Η αγορά των ιδεών της τρομοκρατίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η αγορά των ιδεών της τρομοκρατίας

Το ISIS χτυπά τον ανταγωνισμό στο Πακιστάν;
Περίληψη: 

Το Πακιστάν μπορεί να ελπίζει για ένα τέλος στις θηριωδίες που διαπράχθηκαν από το ISIS εντός των συνόρων του μόνο με ένα ισχυρό εναλλακτικό όραμα για το μέλλον των φιλελεύθερων δημοκρατικών κοινωνιών, ένα όραμα στο οποίο η ανοχή, ο πλουραλισμός και η οικονομική ευκαιρία είναι πραγματοποιήσιμες αξίες.

Η MEHWISH RANI είναι ανεξάρτητη ερευνήτρια ειδικευμένη στην αντιτρομοκρατία, με έδρα της το Πακιστάν.

Το πρωί της 8ης Αυγούστου, το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) διεξήγαγε αυτό που ήταν αναμφισβήτητα η πιο καταστροφική και εξελιγμένη επίθεσή του μέχρι σήμερα στο Πακιστάν. Η επιχείρηση ξεκίνησε όταν η Jamaat-ul-Ahrar -μια φατρία των Ταλιμπάν του Πακιστάν- και το ISIS στόχευσαν την πτέρυγα των πρώτων βοηθειών στο Αστικό Νοσοκομείο Κουέτα, όπου δεκάδες άνθρωποι, μεταξύ των οποίων πολλοί δικηγόροι, είχαν συγκεντρωθεί για να θρηνήσουν την δολοφονία του προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου του Μπαλουχιστάν, Bilal Anwar Kasi. Ένας βομβιστής αυτοκτονίας πυροδότησε την θανατηφόρα βόμβα, σκοτώνοντας τουλάχιστον 97 ανθρώπους. Σε διάστημα λίγων ωρών, πολλοί εν ενεργεία ανώτεροι δικηγόροι σε μια από τις σημαντικότερες πρωτεύουσες των επαρχιών του Πακιστάν είχαν σκοτωθεί.

Με την πρώτη ματιά, το Πακιστάν μπορεί να φαίνεται σαν ένας φυσικός χώρος επέκτασης για το ISIS. Δεν είναι μόνο η χώρα μια ομολογουμένως ισλαμική δημοκρατία, αλλά συχνά μαστίζεται από το είδος της πολιτικής αστάθειας (που κυμαίνεται από την θρησκευτική μαχητικότητα μέχρι τα στρατιωτικά πραξικοπήματα) που επέτρεψε στο ISIS να καταλάβει έδαφος και σε άλλες χώρες όπως το Αφγανιστάν, το Ιράκ, η Λιβύη, η Συρία και η Υεμένη. Ωστόσο, η επέκταση σε μια χώρα που είναι ήδη υπερπλήρης από τζιχαντιστικές οργανώσεις έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί πρόκληση. Ιδεολογικά, ο σαλαφιτικός προσανατολισμός του ISIS σε συνδυασμό με τα αντι-Δυτικά και αντι-σιιτικά αισθήματά του, για να μην αναφέρουμε την αφήγηση περί την απελευθέρωση μουσουλμανικών εδαφών, απηχεί τα σενάρια των από μακρού χρόνου παικτών στην πακιστανική μαχητική σκηνή, συμπεριλαμβανομένων των ομάδων που αντιτάχθηκαν ενεργά στο ίδιο το ISIS. Επιπλέον, η φυσική τριβή μεταξύ του ISIS και των αντιπάλων του είναι εμφανής [1] στις επαναλαμβανόμενες μάχες μεταξύ του ISIS και των κλάδων των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν [2] και στο Πακιστάν.

06092016-1.jpg

Δικηγόροι προσεύχονται για τους συναδέλφους τους που σκοτώθηκαν στην βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας σε νοσοκομείο της Κουέτα, μετά από διαμαρτυρία για την επίθεση, έξω από το Ανώτατο Δικαστήριο στην Ισλαμαμπάντ, στο Πακιστάν, στις 9 Αυγούστου του 2016. CAREN FIROUZ / REUTERS
-----------------------------------

Αντιμέτωπο με μια αγορά υπερκορεσμένη από ανταγωνιστές, και όντας χωρίς διακριτό ιδεολογικό μήνυμα, το ISIS έχει εξαπλωθεί κατά τρόπο παρόμοιο με το franchise των επιχειρήσεων: Προσελκύοντας ασθενέστερους τοπικούς παίκτες κάτω από την «φίρμα» του και με ένα χαλαρά συγκροτημένο δίκτυο ριζοσπαστικών δρώντων. Το ISIS πρωτο-έγινε κομμάτι της συζήτησης περί ασφαλείας στο Πακιστάν στα τέλη του 2014, όταν κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά φυλλάδια που προέτρεπαν για υποστήριξη προς την οργάνωση στην παραμεθόρια πόλη Πεσαβάρ. Όχι πολύ καιρό μετά από αυτό, γκράφιτι και κείμενα υποστήριξης προς το ISIS άρχισαν να ξεπροβάλλουν σε διάφορες πόλεις σε ολόκληρο το Πακιστάν. Τον Ιανουάριο του 2015, το ISIS ξεκίνησε αυτό που ο εκπρόσωπός του, Abu Muhammad al-Adnani, αναφέρει ως το τμήμα «Χορασάν» [του ISIS], μια περιοχή που περιλαμβάνει το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και μια διφορούμενη έκταση σε «κοντινές» χώρες, συμπεριλαμβάνοντας ενδεχομένως και την Ινδία, το Μπαγκλαντές, περιοχές της Κίνας και της κεντρικής Ασίας. Από την αρχή, η έμφαση στην τοπική ηγεσία και το εργατικό δυναμικό ήταν εμφανής: 11 από τα 12 μέλη του επαρχιακού συμβουλίου της Χορασάν, καθώς και ο ηγέτης της, προέρχονταν από το Πακιστάν. Ο Hafiz Saeed Khan, ένας πρώην μαχητής των Tehrik-e-Taliban, διορίστηκε ως τοπικός ηγέτης και «κυβερνήτης». Παρά την κατά κύριο λόγο πακιστανική ηγεσία, ωστόσο, η ομάδα Χορασάν απέτυχε να κερδίσει ένα προγεφύρωμα στο Πακιστάν. Εκείνη την εποχή, οι κρατικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στις Ομοσπονδιακά Διοικούμενες Φυλετικές Περιοχές του Πακιστάν (Federally Administered Tribal Areas, FATA) περιόρισαν τις διεισδύσεις της οργάνωσης, και εμπόδισαν τους μαχητές του ISIS να εισέλθουν στο Πακιστάν σε μεγάλους αριθμούς ή να ενισχύσουν την παρουσία του.

Με το σχέδιο Khorasan του ISIS να μην είναι σε θέση να αντλήσει το ανθρώπινο δυναμικό άμεσα από την μητρική οργάνωση, η πλειοψηφία των μαχητών που συνδέονται με την ομάδα ήταν δυσαρεστημένα άτομα που προέρχοντο από τοπικές μαχητικές δυνάμεις. Μια τέτοια περίπτωση είναι η συγκλονιστική επίθεση τον Μάιο του 2015 [3] σε ένα λεωφορείο γεμάτο από εργαζομένους στην μεγαλύτερη πόλη του Πακιστάν, Καράτσι. Σαράντα πέντε άνθρωποι έχασαν την ζωή τους. Προηγουμένως συνδεδεμένοι με την αλ Κάιντα [4], αλλά απογοητευμένοι με την αδράνειά της, οι επιτιθέμενοι ονόμασαν τον εαυτό τους ως θυγατρική του ISIS. Παρά το γεγονός ότι ο Hafiz Khan ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση αυτή στο τεύχος του Dabiq, του περιοδικού του ISIS [1], τον Ιανουάριο του 2016, κανένας δεσμός δεν αποκαλύφθηκε μεταξύ των επιτιθέμενων και του ISIS. Ομοίως, ένας άλλος πυρήνας μαχητών που συνελήφθησαν στην βορειοανατολική πακιστανική πόλη Σιαλκότ είχαν αυτο-ονομαστεί συνεργάτες του ISIS, αλλά δεν διέθεταν κανέναν προφανή δεσμό με την μητρική οργάνωση. Όπως πολλές από τις «θυγατρικές» της οργάνωσης, ο πυρήνας στην πόλη Sialkot αποτελείτο από άτομα που αποσπάστηκαν από μαχητικές τοπικές δυνάμεις -σε αυτήν την περίπτωση την Lashkar-e-Taiba, μια απαγορευμένη μαχητική οργάνωση στην Νότια Ασία που μάχεται για την εγκαθίδρυση ενός ισλαμικού χαλιφάτου και την απελευθέρωση του Κασμίρ από τον ινδικό έλεγχο.