [8], το οποίο ψήφιζε παραδοσιακά τα κομμουνιστικά ή τα σοσιαλιστικά κόμματα, χωρίς να εγκαταλείψει τα οχυρά του κόμματος σε περιοχές που παραδοσιακά κυριαρχούνται από την άκρα δεξιά.

Ο ηγέτης της Λίγκας του Βορρά, Matteo Salvini (δεξιά), η αρχηγός του ακροδεξιού κόμματος της Γαλλίας Εθνικό Μέτωπο, Marine Le Pen (κέντρο), και ο ηγέτης Αυστριακού Κόμματος της Ελευθερίας (FPOe) Heinz-Christian Strache, στην συνάντηση στο Μιλάνο «Ευρώπη των Εθνών και Ελευθερία», στις 28 Ιανουαρίου 2016. ALESSANDRO GAROFALO / REUTERS
----------------------------------------

Μέχρι στιγμής, ούτε η Λεπέν, ούτε ο Ολάντ φαίνεται να ενδιαφέρονται να αυτο-προσδιοριστούν στο παραδοσιακό φάσμα. Η Le Pen επιμένει ότι το κόμμα της δεν είναι «ούτε δεξιό ούτε αριστερό», και αντί για αυτά προστατεύει τα συμφέροντα της Γαλλίας από την κοσμοπολίτικη ελίτ στις Βρυξέλλες που είναι αποφασισμένη να επιβάλλει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση «από τα πάνω προς τα κάτω». Ομοίως, μια σημαντική πτυχή της εκλογικής στρατηγικής του Ολάντ είναι να διαχωρίσει τον εαυτό του από τις φθαρμένες κομματικές διαφωνίες και να υιοθετήσει την εικόνα του «υπεύθυνου» υποψήφιου –ενός [υποψηφίου] θεσμικής συνέχειας.

Στην πραγματικότητα, το πολιτικό φάσμα ταλαντεύεται λιγότερο μεταξύ δεξιάς και αριστεράς και περισσότερο μεταξύ λαϊκισμού και τεχνοκρατίας. Το είδος του λαϊκισμού της Le Pen υπόσχεται να ξεφορτωθεί το παραδοσιακό πολιτικό κατεστημένο, και η τεχνοκρατική πλατφόρμα του Ολάντ υπόσχεται ότι η πείρα και η ικανότητα θα σώσουν την Γαλλία.

Αυτό το πρότυπο δεν περιορίζεται στην Γαλλία. Στην Ιταλία, ο πρωθυπουργός Matteo Renzi [9] δεν ταυτοποιείται ούτε προς τα αριστερά ούτε προς τα δεξιά, αλλά έχει καταφέρει να εδραιώσει την εξουσία του μετακινώντας το κατά τεκμήριο κεντρο-αριστερό κόμμα του αισθητά προς το κέντρο και απεικονίζοντας τον εαυτό του ως μη-ιδεολόγο και ρεαλιστή μεταρρυθμιστή. Μέλη της αντιπολίτευσης, από την άλλη πλευρά, συμπεριλαμβανομένου του Matteo Salvini από την αντι-μεταναστευτική Λίγκα του Βορρά και τον ρέκτη της τεχνολογίας Beppe Grillo από το Κίνημα Πέντε Αστέρων [10], προσπάθησαν να παρουσιάσουν τους εαυτούς τους ως κόμματα αντίθετα στο κατεστημένο. Στην Ελλάδα, ο Αλέξης Τσίπρας από το πρώην ακροαριστερό και κατά της λιτότητας κόμμα ΣΥΡΙΖΑ, έχει αναγκαστεί να δεχτεί μέτρα λιτότητας [11] από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο. Ως αποτέλεσμα, άλλα κόμματα, που υποστηρίζουν αντι-μεταναστευτικές και αντι-ευρωπαϊκές πλατφόρμες, όπως το βίαιο, νεο-φασιστικό κόμμα Χρυσή Αυγή, κερδίζουν έδαφος.

Η σύγκρουση μεταξύ του λαϊκισμού και της τεχνοκρατίας είναι περισσότερο εμφανής σε χώρες όπως η Γερμανία, όπου οι μεγάλοι συνασπισμοί βασιλεύουν. Η ρεαλίστρια καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ [12] ηγείται αυτού που είναι ουσιαστικά μια συγχώνευση των δύο κομμάτων της χώρας σε μια κεντρώα πολιτική δύναμη. Η αντιπολίτευση αποτελείται από αναδυόμενες λαϊκιστικές δυνάμεις, όπως το κόμμα Εναλλακτική για την Γερμανία, το οποίο τάσσεται υπέρ της εξόδου από την ευρωζώνη, και το δεξιόστροφο αντι-μεταναστευτικό κίνημα Pegida [13]. Στην Ισπανία, κανένα κόμμα δεν κέρδισε την πλειοψηφία στις πρόσφατες γενικές εκλογές του Δεκεμβρίου. Παρά το γεγονός ότι η πολιτική είναι σε αδιέξοδο για την ώρα, η εκλογή μπορεί τελικά να οδηγήσει σε έναν μεγάλο συνασπισμό μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων, το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα και τους κεντροαριστερούς Σοσιαλιστές. Μέχρι στιγμής, έχουν προσπαθήσει να νομιμοποιήσουν έναν τέτοιο συνασπισμό περιγράφοντάς τον από την άποψη της ικανότητας, της συνέχειας, και της αιτίας. Αυτό θα αφήσει τους Podemos, ακόμα ένα νεαρό, βασισμένο στο Internet κόμμα, το οποίο οδηγείται από τον χαρισματικό πολιτικό επιστήμονα Pablo Iglesias, ελεύθερο να αμφισβητήσει τον συνασπισμό με το πιο λαϊκίστικο αντι-κατεστημένο μήνυμά του.

Στα τέλη του 18ου αιώνα, η Γαλλία ήταν πολιτικά πρωτοποριακή στην Ευρώπη. Σήμερα, μπορεί να είναι στην πρώτη γραμμή ενός διαφορετικού είδους αλλαγής, μιας αλλαγής που κατεβάζει τον πολιτικό ανταγωνισμό από μια πάλη ανάμεσα στην αριστερά και την δεξιά σε μια μάχη μεταξύ του λαϊκισμού και της τεχνοκρατίας. Αυτό αντιπροσωπεύει μια σοβαρή υποβάθμιση της δημοκρατικής πολιτικής, δεδομένου ότι η αριστερά και η δεξιά ήταν δείκτες μιας ουσιαστικής πολιτικής σύγκρουσης, ενώ ο λαϊκισμός και η τεχνοκρατία είναι απλώς αντίθετες πολιτικές μορφές που συγκλίνουν τελικά στην κοινή αντίθεσή τους στην ίδια την φιλελεύθερη δημοκρατία. Το καλύτερο αντίδοτο στην απειλή που θέτει η πρόσφατη άνοδος του λαϊκισμού στην Ευρώπη δεν είναι συνεπώς περισσότερη τεχνοκρατία, αλλά περισσότερη πολιτική.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/france/2016-02-18/neither-left-n...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition

Εμφάνιση άρθρου σε περισσότερες σελίδες

Ούτε αριστερά, ούτε δεξιά στην Γαλλία

Αναζήτηση

Δημοφιλή Άρθρα

Περιοχή Μελών