Οι απειλές του Παναμά

Η δημοσιοποίηση των διαρρευσάντων υπεράκτιων τραπεζικών εγγράφων την περασμένη εβδομάδα, γνωστών ως Panama Papers (έγγραφα του Παναμά) [1], κατάφεραν ένα πλήγμα στον Βρετανό πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον [2]. Την περασμένη Πέμπτη, τελικά παραδέχτηκε ότι είχε επωφεληθεί προσωπικά από ένα υπεράκτιο τραστ [3] που συστάθηκε από τον πλέον τεθνεώτα πατέρα του, Ian Cameron [4], στην δεκαετία του 1980. Μετά από αρκετές ημέρες καθυστέρησης, ο πρωθυπουργός αναγνώρισε ότι κατείχε μετοχές σε έναν επενδυτικό λογαριασμό στο Blairmore Investment Trust [5] από το 1997 έως τον Ιανουάριο του 2010, λίγο πριν από την είσοδό του στην Downing Street.

Η δήλωση του Κάμερον την Πέμπτη σηματοδότησε την πέμπτη χωριστή εξήγηση επί των οικονομικών υποθέσεών του μέσα σε μόλις τέσσερις ημέρες. Ελπίζει ότι η τελευταία δήλωσή του, μαζί με την πρωτοφανή απόφαση για πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου να δημοσιοποιήσει ουσιώδη στοιχεία των φορολογικών δηλώσεών του το Σάββατο, θα ικανοποιήσουν την δημόσια περιέργεια για τις οικονομικές υποθέσεις του. Ο Cameron θα κάνει επίσης μια ανακοίνωση μπροστά από το Κοινοβούλιο σήμερα, με την οποία αναμένεται να ανακοινώσει μια νέα ομάδα εργασίας η οποία θα ερευνήσει τις οικονομικές υποθέσεις των εταιρειών του Ηνωμένου Βασιλείου που εμπλέκονται στα έγγραφα του Παναμά [6], και η οποία θα καθοδηγείται από την Υπηρεσία Εισοδήματος και Τελωνείων της Αυτής Μεγαλειότητας και την Εθνική Υπηρεσία Εγκλήματος.

Αλλά ακόμα κι αν ο Κάμερον φαίνεται να μην έχει κάνει τίποτα παράνομο, ο έλεγχος σχετικά με την εμπλοκή του ίσως να ενταθεί. Μπορεί να μην είναι μόνος του, επίσης: Έρευνες για τις φορολογικές υποθέσεις των άλλων μελών του Υπουργικού Συμβουλίου, ιδίως του υπουργού Οικονομικών George Osborne [7], θα μπορούσαν να είναι οι επόμενες. Και με το βρετανικό κοινοβούλιο να επιστρέφει από τις διακοπές του Πάσχα αυτή την εβδομάδα, ο Cameron οφείλει να διαχειριστεί το ζήτημα αυτό ενώ παράλληλα θα καλύπτει μια σειρά από ευρύτερες προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένου του δημοψηφίσματος για την ΕΕ της 23ης Ιουνίου [8] και μια κρίση στον τομέα της χαλυβουργίας του Ηνωμένου Βασιλείου [9]. Με άλλα λόγια, ο Κάμερον μπαίνει ίσως στον μεγαλύτερο αγώνα της πολιτικής του σταδιοδρομίας –έναν αγώνα που μπορεί να του στοιχίσει ήδη από τον Ιούνιο όσα έχει πετύχει, δεδομένου ότι πιθανότατα θα αναγκαστεί να παραιτηθεί εάν η Βρετανία ψηφίσει για να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση [10] ενάντια στις επιθυμίες του.

ΚΑΚΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ

Η δημοσιοποίηση των Panama Papers [11] έρχεται κατά την διάρκεια μερικών από τις πιο δύσκολες εβδομάδες στην εξαετή θητεία του Κάμερον στην εξουσία. Η ταραγμένη εποχή άρχισε όταν η συντηρητική κυβέρνηση κυκλοφόρησε τον ετήσιο προϋπολογισμό της τον Μάρτιο, μόνο για να παραιτηθεί ο Βρετανός υφυπουργός Εργασίας και Συντάξεων, Iain Duncan Smith, [12] λίγες ημέρες αργότερα. Ο Duncan Smith, ένας πρώην ηγέτης του βρετανικού Συντηρητικού Κόμματος, στην επιστολή της παραίτησής του κατέκρινε την κυβέρνηση. Υποστήριξε ότι οι ανακοινωθείσες περικοπές στην κοινωνική πρόνοια και την χρηματοδότηση για τα άτομα με αναπηρία «[...] δεν ευσταθούσαν με τον τρόπο που τοποθετήθηκαν μέσα σε έναν προϋπολογισμό που ωφελεί τους φορολογούμενους με υψηλότερο εισόδημα». Η παραίτηση ήταν απροσδόκητη, με αποτέλεσμα την αντιστροφή στις περικοπές αναπηρίας από την κυβέρνηση, και οδήγησε σε πηχυαίους τίτλους επί ημέρες που άφηναν να εννοηθεί ότι υπήρχε ένας εμφύλιος πόλεμος μέσα στο κόμμα [13] που τροφοδοτείτο, τουλάχιστον εν μέρει, από τις διαιρέσεις του σχετικά με το επερχόμενο δημοψήφισμα περί Brexit [14].

Ο Κάμερον αντιμετωπίζει ακόμα μια πρόκληση από την απόφαση της χαλυβουργίας Tata να πουλήσει τις μονάδες της [15] σε όλη την Αγγλία και την Ουαλία. Η εταιρεία που έχει έδρα την Ινδία, απασχολεί περίπου 15.000 εργαζόμενους στο Ηνωμένο Βασίλειο, και παραμένει ασαφές αν μπορούν να βρεθούν αγοραστές για τις όλες τις περιοχές, ιδιαίτερα το Port Talbot στην Ουαλία. Εάν δεν φανεί ένας αγοραστής, αναμένεται ότι πολλοί από τους εργαζόμενους εκεί θα μπορούσαν σύντομα να είναι χωρίς δουλειά.

Η κυβέρνηση έχει βρεθεί κάτω από πίεση για τον χειρισμό του πιο πρόσφατου πλήγματος για την βρετανική βιομηχανία σιδήρου και χάλυβα [16], η οποία έχει δει το μερίδιο αγοράς της να διαβρώνεται από την παγκόσμια υπερπροσφορά, τις φθηνές κινεζικές εισαγωγές, την πτώση των τιμών, και το σχετικά υψηλό εγχώριο κόστος ενέργειας. Ο υπουργός Επιχειρήσεων Sajid Javid [17], για παράδειγμα, παραδέχθηκε ότι πιάστηκε να αγνοεί την ανακοίνωση της Tata [18], η οποία έγινε ενώ εκείνος βρισκόταν σε ένα ταξίδι στην Αυστραλία. Ο Javid έχει αναγνωρίσει ότι η απόφαση της Tata να κλείσει τα εργοστάσιά της [19] είχε προχωρήσει «πολύ περισσότερο από ό, τι περιμέναμε».

Η κυβέρνηση έχει προσπαθήσει να ξαναπάρει την πρωτοβουλία στο θέμα αυτό τις τελευταίες ημέρες. Ο Javid συναντήθηκε με στελέχη της Tata [20] την περασμένη εβδομάδα στην Βομβάη, και αξιωματούχοι του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ουαλίας έχουν ερευνήσει για τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τυχόν επίδοξους αγοραστές των εργοστασίων. Ωστόσο, η ομάδα του Κάμερον παραμένει ευάλωτη σε αυτό το θέμα, ειδικά καθώς ο ίδιος πιέζει την Ευρωπαϊκή Ένωση να υπονομεύσει τα δασμολογικά μέτρα που θα συνέβαλαν στο να αποτρέψουν τον κινεζικό χάλυβα [21] να πλημμυρίσει την ευρωπαϊκή αγορά.

Διαδηλωτές κρατούν πλακάτ κατά την διάρκεια μιας διαδήλωσης έξω από την Downing Street στο Whitehall, στο κεντρικό Λονδίνο, στις 9 Απριλίου 2016. NEIL HALL / REUTERS
--------------------------------------------------