Εξαπατημένοι

Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ, ο Ρεπουμπλικανός προεδρικός υποψήφιος, επέκρινε το ΝΑΤΟ σε μια σειρά από συνεντεύξεις νωρίτερα φέτος, προκαλούσε τα θεμέλια [1] της στρατιωτικής στρατηγικής των Ηνωμένων Πολιτειών. Η επίθεσή του στην συμβατική σοφία της Ουάσιγκτον [2] έχει αναστατώσει την δομή ασφάλειας των ΗΠΑ όχι λιγότερο από όσο τις ξένες κυβερνήσεις που εξαρτώνται από αυτήν, και έχει αποτελέσει αντικείμενο κριτικής από όλο το πολιτικό φάσμα [3].

Ο Τραμπ, όμως, έχει δίκιο. Η πολιτική των ΗΠΑ προς τους συμμάχους της είναι πραγματικά «παρωχημένη», όπως αποκαλεί ο Trump το ΝΑΤΟ [4]. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν εξαιρετικά ασφαλείς και δεν αντιμετωπίζουν σοβαρή -πόσω μάλλον υπαρξιακή- απειλή, παρόμοια με εκείνη που στο παρελθόν έθετε η Σοβιετική Ένωση, ο εχθρός που οι περισσότερες συμμαχίες των ΗΠΑ σχηματίστηκαν για να αντιμετωπίσουν. Επιπλέον, οι ασιατικοί και ευρωπαϊκοί σύμμαχοι της Ουάσιγκτον είναι ευημερούντα και βιομηχανοποιημένα κράτη που είναι περισσότερο από ικανά να προστατεύσουν τον εαυτό τους.

Δυστυχώς, η στρατηγική των ΗΠΑ φαίνεται προς το παρόν να υποστηρίζει την ιδέα πως «ό, τι είναι, πρέπει πάντα να είναι» (whatever is, must forever be). Αλλά το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον υπερασπίστηκε χώρες εδώ και δεκαετίες, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να συνεχίσει να το πράττει επ’ αόριστον [5] ανεξάρτητα από το κόστος. Οι συμμαχίες θα πρέπει να είναι το μέσο για έναν στόχο και όχι αυτοσκοπός, και σε αυτή την περίπτωση, αυτός ο στόχος θα πρέπει να είναι η αύξηση της ασφάλειας των ΗΠΑ.

ΣΗΚΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΒΑΡΟΣ

Οι επικριτές του Trump ήταν γρήγοροι στο να επικαλεστούν τον κίνδυνο της μείωσης των στρατηγικών δεσμεύσεων των Η.Π.Α. έναντι μιας πρόσφατα διεκδικητικής Μόσχας [6]. Για παράδειγμα, ο Anthony Cordesman, στρατηγικός αναλυτής του CSIS, έχει προειδοποιήσει ενάντια [7] στο να «δοθεί η Ευρώπη στην Ρωσία». Κανείς δεν θέλει αυτό το αποτέλεσμα. Αλλά το θέμα είναι ότι η Μόσχα δεν μπορεί να έχει την Ευρώπη εκτός αν η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία διαθέτει μεγαλύτερο πληθυσμό και ΑΕΠ από ό, τι οι Ηνωμένες Πολιτείες (για να μην αναφέρουμε την Ρωσία), της επιτρέψει να το πράξει. Οι Ευρωπαίοι είναι πλήρως σε θέση να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους χωρίς την βοήθεια των ΗΠΑ, και τα παρεπόμενα οφέλη για την Ουάσιγκτον από την στρατιωτική συνεργασία, όπως η πρόσβαση σε βάσεις δεν απαιτούν την επέκταση των εγγυήσεων ασφαλείας.

Στα σχόλιά του, ο Trump έχει κυρίως ως στόχο το υψηλό κόστος των υπερπόντιων δεσμεύσεων των Ηνωμένων Πολιτειών, καταγγέλλοντας ότι οι σύμμαχοι της χώρας έχουν αθετήσει τις υποσχέσεις τους να δαπανούν περισσότερα για τις ένοπλες δυνάμεις τους και για κοινές ασκήσεις. Όπως εξήγησε στην εφημερίδα The New York Times [8] τον Μάρτιο, «το ΝΑΤΟ είναι άδικο για εμάς, τις Ηνωμένες Πολιτείες. Επειδή βοηθά πραγματικά [τους συμμάχους μας] περισσότερο από ό, τι τις Ηνωμένες Πολιτείες, και έχουμε πληρώσει ένα δυσανάλογο μερίδιο». Έτσι, πρότεινε την χρέωση των εθνών που εξαρτώνται από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την ασφάλειά τους.

Όμως, διακυβεύονται περισσότερα από μια άδικη οικονομική επιβάρυνση. Εκτός από τα κεφάλαια, η Ουάσιγκτον παρέχει ένα δυσανάλογο μερίδιο πολεμικής ικανότητας του ΝΑΤΟ, με τις αμυντικές δαπάνες των ΗΠΑ να καταλαμβάνουν το 73% των αμυντικών δαπανών [9] της συμμαχίας στο σύνολό της. Ακόμα και όταν οι Ευρωπαίοι συνεισφέρουν στρατεύματα σε μια αποστολή του ΝΑΤΟ όπως στο Αφγανιστάν, χρησιμοποιούν ειδικές προβλέψεις για τον περιορισμό τους όταν αυτές οι δυνάμεις μπορούν να πολεμήσουν. Όπως παραδέχθηκε ένας υπέρμαχος του ΝΑΤΟ, ο πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου Jeffrey P. Bialos στο The National Interest [10]: «Ακόμα και με σημαντική αύξηση του προϋπολογισμού ... τα [στρατιωτικά] κενά των ικανοτήτων της Ευρώπης θα χρειαστούν χρόνια για να αντιμετωπιστούν».

Αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ αναγνωρίζουν ότι τα μέλη παραβιάζουν συστηματικά τις δεσμεύσεις τους για την αύξηση δαπανών για την άμυνα. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg ήταν ικανοποιημένος, ως εκ τούτου, όταν διακήρυξε τον Ιανουάριο ότι η συμμαχία κινείται προς την «σωστή κατεύθυνση».

Ωστόσο, η κίνηση δύσκολα έγινε εμφανής. Πέρυσι, οι δαπάνες από τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ μειώθηκαν ελαφρά, κατά 0,3%. Φέτος, υπήρξε μια μικρή άνοδος. Κανείς δεν περιμένει διατηρήσιμες, ουσιαστικές αυξήσεις. Ωστόσο, η κυβέρνηση Ομπάμα προτείνει να υπερτετραπλασιαστούν οι στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ στην Ευρώπη στα 3,4 δισ. δολάρια το επόμενο έτος, ως μέρος της «Πρωτοβουλίας Ευρωπαϊκής Επαναβεβαίωσης», μαζί με την ανάπτυξη μιας θωρακισμένης ταξιαρχίας.

ΕΝΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΣΧΗΜΑ PONZI

Παρά τις ενδείξεις ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παραπληρώνουν, οι επικριτές του Trump ισχυρίζονται ότι οι στρατηγικές δεσμεύσεις είναι φθηνές, αφού οι σύμμαχοι βοηθούν να πληρωθεί το κόστος ανάπτυξης [των δυνάμεων] των ΗΠΑ, οι οποίες ανέρχονται συνολικά σε περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Αυτή η ξένη «υποστήριξη από το κράτος υποδοχής» καλύπτει περίπου το ήμισυ της εν λόγω δαπάνης. Για παράδειγμα, η Ιαπωνία θέτει τον χρυσό κανόνα, καταβάλλοντας 1,7 δισ. δολάρια σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τον Brad Glosserman του Pacific Forum CSIS. Άλλοι σημαντικοί σύμμαχοι, όπως η Νότια Κορέα και η Γερμανία, συμβάλλουν με λιγότερο από ένα δισεκατομμύριο δολάρια το χρόνο.

Η ιδέα ότι η υπεράσπιση των άλλων εθνών εξοικονομεί πραγματικά χρήματα για την Ουάσιγκτον ακούγεται σαν ένα στρατιωτικό σχήμα Ponzi -όσο περισσότερες χώρες προστατεύονται, τόσο πιο μεγάλη η εξοικονόμηση χρημάτων. Αν [οι ΗΠΑ] υπερασπίζονταν αρκετούς συμμάχους, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα έπρεπε να πληρώσουν τίποτα για την δική τους άμυνα. Αλλά προφανώς αυτό είναι αδύνατο. Εάν η Ουάσινγκτον δημιουργεί μια στρατιωτική μονάδα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι φθηνότερο αν μια ξένη κυβέρνηση βοηθά με το να πληρώνει τα βασικά έξοδα. Ωστόσο, αυτό αποφεύγει το ερώτημα του κατά πόσον μια δεδομένη μονάδα θα πρέπει να δημιουργηθεί εξ αρχής. Δεν υπάρχει κανένα προκαθορισμένο σωστό μέγεθος και σωστή δομή των ενόπλων δυνάμεων. Στην πραγματικότητα, ο αμυντικός προϋπολογισμός αντανακλά την εξωτερική πολιτική της χώρας.

Κάθε εξωτερική δέσμευση απαιτεί πρόσθετες δυνάμεις. Αν η Ουάσιγκτον αποφασίσει να υπερασπιστεί ένα άλλο έθνος, χρειάζεται περισσότερο προσωπικό και όπλα για να το πράξει. Αν το Πεντάγωνο θέλει να πολεμήσει δύο πολέμους αντί για έναν, το Υπουργείο Άμυνας θα απαιτήσει μια μεγαλύτερη δομή ισχύος. Αν η κυβέρνηση των ΗΠΑ θέλει να αυξήσει τις ανθρωπιστικές επιχειρήσεις [11], να προωθήσει την δημοκρατία, να ανοικοδομήσει αποτυχημένες κοινωνίες και να εμπλακεί σε άλλες μορφές κοινωνικής μηχανικής στο εξωτερικό, θα πρέπει να δημιουργήσει και να διατηρήσει αρκετές μονάδες για να ολοκληρώσει αυτούς τους στόχους. Περισσότερα επίσης πρέπει να δαπανηθούν για την διοίκηση, τις πληροφορίες, την συντήρηση και το λειτουργικό κόστος. Υπάρχει μια πρόσθετη δαπάνη όταν τα συμμαχικά έθνη αποθαρρύνονται από το να συμβάλλουν περισσότερο στην δική τους άμυνα.

Το κόστος της κάθε συγκεκριμένης δέσμευσης είναι δύσκολο να προσδιοριστεί. Ωστόσο, θα πρέπει να είναι προφανές ότι η υπεράσπιση ενός μεγάλου μέρος της Ευρώπης, της Ανατολικής Ασίας και της Μέσης Ανατολής απαιτεί σημαντικά μεγαλύτερο στρατό από όσο θα χρειαζόταν διαφορετικά. Ο συνάδελφός μου στο Cato Institute, Benjamin R. Friedman, προβλέπει ότι η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να εξοικονομήσει έως και 150 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως με την υιοθέτηση μιας λιγότερο ακτιβιστικής στάσης. Όπως εξηγεί ο ίδιος [12], η επιθυμία των Ηνωμένων Πολιτειών για την πρωτοκαθεδρία «απαιτεί έναν μεγάλο στρατό των ΗΠΑ, με μονάδες μόνιμα αναπτυγμένες στην Ευρώπη, την Ανατολική Ασία και την Μέση Ανατολή, καθώς και με την ικανότητα να χτυπά γρήγορα οπουδήποτε με αεροπορικές, ναυτικές και επίγειες δυνάμεις. Βλέπει απειλές παντού και ορίζει τις δυνάμεις των ΗΠΑ παντού». Κάτι λιγότερο -με επίκεντρο την πραγματική υπεράσπιση των Ηνωμένων Πολιτειών- θα μειώσει σημαντικά τις δυνάμεις που απαιτούνται.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΓΑΘΟΕΡΓΙΑ

Όπως τόσο συχνά το κάνει, ο Trump λάθεψε στις λεπτομέρειες της πολιτικής όταν επέκρινε την στάση της Ουάσινγκτον προς τους συμμάχους της. Αλλά έθεσε σημαντικά ζητήματα που από καιρό αγνοούνται από τους πιο ηχηρούς επικριτές του.

Οι συμμαχίες των Ηνωμένων Πολιτειών είναι ακριβές. Η υπεράσπιση ευημερούντων, πυκνοκατοικημένων, βιομηχανικών χωρών σε όλο τον κόσμο μεταφέρει πλούτο από τους φορολογούμενους των ΗΠΑ στους ομολόγους τους στο εξωτερικό. Στην πραγματικότητα, το Πεντάγωνο έχει γίνει η μεγαλύτερη πηγή εξωτερικής βοήθειας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, μετατρέποντας την βοήθειας για την ασφάλεια σε μια μορφή διεθνούς αγαθοεργίας.

Τον Ιούλιο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, ανακοίνωσε [13] ότι «στις καλές και στις κακές εποχές, η Ευρώπη μπορεί να υπολογίζει στις Ηνωμένες Πολιτείες –πάντα». Ευγενικά αισθήματα, αλλά μια τέτοια δέσμευση δεν προϋποθέτει την ανακούφιση της ηπείρου από την απαίτηση να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Πράγματι, τόσο η Ευρώπη όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ήταν πιο ασφαλείς αν οι Ευρωπαίοι έκαναν περισσότερα για να προστατεύσουν τον εαυτό τους.

Στο κάτω-κάτω, ο ίδιος ο Stoltenberg παραπονέθηκε [14] ότι «η απάντηση σε έναν πιο επικίνδυνο κόσμο δεν είναι ένα μικρότερο ΝΑΤΟ, είναι ένα μεγαλύτερο ΝΑΤΟ». Αν είναι έτσι, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να οργανώνουν και να χρηματοδοτούν περισσότερο το ΝΑΤΟ. Αλλά δεν θα το κάνουν παρά μόνο αν δεν έχουν καμία εναλλακτική λύση. Ενοχλημένη από τις δηλώσεις του Τραμπ, μια ομάδα Ευρωπαίων αξιωματούχων πήγε στο Συνέδριο των Δημοκρατικών στην Φιλαδέλφεια αναζητώντας επαναβεβαίωση από την εκστρατεία της Χίλαρι Κλίντον, την οποία και έλαβαν. Ο αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν και άλλοι προσπάθησαν σκληρά για να πουν στους Ευρωπαίους να μην ανησυχούν -οι Ηνωμένες Πολιτείες πάντα θα επιδοτούν, θα προστατεύουν, ακόμα και θα παραχαϊδεύουν εάν είναι απαραίτητο.

Αυτό είναι το λάθος μήνυμα. Η Ουάσιγκτον είχε ελάχιστες άλλες επιλογές εκτός από το να προστατεύσει τις συμμαχικές χώρες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά η δικαιολογία εξαφανίστηκε εδώ και πολύ καιρό. Αντί να μετατραπεί ο στρατός των ΗΠΑ σε μια μισθοφορική δύναμη που χρεώνει για τις υπηρεσίες της, όπως προτείνει ο Trump, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να αποσύρει τις δεσμεύσεις που δεν είναι πλέον απαραίτητες για την ασφάλεια των ΗΠΑ. Κάτι τέτοιο όχι μόνο θα εξοικονομήσει χρήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά θα τις κάνει ασφαλέστερες επίσης.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2016-09-12/ripped

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/2016-05-23/how-populism-will-cha...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/2016-07-11/trump-clinton-...
[3] http://www.theatlantic.com/international/archive/2016/07/nato-trump-russ...
[4] http://www.realclearpolitics.com/video/2016/03/27/trump_europe_is_not_sa...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/japan/2016-04-04/trumps-base-pol...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/russian-federation/2016-06-29/no...
[7] http://www.washingtonexaminer.com/imbecile-or-truth-teller-military-expe...
[8] http://www.nytimes.com/2016/03/27/us/politics/donald-trump-transcript.html
[9] http://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_67655.htm
[10] http://nationalinterest.org/feature/how-fix-natos-chronic-burden-sharing...
[11] https://www.foreignaffairs.com/articles/2011-10-17/true-costs-humanitari...
[12] http://warontherocks.com/2016/09/restrained-strategy-lower-military-budg...
[13] http://www.nytimes.com/2016/07/10/world/europe/obama-at-his-final-nato-s...
[14] https://www.foreignaffairs.com/interviews/2016-04-06/standing-nato

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition