Τα προβληματικά νησιά της Αιγύπτου

Το θέμα θα μπορούσε να παραπεμφθεί στο Κοινοβούλιο, το οποίο θα είναι επιφορτισμένο με την αναθεώρηση και την εφαρμογή της συμφωνίας των θαλάσσιων συνόρων. Ήδη υπάρχουν ενδείξεις ότι η κοινοβουλευτική έγκριση της μεταβίβασης των νησιών δεν θα είναι τελείως απλή, με ορισμένους βουλευτές και πολιτικά κόμματα να εκφράζουν την αποδοκιμασία τους. Αν και η απερίφραστη απόρριψη παραμένει απίθανη, το επίπεδο της κοινοβουλευτικής αντίστασης θα είναι ένας σημαντικός δείκτης της δημόσιας διάθεσης, της γνώμης των ελίτ και της στήριξης στο καθεστώς. Εάν ένα νομοθετικό σώμα που συχνά θεωρείται ως κάτι περισσότερο από σφραγίδα επιλέξει να αυτοεπιβεβαιωθεί μέσω ενός τέτοιου εξαιρετικά αμφιλεγόμενου και ευαίσθητου θέματος, αυτό θα είναι ένα μεγάλο πλήγμα για το καθεστώς Σίσι.

Μέχρι σήμερα, τα συλλογικά συμφέροντα της ελίτ και του κράτους έχουν συγκλίνει για να περιοριστεί η φύση των προκλήσεων προς το καθεστώς. Αυτή η προσοχή είναι προϊόν της μετά τον Μουμπάρακ ταραχώδους περιόδου της χώρας [8], της επιδείνωσης του περιφερειακού περιβάλλοντος ασφαλείας, και, πιο σημαντικό, μιας αίσθησης του να είσαι υπεύθυνος για το ξεκίνημα άλλης μιας εξέγερσης. Η πιο σημαντική πηγή σταθερότητας του καθεστώτος ήταν λοιπόν η δομή ασφάλειας, και αυτό παραμένει έτσι. Προς το παρόν, ορισμένοι εντός της δομής ασφαλείας είναι σύμφωνα με πληροφορίες οργισμένοι για την μεταβίβαση, αφού για τον στρατό το θέμα είναι επενδυμένο με εθνική υπερηφάνεια και το βλέπει μέσα από το πρίσμα του πολέμου της Αιγύπτου με το Ισραήλ. Παρ’ όλα αυτά, παραμένει εξαιρετικά απίθανο ότι η δομή της ασφάλειας στο σύνολό της θα αναλάβει μια άλλη μεγάλη πολιτική παρέμβαση, δεδομένου μάλιστα ότι η ανώτερη ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων είναι στενά συνδεδεμένη με τον πρόεδρο.

Σε περιφερειακό επίπεδο, το Ισραήλ είναι βασικά σιωπηλό σχετικά με την μεταβίβαση, κάτι που αντανακλά μια εξέλιξη στις ισραηλινές σκέψεις σχετικά με την συνθήκη ειρήνης και τις περιφερειακές δυναμικές. Και το 1956 και το 1967, κατά την διάρκεια του ξεσπάσματος του πολέμου με το Ισραήλ [9], η Αίγυπτος απέκλεισε την ισραηλινή πρόσβαση στα Στενά του Tiran. Από τότε, το Ισραήλ έχει καταστήσει την αντιμετώπιση της απειλής μελλοντικών αποκλεισμών ως μια σημαντική στρατηγική επιταγή. Μέχρι πρόσφατα, το Ισραήλ ήταν επίσης αρκετά προσεκτικό με την προοπτική τροποποίησης των διατάξεων της συνθήκης ειρήνης, η οποία αναθέτει την διαχείριση της ασφάλειας των νησιών στην Αίγυπτο. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολύ πιο ευέλικτο σχετικά με την ανάπτυξη αιγυπτιακών στρατευμάτων στο Σινά πέραν των καθορισμένων ορίων και ζωνών της συνθήκης ειρήνης. Η αντίδρασή του στην συμφωνία είναι ακόμη μια απόδειξη της πιο χαλαρής προσέγγισης, αλλά είναι επίσης σημαντικό ότι εμπλέκει την Σαουδική Αραβία, με την οποία το Ισραήλ δεν έχει επίσημες σχέσεις. Στα σχόλιά του προς τους δημοσιογράφους, ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Moshe Yaalon είπε, «Καταλήξαμε σε μια συμφωνία μεταξύ τεσσάρων μερών -οι Σαουδάραβες, οι Αιγύπτιοι, το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες- για να μεταβιβάσουμε την ευθύνη για τα νησιά, υπό την προϋπόθεση ότι οι Σαουδάραβες θα αντικαταστήσουν τους Αιγύπτιους στο στρατιωτικό τμήμα της συμφωνίας ειρήνης».

Ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, Adel Al-Jubeir, τόνισε ότι η Σαουδική Αραβία δεν θα έχει άμεσες σχέσεις ή επαφές με το Ισραήλ, αλλά θα σέβεται τις «συμφωνίες και δεσμεύσεις που σχετίζονται με τα νησιά και έχουν εγκριθεί από την Αίγυπτο». Ωστόσο, η άνεση του Ισραήλ με τις ρυθμίσεις φαίνεται να συνδέεται με γραπτές διαβεβαιώσεις από την Σαουδική Αραβία ότι η μεταβίβαση δεν θα επηρεάσει αρνητικά την ελευθερία της ναυσιπλοΐας του Ισραήλ μέσα από τα Στενά του Tiran. Αυτό το επίπεδο της έμμεσης διπλωματικής αλληλεπίδρασης αντανακλά την αυξανόμενη σύγκλιση συμφερόντων μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας σε σχέση με την περιφερειακή απειλή από το Ιράν.

Ωστόσο, αυτές οι αλλαγές έχουν όρια, και παρά τις προβλέψεις περί μεγάλων περιφερειακών ευθυγραμμίσεων κατά μήκος ενός αντι-ιρανικού άξονα, αυτή η μορφή έμμεσης δημόσιας αλληλεπίδρασης (σε αντίθεση με τις μυστικές επαφές) πιθανότατα θα είναι το όριο. Αν και το παλαιστινιακό ζήτημα έχει χάσει μεγάλο μέρος της κεντρικότητας του στον αραβικό κόσμο, η έλλειψη μιας επίλυσης της σύγκρουσης θα συνεχίσει να αποκλείει οποιαδήποτε περαιτέρω επίσημα βήματα προς εξομάλυνση του Ισραήλ στην περιοχή.

Εν ολίγοις, αν και η μεταβίβαση των [νησιών] Tiran και Sanafir από την Αίγυπτο, με κατ’ ουσίαν νομικούς όρους, δεν είναι μια σημαντική παραχώρηση, η απρόσμενη κίνηση αυτή είχε σημαντικές επιπτώσεις για την εγχώρια και περιφερειακή πολιτική και έχει εκθέσει υποκείμενες πραγματικότητες και στις δύο σφαίρες.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/egypt/2016-04-26/egypts-troubled...