Να μείνω ή να φύγω; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Να μείνω ή να φύγω;

Η κρίση του Brexit

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον [3] έσπευσε να διεκδικήσει τη νίκη μετά την πρόσφατη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου [4] σχετικά με την σχέση του Ηνωμένου Βασιλείου με την Ευρωπαϊκή Ένωση [5]. Μετά από μαραθώνιες συνομιλίες που έκαναν τον Cameron και την ομάδα του να κρατηθούν με 23 σακουλάκια καραμέλες Haribo [6] και την πεινασμένη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ [7] να αναγκαστεί να πεταχτεί μέχρι την γωνία για μερικές βελγικές πατάτες τηγανιτές με μαγιονέζα [8], το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ευρωπαίοι εταίροι του κατέληξαν τελικά σε συμφωνία. Όπως το έθεσε ο Κάμερον, είχε λάβει ένα «ειδικό καθεστώς» για την χώρα του και θα μπορούσε τώρα να κάνει μια καμπάνια με όλη την «καρδιά και την ψυχή» του για [9] να παραμείνει η Βρετανία στην Ευρωπαϊκή Ένωση [10], αποφεύγοντας έτσι ένα Brexit [11] (ή αλλιώς βρετανική έξοδο).

Οι μεταρρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα είναι ως επί το πλείστον χωρίς συνέπειες, αλλά οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των εταίρων της ΕΕ δεν αφορούσαν ποτέ στην ουσία. Η σύνοδος κορυφής ήταν σε μεγάλο βαθμό μια παρωδία που διοργανώθηκε για την βρετανική εγχώρια κατανάλωση. Ενάντια στις πιθανότητες, η συντηρητική κυβέρνηση Κάμερον σάρωσε την εξουσία [12] πέρυσι υποσχόμενη να διαπραγματευτεί «μια νέα διευθέτηση για την Βρετανία στην Ευρώπη» [13] πριν την διενέργεια δημοψηφίσματος για το αν το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να παραμείνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης [14]. Ο Κάμερον ελπίζει ότι με βάση τη νέα αυτή συμφωνία, οι περισσότεροι συντηρητικοί βουλευτές του Κοινοβουλίου θα τον ακολουθήσουν στην υποστήριξη της καμπάνιας υπέρ του «εντός» [15]. Τελικά, ο Κάμερον θέλει ο βρετανικός λαός να ψηφίσει για να κρατήσει την χώρα του στην Ένωση. Έτσι, το πολιτικό θέατρο γύρω από την σύνοδο κορυφής την περασμένη εβδομάδα είχε σχεδιαστεί για να επιτρέψει στον Κάμερον να ισχυριστεί ότι είχε αγωνιστεί με νύχια και με δόντια για τα βρετανικά συμφέροντα [16] και ότι κέρδισε σημαντικές παραχωρήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση [17] -ακόμα και αν οι μεταρρυθμίσεις δεν κάνουν και πολλά στην πράξη. Με την επαναδιαπραγμάτευση να έχει ολοκληρωθεί τελικά, η πραγματική μάχη έχει τώρα πλέον αρχίσει.

ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Ο Cameron έχει ορίσει την ημερομηνία του δημοψηφίσματος της ΕΕ [18]: Τρίτη, 23 Ιουνίου 2016. Η ψηφοφορία είναι λιγότερο από τέσσερις μήνες μακριά, και οι αντίπαλες καμπάνιες –η μια πλευρά υπέρ της συνέχισης της ένταξης στην Ένωση, η άλλη ευνοεί ένα Brexit [19]- έχουν ξεκινήσει πολύ ενεργητικά. Το επαπειλούμενο δημοψήφισμα φανέρωσε γρήγορα μια απότομη διαίρεση μέσα στην ίδια την συντηρητική κυβέρνηση Κάμερον, με έξι υπουργούς να ανακοινώνουν ότι θα στηρίξουν το Brexit. Μεταξύ αυτών, ο υπουργός Δικαιοσύνης Michael Gove [20], ένας από τους στενότερους πολιτικούς συμμάχους του Cameron, είναι ίσως εκείνος που θα φέρει τις περισσότερες συνέπειες καθώς θα προσθέσει πνευματικό βάρος στην εκστρατεία του Brexit. Ο δημοφιλής, επιδεικτικός δήμαρχος του Λονδίνου, Μπόρις Τζόνσον [21], έχει επίσης ανακοινώσει ότι θα ενταχθεί στους «εκτός», προσθέτοντας μοδάτη λάμψη σε έναν συνασπισμό που αλλιώς αποτελείται από ογδοντάχρονους θατσεριστές όπως οι πρώην άρχοντες Nigel Lawson [22] και Norman Tebbit [23], και περιθωριακά στοιχεία από το Κόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου [24] (UKIP [25]), με επικεφαλής τον Nigel Farage [26]. Συνολικά, περίπου το ήμισυ των Συντηρητικών βουλευτών του Κοινοβουλίου [27], είναι πιθανό να κάνουν ενεργά εκστρατεία υπέρ του να αποχωρήσει η Βρετανία από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αλλά στο τέλος, θα είναι οι ίδιοι οι Βρετανοί -και όχι οι πολιτικοί- οι οποίοι θα αποφασίσουν. Η επιλογή τους θα έχει βαθιές συνέπειες για το μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρώπης [28]. Αν ο βρετανικός λαός καταθέσει αγωγή διαζυγίου στις 23 Ιουνίου, το Ηνωμένο Βασίλειο θα ανακτήσει κάποια αυτονομία στην χάραξη πολιτικής, αν και πολύ λιγότερη από όση έχουν υποσχεθεί οι ακτιβιστές υπέρ του Brexit [29]. Αυτή η πρωτόγνωρη ανεξαρτησία, όμως, θα μπορούσε να έρθει με ένα πολύ υψηλό κόστος [30]. Το Brexit θα αποσταθεροποιήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση [31] που ήδη μαστίζεται από πολλαπλές κρίσεις, θα δημιουργήσει χάος στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές, θα βλάψει την βρετανική οικονομία [32] και θα μπορούσε ακόμη και να οδηγήσει στην διάλυση του ίδιου του Ηνωμένου Βασιλείου [33] αν το εθνικό Κόμμα της Σκωτίας [34] (SNP) τηρήσει την υπόσχεσή του να διεξαγάγει ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας αν το Ηνωμένο Βασίλειο ψηφίσει να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η ΟΧΙ ΚΑΙ ΤΟΣΟ ΝΕΑ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Η «Νέα Συμφωνία» του Ηνωμένου Βασιλείου [35] με την Ευρωπαϊκή Ένωση στοχεύει σε τέσσερις τομείς: Την ανταγωνιστικότητα, την οικονομική διακυβέρνηση, την κυριαρχία και την μετανάστευση. Οι περισσότερες από τις μεταρρυθμίσεις ήταν είτε καθαρά συμβολικές είτε περιθωριακές αλλαγές που επιβεβαιώνουν σε μεγάλο βαθμό τις υφιστάμενες πολιτικές. Οι μεταρρυθμίσεις σχετικά με τις παροχές στους μετανάστες όντως αντιμετωπίζουν το κύριο ενδιαφέρον των υποστηρικτών του Brexit, αλλά ακόμη και σε αυτό το θέμα η ουσιαστική επίπτωση της συμφωνίας θα είναι ελάχιστη.

Πρώτον, οι προβλέψεις για την ανταγωνιστικότητα δεν έχουν νόημα, απλώς επιβεβαιώνουν την δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της ενιαίας αγοράς της. Η συμφωνία έπρεπε να συμπεριλάβει την ρητορική για την ανταγωνιστικότητα καθώς ο Cameron είχε αναφερθεί σε αυτήν ως έναν από τις τέσσερις βασικούς μεταρρυθμιστικούς τομείς, αλλά η πρακτική ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ενιαίας αγοράς ήταν ένας στόχος που τα κράτη-μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ μοιράζονταν σε κάθε περίπτωση. Για παράδειγμα, τον Νοέμβριο του 2014, η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή με επικεφαλής τον Jean-Claude Juncker [36] έκανε την τόνωση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ μια από τις βασικές προτεραιότητές της [37].

02032016-1.jpg

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον χαιρετά καθώς αφήνει τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, στις 20 Φεβρουαρίου του 2016. YVES HERMAN / REUTERS
--------------------------------------------------

Τμήματα της οικονομικής διακυβέρνησης στόχευαν στην προστασία των βρετανικών χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων και την ενίσχυση του τείχους προστασίας μεταξύ των χωρών της ΕΕ που χρησιμοποιούν το ευρώ και εκείνων που, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, δεν το κάνουν. Οι διαπραγματευτές συμφώνησαν να απαγορεύσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση να λαμβάνει μέτρα που κάνουν άδικες διακρίσεις εις βάρος των επιχειρήσεων που είναι εγκατεστημένες σε κράτη που δεν χρησιμοποιούν το ευρώ, επιβεβαιώνουν ότι η οικονομικές ρυθμιστικές Αρχές της ΕΕ δεν θα ασκήσουν εξουσία πάνω σε βρετανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα [38] και απαλλάσσουν το Λονδίνο από την συμμετοχή σε διασώσεις για έθνη που χρησιμοποιούν το κοινό νόμισμα. Κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, ωστόσο, τα μέτρα αυτά επιβεβαιώνουν απλώς το status quo: Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει ήδη απαγορεύσει την προτιμησιακή μεταχείριση για τις χώρες που χρησιμοποιούν το ευρώ [39] και η νέα συμφωνία εξακολουθεί να απαιτεί από τις βρετανικές χρηματοπιστωτικές ρυθμιστικές Αρχές να εφαρμόζουν τους δημοσιονομικούς κανόνες της ευρωζώνης [40 ]. Ομοίως, το τμήμα για τις διασώσεις απλώς επιβεβαιώνει αυτό που έχει τεθεί σε ισχύ ήδη από το τρίτο ελληνικό πακέτο διάσωσης [41] το καλοκαίρι του 2015, όταν οι ηγέτες της ΕΕ είχαν συμφωνήσει να απαλλάξουν το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλα εκτός ευρωζώνης κράτη από το να συμβάλλουν στις διασώσεις στην Ευρωζώνη.

Η αναθεωρημένη συμφωνία περιλαμβάνει ορισμένες ενότητες που επιβεβαιώνουν την κρατική κυριαρχία. Αυτές επίσης είναι σε μεγάλο βαθμό συμβολικές. Το Ηνωμένο Βασίλειο κέρδισε μια ρητή απαλλαγή από την ρητορική της Συνθήκης της ΕΕ για τον στόχο της «ολοένα στενότερης ένωσης», αλλά αυτή η ρητορική δεν είχε ποτέ καμία δεσμευτική νομική ισχύ εξ αρχής. Η συμφωνία εισήγαγε επίσης ένα λεγόμενο σύστημα «κόκκινης κάρτας» για τα εθνικά κοινοβούλια [42], το οποίο απαιτεί να τροποποιηθεί ή να εγκαταλειφθεί μια νομοθεσία της ΕΕ αν περισσότερο από το 55% των εθνικών κοινοβουλίων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιτίθενται σε αυτήν. Όμως, το νέο σύστημα «κόκκινης κάρτας» κατά πάσα πιθανότητα θα αποδειχθεί χωρίς νόημα. Οι εθνικές κυβερνήσεις, οι οποίες υποτίθεται ότι αντιπροσωπεύουν τα εθνικά τους κοινοβούλια, είναι ήδη βασικοί παράγοντες στην νομοθετική διαδικασία της ΕΕ, και κάθε πρόταση σε αντίθεση με το 55% των εθνικών κοινοβουλίων πιθανότατα θα μπλοκαριστεί από τις εθνικές κυβερνήσεις ούτως ή άλλως.

Το πιο σημαντικό, η συμφωνία αντιμετωπίζει την μετανάστευση -το κεντρικό θέμα που καθοδηγεί την υποστήριξη στο Brexit σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο. Υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη αντίληψη στην χώρα, ιδιαίτερα μεταξύ εκείνων που υποστηρίζουν το Brexit, ότι οι μετανάστες από την ΕΕ βλέπουν την χώρα ως «έθνος από μέλι [43]» και εκμεταλλεύονται το σύστημα ωφελημάτων του. Για την αντιμετώπιση αυτών των ανησυχιών, ο Κάμερον είχε ελπίσει να εξαλείψει τα οφέλη για τα τέκνα των πολιτών της ΕΕ που εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο και έχουν αφήσει τα παιδιά τους στην χώρα καταγωγής τους [44]. Μέλη της ΕΕ από την Ανατολική Ευρώπη, με επικεφαλής την Πολωνία, απέρριψαν αυτό το αίτημα, τελικά διευθετώντας μια συμβιβαστική λύση που επέτρεψε στο Ηνωμένο Βασίλειο και άλλα κράτη να συνδέσουν τις πληρωμές τους με το βιοτικό επίπεδο [που επικρατεί] εκεί που βρίσκεται το παιδί.

Ο Cameron είχε επίσης ελπίσει να απαγορεύσει την καταβολή των ωφελημάτων «στην εργασία», όπως οι φορολογικές ελαφρύνσεις για τους εργαζόμενους με χαμηλούς μισθούς, για τους νεοαφιχθέντες μετανάστες της ΕΕ που εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο για τα πρώτα τέσσερα χρόνια. Οι ηγέτες της ΕΕ απέρριψαν την ολοκληρωτική απαγόρευση που ζήτησε αρχικά και συμφώνησαν για ένα λεγόμενο «φρένο έκτακτης ανάγκης», μέσω του οποίου ένα κράτος που βιώνει μια «εξαιρετικού μεγέθους» εισροή εργαζομένων μπορεί να περιορίσει τα οφέλη προσωρινά, αλλά μόνο με την έγκριση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και μόνο «στον βαθμό που απαιτείται». Και εδώ, οι προσπάθειες του Κάμερον έχουν καταφέρει λίγα: Οι νέες διατάξεις μπορεί να περιορίζουν το ποσό των κρατικών παροχών που δίνεται στους μετανάστες εργαζομένους στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά θα κάνουν λίγα για να επηρεάσουν το πραγματικό υποκείμενο ζήτημα της ανησυχίας των αγωνιστών υπέρ του Brexit –δηλαδή, τον συνολικό αριθμό των εργαζομένων που εισέρχονται στην χώρα κάθε χρόνο. Πολυάριθμες μελέτες [45] δείχνουν ότι οι πολίτες της ΕΕ έρχονται στο Ηνωμένο Βασίλειο για να απολαύσουν υψηλότερους μισθούς και καλύτερες ευκαιρίες [46], παρά για να επωφεληθούν από τις κοινωνικές παροχές.

ΤΙ ΔΙΑΚΥΒΕΥΕΤΑΙ ΣΤ’ ΑΛΗΘΕΙΑ;

Οι επικριτές έχουν δίκιο να υποστηρίζουν ότι η συμφωνία του Κάμερον για το Ηνωμένο Βασίλειο πρακτικά αλλάζει λίγα πράγματα. Αν μη τι άλλο, απλά ενισχύει την μακροχρόνια τάση προς μια Ευρώπη «δύο ταχυτήτων» [47], στην οποία ορισμένες οικονομίες επιδιώκουν περισσότερη ολοκλήρωση από άλλες. Το Ηνωμένο Βασίλειο επέλεξε να απέχει από την ευρωζώνη και την ζώνη [ταξιδιών χωρία διαβατήρια] Σένγκεν πριν από πολύ καιρό, και με την σειρά τους οι χώρες του πυρήνα της ευρωζώνης δεσμεύτηκαν να προχωρήσουν με βαθύτερη [ευρωπαϊκή] ολοκλήρωση. Η συμφωνία της περασμένης εβδομάδας επιβεβαιώνει αυτόν τον διχασμό, αλλά οι λεπτομέρειες της συμφωνίας θα εξασθενίσουν στο παρασκήνιο καθώς η συζήτηση περί Brexit επικεντρώνεται στο πώς η έξοδος από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα επηρεάσει την οικονομία και την εθνική ασφάλεια του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ακόμα και σύμφωνα με τα πιο αισιόδοξα σενάρια, τα τρία τέταρτα των οικονομολόγων σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση των Financial Times [48] συμφώνησαν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει να κερδίσει πολύ λίγα από την έξοδό του από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Περισσότερο από το 40% των βρετανικών εξαγωγών πηγαίνουν στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Για να διατηρήσει το Ηνωμένο Βασίλειο την πρόσβαση στην αγορά αυτή, θα πρέπει να συμφωνήσει να εφαρμόζει όλες τις οδηγίες και τους κανονισμούς της ΕΕ, όπως ακριβώς είναι αναγκασμένες να κάνουν σήμερα και οι ξένες [προς την ΕΕ] Ελβετία και Νορβηγία [49]. Με άλλα λόγια, το Ηνωμένο Βασίλειο θα χάσει όλη την επιρροή του στην νομοθεσία της ΕΕ, αλλά θα πρέπει και πάλι να την ακολουθεί. Και ακόμη και με μια συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών με την Ευρωπαϊκή Ένωση, νέα εμπόδια εισόδου στην αγορά θα εγερθούν σταδιακά, ιδιαίτερα σε εκείνους τους τομείς (όπως οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες) όπου το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα και μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα έναντι των άλλων χωρών-μελών της ΕΕ. Φυσικά, το Λονδίνο θα παραμείνει το ηγετικό οικονομικό κέντρο της Ευρώπης, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, όμως χωρίς μια απρόσκοπτη πρόσβαση στην ενιαία αγορά, θα μπορούσε σταδιακά να χάσει κάποια από την γοητεία του.

Εκτός της Ένωσης, το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί όλες τις τρέχουσες συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου με τον υπόλοιπο κόσμο, και θα εξωθεί από τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις Συνεργασίας Διατλαντικού Εμπορίου και Επενδύσεων (Transatlantic Trade and Investment Partnership) με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Ηνωμένο Βασίλειο μόνο του είναι πιθανό να κερδίσει λιγότερο ελκυστικούς όρους από ό, τι θα απολάμβανε ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης -του μεγαλύτερου οικονομικού μπλοκ στον κόσμο. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις θα υποφέρουν καθώς οι επενδυτές θα στρέψουν την προσοχή τους σε χώρες όπως η Γερμανία, η Ιρλανδία και η Ολλανδία που διασφαλίζουν πλήρη πρόσβαση στην ενιαία αγορά της ΕΕ.

02032016-2.jpg

Κονκάρδες με συνθήματα που ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν την ΕΕ προς πώληση σε ένα στασίδι στο εαρινό συνέδριο του κόμματος UKIP, στο Llandudno, στην Βρετανία, στις 27 Φεβρουαρίου του 2016. PHIL NOBLE / REUTERS
----------------------------------------

Το χειρότερο από όλα, ο περιορισμός της μετανάστευσης της ΕΕ θα ήταν πολύ δαπανηρός για την βρετανική οικονομία: Ο αρθρογράφος των Financial Times, Martin Sandbu, υπολόγισε ότι κάθε Ανατολικο-ευρωπαίος μετανάστης [50] ο οποίος έφτασε στο Ηνωμένο Βασίλειο στην δεκαετία του 2000 συνέβαλε κατά μέσο όρο σχεδόν 14.000 δολάρια σε φορολογικά οφέλη της χώρας κατά την διάρκεια της δεκαετίας (ενώ κάθε ιθαγενής πολίτης κόστισε στην χώρα κάτι λιγότερο από 21.000 δολάρια κατά την ίδια περίοδο). Εάν ένα Brexit επρόκειτο να συμβεί, οι εργαζόμενοι της ΕΕ στην Βρετανία θα μπορούσαν να περιπέσουν σε ένα νομικό τέλμα, με πολλούς να αποφασίσουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Το νομικό καθεστώς των περίπου δύο εκατομμυρίων Βρετανών πολιτών που ζουν στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε επίσης να τεθεί υπό αμφισβήτηση.

Από την άποψη της ασφάλειας, είναι δύσκολο να κάνει κάποιος την υπόθεση ότι το Ηνωμένο Βασίλειο με κάποιο τρόπο θα είναι πιο ασφαλές αν εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολλές πιθανές απειλές για την εθνική ασφάλεια, όπως η ισλαμική τρομοκρατία, η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, και τα δίκτυα του διεθνούς εγκλήματος εξετάζονται συλλογικά σε επίπεδο ΕΕ. Όπως έχει πει ο διευθυντής της Europol, Robert Wainwright, εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης το Ηνωμένο Βασίλειο θα το βρει πιο δύσκολο «να προστατεύσει τους πολίτες από την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα». [51] Παρά το γεγονός ότι ένα ανεξάρτητο Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνει μέλος του ΝΑΤΟ και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, θα χάσει τον ηγετικό του ρόλο στη νεοσύστατη εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης -μια προσπάθεια που έχει αποδείξει πρόσφατα την αποτελεσματικότητά της με την επιβολή συλλογικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας ως αντίδραση στην επιθετικότητά της στην Ουκρανία. Όπως τόνισε ο Κάμερον κατά την διάρκεια συζήτησης στην Βουλή των Κοινοτήτων μετά την συνάντηση των Βρυξελλών [52], «το μόνο πρόσωπο που [μπορούσα] να σκεφτώ ότι θα ήθελε [η Βρετανία] να αποχωρήσει από την ΕΕ, είναι ο Βλαντιμίρ Πούτιν». Χωρίς την βρετανική ηγεσία, η πολιτική κοινή ασφάλειας και άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα παραπαίει, και η ιστορία έχει δείξει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να απομονωθεί για πολύ καιρό από την ανασφάλεια και τις συγκρούσεις στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Τέλος, κάποιοι επισημαίνουν την σημερινή μεταναστευτική κρίση και το ξήλωμα της [χωρίς διαβατήρια] ζώνης Σένγκεν ως τους λόγους που το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πράγματι, ο χώρος Σένγκεν είναι σε κατάσταση χάους, και στα σύνορα της ΕΕ η ασφάλεια είναι βαθιά προβληματική. Αλλά ως έχει, το Ηνωμένο Βασίλειο ήδη ελέγχει τα σύνορά του. Έχει επιλέξει να μείνει έξω από την ζώνη Σένγκεν, και δεν αντιμετωπίζει μια απαίτηση να ενταχθεί στο μέλλον. Και από την άποψη της παράνομης μετανάστευσης, μια αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα εμποδίσει τους απελπισμένους πρόσφυγες που κατοικούν στην «ζούγκλα» του Καλαί [53] από το να προσπαθήσουν να κάνουν το ταξίδι πέρα από το κανάλι.

ΩΡΑ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

Η συζήτηση σχετικά με το Brexit παρέμεινε στο «ψυγείο» ενώ ο Cameron διαπραγματευόταν με τους ομολόγους του στην ΕΕ κατά τους τελευταίους έξι μήνες. Μόνο τώρα πολλοί Βρετανοί ψηφοφόροι αρχίζουν να δίνουν προσοχή [54] στην συζήτηση και οι δημοσκοπήσεις για το Brexit [55] δείχνουν έναν διαγωνισμό βραχείας κεφαλής. Οι περισσότεροι αναλυτές εξακολουθούν να πιστεύουν ότι στο τέλος ο βρετανικός λαός θα αποφασίσει ότι έχει πάρα πολλά να χάσει από το Brexit και θα επιλέξει να παραμείνει στην Ένωση. Αλλά όπως καταδεικνύει η πρόσφατη εκλογή του ηγέτη των Εργατικών, Jeremy Corbyn [56], το οτιδήποτε μπορεί να συμβεί στην σύγχρονη βρετανική πολιτική. Ο πληθυσμός έχει βαρεθεί με την πολιτική ελίτ, και ένα δημοψήφισμα χρησιμεύει ως μια τέλεια ευκαιρία να τιμωρήσει την κυβερνώσα τάξη. Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζει να υποφέρει από πολλαπλές κρίσεις, ο βρετανικός λαός μπορεί κάλλιστα να είναι σε διάθεση για καυγά. Και αυτό με την σειρά του θα μπορούσε κάλλιστα να οδηγήσει σε μια ψήφο με μικρή διαφορά υπέρ της αποχώρησης από την Ένωση. Και όπως αμφότεροι οι ηγέτες της ΕΕ και ο ίδιος ο Κάμερον έχουν κάνει ξεκάθαρο μετά την σύνοδο κορυφής, η απόφαση αυτή δεν θα είναι αναστρέψιμη.

Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα, το δημοψήφισμα θα είναι μια έκφραση της βρετανικής κυριαρχίας. Το στρατόπεδο του Brexit υποστήριξε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση διαβρώνει την αυτονομία της χώρας τους, και ο δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον κάνει μια σωστή σημείωση όταν παρατηρεί ότι το σχέδιο της ΕΕ έχει «μεταμορφωθεί και αναπτυχθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι αγνώριστο». [21] Πράγματι, το πεδίο εφαρμογής των αρμοδιοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει αυξηθεί απίστευτα από τότε που το Ηνωμένο Βασίλειο προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα το 1973. Πολλοί Βρετανοί ευρωσκεπτικιστές συμφωνούν με τον Johnson ότι η σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι πλέον το κλαμπ ελεύθερου εμπορίου στο οποίο νόμιζαν ότι είχαν εγγραφεί υπό τον πρωθυπουργό Edward Heath.

Και όμως, το ίδιο το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να κάνει ένα δημοψήφισμα για την συμμετοχή του στην ΕΕ εκθέτει το θεμελιώδες ελάττωμα στο επιχείρημα ότι έχει παραβιαστεί η βρετανική κυριαρχία. Αν μη τι άλλο, το δημοψήφισμα θα πρέπει να μας υπενθυμίσει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι και ήταν πάντα μια εθελοντική ένωση. Τα μέλη της ΕΕ πρέπει να ακολουθούν τους κανόνες της Ένωσης και υπακούουν στα δικαστήρια της, αλλά είναι ελεύθερα να εγκαταλείψουν [57] ανά πάσα στιγμή. Το Brexit θα επιφέρει ένα τεράστιο πλήγμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και θα μπορούσε ακόμη και να προκαλέσει δημοψήφισμα εξόδου σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ [58]. Αλλά το Brexit θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει σημαντικές ζημιές στα οικονομικά συμφέροντα και την ασφάλεια του ίδιου του Ηνωμένου Βασιλείου. Όποιες και αν είναι οι συνέπειες, οι Βρετανοί είναι ελεύθεροι να επιλέξουν την πορεία τους και να αναλάβουν τις τύχες τους.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-kingdom/2016-02-28/should...

Σύνδεσμοι:
[1] http://www.amazon.com/Lessons-Europe-Americans-European-Policies/dp/1483...
[2] http://www.amazon.com/Future-Euro-Matthias-Matthijs/dp/0190233230/ref=tm...
[3] http://www.theguardian.com/politics/davidcameron
[4] http://www.consilium.europa.eu/en/splash/?requested=%2f
[5] http://www.bbc.com/news/uk-politics-26515129
[6] http://www.theguardian.com/lifeandstyle/shortcuts/2016/feb/22/haribo-dav...
[7] http://time.com/time-person-of-the-year-2015-angela-merkel/
[8] http://www.reuters.com/article/us-britain-eu-merkel-chips-idUSKCN0VS2AQ
[9] http://www.theguardian.com/politics/2016/feb/19/david-cameron-deal-europ...
[10] http://www.theweek.co.uk/eu-referendum
[11] http://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2016/02/graphics-britain-s-...
[12] http://www.foxnews.com/world/2015/10/20/canadian-liberals-poised-to-win-...
[13] http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/eureferendum/12135328/EU-refe...
[14] http://www.independent.co.uk/news/uk/politics/the-inout-question-why-bri...
[15] http://www.bbc.com/news/uk-politics-34505076
[16] http://www.politico.eu/article/david-cameron-promises-a-battle-for-brita...
[17] https://www.foreignaffairs.com/regions/europe
[18] http://www.bbc.com/news/uk-politics-33141819
[19] https://www.washingtonpost.com/world/londons-mayor-a-big-beast-of-britis...
[20] http://blogs.spectator.co.uk/2016/02/michael-gove-why-im-backing-leave/
[21] http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/eureferendum/12167643/Boris-J...
[22] http://www.parliament.uk/biographies/lords/lord-lawson-of-blaby/1039
[23] http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/eureferendum/12168018/With-Bo...
[24] http://www.bbc.com/news/uk-politics-21614073
[25] http://www.theatlantic.com/international/archive/2015/04/life-in-the-lan...
[26] http://www.bbc.com/news/uk-politics-eu-referendum-35679384
[27] https://www.conservatives.com/OurTeam/Members_of_Parliament
[28] http://europa.eu/about-eu/countries/member-countries/unitedkingdom/index...
[29] http://www.theguardian.com/politics/2016/feb/23/brexit-campaigners-shoul...
[30] https://www.foreignaffairs.com/articles/western-europe/2013-09-01/david-...
[31] https://www.project-syndicate.org/commentary/brexit-united-kingdom-colla...
[32] http://www.economist.com/topics/british-economy
[33] https://newrepublic.com/article/119456/scottish-referendum-campaign-last...
[34] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-kingdom/2012-09-01/scotti...
[35] http://ec.europa.eu/news/2016/02/20160219_en.htm
[36] http://www.bbc.com/news/world-europe-27679170
[37] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/europe-reborn
[38] http://www.theguardian.com/business/2010/sep/12/worlds-safest-banks
[39] http://ec.europa.eu/taxation_customs/customs/customs_duties/rules_origin...
[40] http://www.ft.com/intl/cms/s/0/b8b9e7c2-d0fd-11e5-92a1-c5e23ef99c77.html...
[41] http://www.bbc.com/news/world-europe-33934238
[42] http://blogs.lse.ac.uk/europpblog/2015/11/10/david-camerons-proposal-to-...
[43] http://www.cam.ac.uk/research/news/honeypot-britain-eu-migrants-benefits...
[44] http://bruegel.org/2016/02/child-benefits-for-eu-migrants-in-the-uk/
[45] http://www.bbc.com/news/world-europe-24517983
[46] https://www.ucl.ac.uk/news/news-articles/1114/051114-economic-impact-EU-...
[47] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2013-01-21/saving-euro-di...
[48] https://next.ft.com/content/70d0bfd8-d1b3-11e5-831d-09f7778e7377
[49] http://www.policy-network.net/publications/4995/What-would-out-look-like
[50] https://next.ft.com/content/4b4f9e34-d715-11e5-8887-98e7feb46f27
[51] http://www.theguardian.com/news/defence-and-security-blog/2016/feb/23/br...
[52] https://euobserver.com/political/132395
[53] http://www.bbc.com/news/uk-29074736
[54] http://ukandeu.ac.uk/do-british-voters-actually-want-to-leave-the-eu/
[55] http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/eureferendum/11617702/poll.html
[56] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-kingdom/2015-09-14/new-ol...
[57] http://www.lisbon-treaty.org/wcm/the-lisbon-treaty/treaty-on-European-un...
[58] http://www.politico.eu/article/brexit-could-lead-to-czexit-tomas-prouza/

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition