Οι θαλάσσιες πολιτοφυλακές της Κίνας

Τον περασμένο Οκτώβριο, όταν το αμερικανικό αντιτορπιλικό USS Lassen έπλευσε στον ύφαλο Subi, ένα τεχνητό νησί [2] που χτίστηκε από την Κίνα στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας, ένας αριθμός κινεζικών εμπορικών πλοίων και αλιευτικών σκαφών κινήθηκαν γύρω από αυτό, προφανώς έχοντας προβλέψει αυτή την προσέγγιση. Το Lassen ήταν στην επιχείρηση «Ελεύθερη Πλοήγηση» [3], που έχει ως στόχο να αποδείξει την δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών στην διατήρηση της ανοικτής πρόσβασης στην περιοχή, μεγάλο τμήμα της οποίας η Κίνα διεκδικεί ως δική της. Η Κίνα χρησιμοποιούσε έναν ασυνήθιστο πόρο για να μεταδώσει την αντίθεσή της στο ταξίδι αυτό: Τα πλοία που φαίνονταν σαν επανδρωμένα με πολιτικό πλήρωμα, αλλά κατά πάσα πιθανότητα ήταν στην πραγματικότητα ελεγχόμενα από δυνάμεις με κρατική κάλυψη, έπαιρναν διαταγές από τον στρατό της Κίνας.

Για να προωθήσει τις αμφισβητούμενες απαιτήσεις της στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας, η Κίνα όλο και περισσότερο βασίζεται σε μη συμβατικές δυνάμεις όπως αυτές που αποτελούν εκείνο που η Κίνα αποκαλεί οι «θαλάσσιες πολιτοφυλακές» της (maritime militia). Τα τελευταία χρόνια, οι μονάδες θαλάσσιων πολιτοφυλακών έχουν παίξει σημαντικό ρόλο σε μια σειρά από συναντήσεις και αψιμαχίες στα διεθνή ύδατα: Το 2012, για παράδειγμα, συμμετείχαν στην κατάληψη από την Κίνα του Scarborough Shoal των Φιλιππίνων, και το 2014 βοήθησαν την Κίνα να απωθήσει βιετναμέζικα πλοία από μια εξέδρα άντλησης πετρελαίου που η Κίνα είχε τοποθετήσει κοντά στα αμφισβητούμενα νησιά Πάρασελ.

Οι πολιτοφυλακές αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο στο σχέδιο της Κίνας να προωθήσει αναίμακτα τις ναυτικές απαιτήσεις της, αφού η συχνά πολιτική περιβολή τους επιτρέπει στο Πεκίνο να αρνηθεί την συμμετοχή του στις εμπλοκές όπως τον περασμένο Οκτώβριο και να εκμεταλλεύεται τους κανόνες εμπλοκής του Ναυτικού των ΗΠΑ, οι οποίοι περιορίζουν τις ενέργειες που τα αμερικανικά πλοία μπορούν να κάνουν κατά μη στρατιωτικών πλοίων. Παρά την ισχύ της, η θαλάσσια πολιτοφυλακή είναι η λιγότερο κατανοητή εκ των ναυτικών δυνάμεων της Κίνας, και μέχρι στιγμής, η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν έχει αναγνωρίσει την ύπαρξή της σε δημόσιες αναφορές ή σημαντικές επίσημες δηλώσεις. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Με το να δείχνει στους Κινέζους ηγέτες ότι γνωρίζει καλά το παιχνίδι τους, η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να αποθαρρύνει το Πεκίνο από την χρήση των πολιτοφυλακών ακόμη πιο κατηγορηματικά από όσο μέχρι τώρα -ένα κρίσιμο βήμα στο να εμποδίσει την Κίνα να διεκδικήσει τον έλεγχο μιας ζωτικής σημασίας ναυτικής οδού [4] η οποία θα πρέπει να παραμείνει ανοιχτή στις διεθνείς μεταφορές.

ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΜΕΝΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ

Ορισμένες χώρες έχουν θαλάσσιες πολιτοφυλακές που συμβάλλουν στην επιβολή του νόμου, στην αποκατάσταση καταστροφών, την τοπική ασφάλεια και άλλα τέτοια καθήκοντα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, έχουν μια μέτρια ναυτική πολιτοφυλακή [5] που ασχολείται με την βοήθεια έκτακτης ανάγκης στα αδιαμφισβήτητα παράκτια ύδατα και με την παροχή εφέδρων σε άλλες στρατιωτικές Υπηρεσίες της χώρας. Αλλά η θαλάσσια πολιτοφυλακή του Πεκίνου είναι διαφορετική: Με χιλιάδες μέλη, είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο, και είναι μια από τις μόλις δύο, μαζί με του Βιετνάμ, που είναι γνωστή για την αποστολή ελίτ άτακτων δυνάμεων για να παρενοχλούν νόμιμα επιχειρούντα ξένα πλοία.

Οι μονάδες θαλάσσιας πολιτοφυλακής διοικούνται από τις τοπικές στρατιωτικές διοικήσεις του Λαϊκού Στρατού της Κίνας και χρηματοδοτούνται [6] από τις τοπικές και επαρχιακές κυβερνήσεις. Για να ενθαρρύνουν τους ντόπιους να συμμετάσχουν, συχνά οι δήμοι υπόσχονται να πληρώσουν στο προσωπικό της πολιτοφυλακής μια σύνταξη ίση με αρκετές χιλιάδες δολάρια το χρόνο εάν πάθουν κάποια αναπηρία στην ώρα του καθήκοντος -ποσό συγκρίσιμο με άλλες κινεζικές κυβερνητικές συντάξεις και ένα ελκυστικό δέλεαρ σε αλιευτικά χωριά της υπαίθρου. Η Hainan, η κινεζική νησιωτική επαρχία που υποστηρίζει διοικητικά δικαιώματα πάνω στο μεγαλύτερο μέρος της Νότιας Θάλασσας της Κίνας, είναι το σπίτι πολλών από τις πιο προηγμένες μονάδες, μερικές από τις οποίες έχουν επισκεφθεί Κινέζοι αξιωματούχοι, μεταξύ των οποίων ο πρόεδρος της Κίνας Xi Jinping [7].

Τα αντιτορπιλικά καθοδηγούμενων πυραύλων USS Lassen και USS Chung-Hoon σε πορεία ανατολικά της κορεατικής χερσονήσου, τον Ιούλιο του 2010. U.S. NAVY / JOHN J. MIKE / HANDOUT / REUTERS
--------------------------------------------

Οι θαλάσσιες μονάδες πολιτοφυλακής έχουν σχεδιαστεί για να μοιάζουν με πολιτικές ομάδες στα περισσότερα περιβάλλοντα, και έχουν σημαντικά περιθώρια για να αποφασίσουν πότε να χρησιμοποιήσουν τις στρατιωτικές στολές, με τις οποίες τα μέλη τους εκπαιδεύονται συνήθως. Ένα άρθρο τον Ιανουάριο του 2014 [8] στην επίσημη στρατιωτική εφημερίδα της Κίνας, συλλαμβάνει καθαρά το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα: «Βάζοντας καμουφλάζ, χαρακτηρίζονται ως στρατιώτες˙ βγάζοντας το καμουφλάζ, γίνονται νομοταγείς αλιείς». Φυσικά, αυτοί δεν είναι συνηθισμένοι ψαράδες. Τα μέλη της πολιτοφυλακής αναφέρουν στον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό (Peoples Liberation Army, PLA) και σε άλλα κυβερνητικά στοιχεία, και οι αποστολές διατάσσονται και χρηματοδοτούνται από το κινεζικό κράτος. Έτι περαιτέρω, σύμφωνα με έγκυρες εκδόσεις συνδεδεμένες με την κινεζική κυβέρνηση και τον στρατό, μερικές από τις πιο προηγμένες μονάδες της θαλάσσιας πολιτοφυλακής -οι ίδιες με εκείνες που πιθανότατα θα είναι επιφορτισμένες με αποστολές που θα απαιτούν επαφή με αμερικανικές και άλλες ξένες δυνάμεις- εκπαιδεύονται από αξιωματικούς του Ναυτικού του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού.

Πράγματι, σε μια σειρά από διεθνείς εμπλοκές κατά την διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, τα μέλη της ναυτικής πολιτοφυλακής έχουν συντονίσει στενά τις ενέργειές τους με το ναυτικό της Κίνας [9] και την ακτοφυλακή. Ίσως το πιο διαβόητο επεισόδιο συνέβη το 2009, όταν ένα μέλος του πληρώματος σε αλιευτική μηχανότρατα –με κυβερνήτη ένα μέλος της πολιτοφυλακής και το σκάφος νηολογημένο σε έναν οργανισμό πολιτοφυλακής- επιχείρησε να χρησιμοποιήσει έναν γάντζο για να αρπάξει την συστοιχία σόναρ ενός πλοίου επιτήρησης των ΗΠΑ, του USNS Impeccable, αφότου η μηχανότρατα, δύο κινεζικά σκάφη της ακτοφυλακής και ένα άλλο προδήλως πολιτικό σκάφος ανάγκασαν το Impeccable να σταματήσει μπαίνοντας μπροστά στην πλώρη του- κι όλα αυτά ενώ τα πολεμικά πλοία του PLA παρακολούθησαν από κοντά.

Παρά το γεγονός ότι το περιστατικό με το Impeccable και άλλες τέτοιες εμπλοκές έχουν ευρεία δημοσιότητα, οι πολιτοφυλακές είναι εντυπωσιακά παραπλανητικές σχετικά με τις δραστηριότητές τους. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, ένας δημοσιογράφος του Al Jazeera [10] επισκέφθηκε την κοινότητα Tanmen στην Hainan, όπου είδε ένα απόσπασμα κουρασμένων πολιτοφυλάκων να ασκούνται στο λιμάνι του χωριού. Ερωτώμενοι από τον δημοσιογράφο τι έκαναν, ένας τοπικός αξιωματούχος δήλωσε ότι οι άνδρες ήταν μέλη ενός κινηματογραφικού συνεργείου. Ένας άνδρας ο οποίος είπε ότι ήταν ντόπιος ψαράς, αλλά αργότερα ταυτοποιήθηκε ως αναπληρωτής διοικητής της πολιτοφυλακής Tanmen, προχώρησε περισσότερο: Ισχυρίστηκε ότι δεν ήξερε τίποτα για τους άνδρες που έκαναν άσκηση στο λιμάνι, εκτός από το γεγονός ότι ήταν ψαράδες που φορούσαν στρατιωτικές στολές για τον αβλαβή σκοπό να προστατευθούν από τον ήλιο.

Το μέτρο της άρνησης που παρέχεται από το πολιτικό της καμουφλάζ δεν είναι το μόνο πλεονέκτημα της ναυτιλιακής πολιτοφυλακής. Οι μονάδες πολιτοφυλακής παρέχουν επίσης στην Κίνα ένα ασύμμετρο πλεονέκτημα και την βοηθούν να αναλάβει την πρωτοβουλία σε εμπλοκές με ξένες δυνάμεις: Καθώς τα ξένα πλοία καταπιάνονται με το πώς να ανταποκριθούν, οι μονάδες πολιτοφυλακής μπορούν να παρεμβαίνουν με τις δραστηριότητές τους, ενώ αναφέρουν την τοποθεσία και τις δραστηριότητές τους σε άλλες κινεζικές δυνάμεις. Και τότε υπάρχει η αξία της προπαγάνδας: Σε περίπτωση μιας εμπλοκής μεταξύ της πολιτοφυλακής με ξένα πλοία, κινεζικές μονάδες θα μπορούσαν να κατακλύσουν το Διαδίκτυο με επιλεκτικά επεξεργασμένα πλάνα προφανώς άμαχων αλιέων που έγιναν άδικα θύματα. Φυσικά, τα μέλη της ναυτικής πολιτοφυλακής δεν είναι απλοί πολίτες, και οι απευθείας διασυνδέσεις τους στην στρατιωτική ιεραρχία της κινεζικής διοίκησης, από την οποία λαμβάνουν κινητοποίηση και επιχειρησιακές εντολές, θα πρέπει να τους αποκλείουν από το να αντιμετωπίζονται ως τέτοιοι.

ΠΗΓΑΙΝΟΝΤΑΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Οι παρατηρητές δεν θα πρέπει να αναμένουν ότι η θαλάσσια πολιτοφυλακή θα χαλαρώσει τις δραστηριότητές της οποτεδήποτε σύντομα. Η κίνηση της Κίνας να εξαναγκάσει τους γείτονές της στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας αυξάνεται, και η συνεχής ανάπτυξη και οχύρωση των τεχνητών νησιών στην περιοχή, θα παράσχει στην πολιτοφυλακή άφθονη στήριξη. Ταυτόχρονα, οι προσπάθειες του Πεκίνου να εξορθολογίσει τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό με την περικοπή 300.000 στρατιωτών [11] θα προσφέρει άφθονο φρέσκο εξοπλισμό και ανθρώπινο δυναμικό για την πολιτοφυλακή: Οι βετεράνοι είναι ιδιαίτερα ελκυστικοί νεοσύλλεκτοι. Απαντώντας σε σήματα από το Πεκίνο, οι τοπικοί αξιωματούχοι κατά μήκος των ακτών της Κίνας επεκτείνουν τις υφιστάμενες μονάδες πολιτοφυλακής και ιδρύουν νέες. Δείτε την Beihai, μια πόλη στη νότια επαρχία Guangxi της Κίνας. Το 2013, η πόλη στέγαζε δύο αποσπάσματα θαλάσσιας πολιτοφυλακής, με περίπου 200 άτομα ως προσωπικό. Το 2015, διέθετε τουλάχιστον δέκα αποσπάσματα και πάνω από 2.000 άτομα προσωπικό [12].

Μέλη του ναυτικού του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού σε περιπολία στο Fiery Cross Reef στα Νησιά Spratly, τον Φεβρουάριο του 2016. STRINGER / FILE PHOTO / REUTERS
------------------------------

Πριν συμβεί ένα άλλο περιστατικό που θα εμπλέκει τις θαλάσσιες πολιτοφυλακές της Κίνας και τις δυνάμεις των ΗΠΑ, η Ουάσιγκτον πρέπει να πάει μπροστά από το πρόβλημα. Θα πρέπει να ξεκινήσει από την δημοσιοποίηση της γνώσης των κινδύνων που προκύπτουν από την πολιτοφυλακή, για παράδειγμα, διασφαλίζοντας ότι η ετήσια έκθεση του Υπουργείου Άμυνας σχετικά με το στρατό της Κίνας θα καλύπτει το θέμα εκτενώς το 2017. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι θα πρέπει να συζητήσουν ανοιχτά τα χαρακτηριστικά της πολιτοφυλακής, τις χρήσεις, και τις συνέπειες που αυτή και άλλοι κινεζικοί κυβερνητικοί δρώντες θα αντιμετωπίσουν σε μια ποικιλία σεναρίων που αφορούν τις δυνάμεις των ΗΠΑ, καθιστώντας σαφές ότι η θαλάσσια πολιτοφυλακή δεν θα σταματήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες από την επιδίωξη της νόμιμης πρόσβασης στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Κάτι τέτοιο θα ενίσχυε την διαφάνεια [13] σε μια περιοχή επιρρεπή σε κρίσεις και θα βοηθήσει να καθοριστούν σαφείς διαφυγές [14], για να αποφευχθεί η κλιμάκωση σε περίπτωση μιας επικίνδυνης εμπλοκής. Ακόμα κι αν Κινέζοι αξιωματούχοι αρνούνται να συζητήσουν το θέμα με τους Αμερικανούς ομολόγους τους, το μήνυμα της Ουάσινγκτον θα εξακολουθεί να έχει απήχηση στο Πεκίνο.

Στο ναυτικό του PLA, από την πλευρά του, δεν θα πρέπει να επιτρέπεται να παρουσιάζει τον εαυτό του ως τον «καλό μπάτσο» της Κίνας μέσω της συνεργασίας του με τις δυνάμεις των ΗΠΑ στην περιοχή, την ίδια στιγμή που η ακτοφυλακή της Κίνας και οι θαλάσσιες πολιτοφυλακες (μερικές εκ των οποίων εκπαιδεύονται από το ναυτικό του PLA) θα κάνουν την βρώμικη δουλειά. Αντ’ αυτού, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να ζητήσει από την ακτοφυλακή της Κίνας και τις θαλάσσιες πολιτοφυλακές να τηρούν τον ίδιο κώδικα συμπεριφοράς όπως και το ναυτικό του PLA. Και έτσι όταν οι κατάλληλοι κανόνες διέπουν όλες τις μη συμβατικές δυνάμεις στην περιοχή, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει επίσης να ζητήσουν από το Βιετνάμ να κάνει τις δικές του θαλάσσιες πολιτοφυλακές να τηρούν παρόμοια πρότυπα.

Αν η Κίνα δεν συνεργαστεί, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να εξετάσουν την ανάκληση μερικών από τα προνόμια που απολαμβάνει το ναυτικό του PLA σήμερα με την υποστήριξη των ΗΠΑ, όπως η συμμετοχή του στην οργανωμένη από τις ΗΠΑ ναυτική άσκηση Rim of the Pacific. Με το να αποκαλύπτει τις δραστηριότητες των θαλάσσιων πολιτοφυλακών, με το να επιβάλλει κόστος για την χρήση τους και με το να προετοιμάζεται για τα διάφορα απρόβλεπτα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν, η Ουάσιγκτον μπορεί να προηγηθεί της σοβαρής πρόκλησης που θέτουν οι ακανόνιστες θαλάσσιες δυνάμεις του Πεκίνου σε μια από τις πιο ασταθείς περιοχές του κόσμου.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2016-06-23/chinas-maritime...

Σύνδεσμοι:
[1] https://twitter.com/AndrewSErickson
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/east-asia/2015-04-09/china-s-isl...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2015-10-12/all-goo...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2014-07-13/pandoras-sandbox
[5] http://dmna.ny.gov/nynm/?id=mission
[6] http://english.chinamil.com.cn/news-channels/china-military-news/2016-02...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2014-10-20/chinas-imperial...
[8] http://www.81.cn/lj/2014-01/06/content_5721123_2.htm
[9] https://www.foreignaffairs.com/reviews/capsule-review/2011-09-01/great-w...
[10] http://www.aljazeera.com/blogs/asia/2016/06/chinas-maritime-militia-1606...
[11] http://www.theasanforum.org/dreaming-big-acting-big-xis-impact-on-chinas...
[12] http://military.people.com.cn/n1/2016/0125/c1011-28081634.html
[13] https://www.foreignaffairs.com/articles/2015-11-25/make-no-mistake
[14] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2016-03-02/safe-harbor

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition