Τα εύθραυστα κράτη και ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τα εύθραυστα κράτη και ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ

Τι πρέπει να κάνει η Ουάσιγκτον
Περίληψη: 

Μετά από 15 χρόνια πολέμου και οικονομικής ανησυχίας, ο πειρασμός στις ΗΠΑ να υποχωρήσουν και να περιμένουν να περάσει η παγκόσμια καταιγίδα είναι κατανοητός, αλλά βαθιά κοντόφθαλμος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να αντέξουν να απομονωθούν από τον κόσμο.

Οι WILLIAM J. BURNS [1], MICHÈLE FLOURNOY [2], και NANCY LINDBORG [3] είναι επικεφαλής της Ομάδας Μελέτης της Ευαλωτότητας [4], ένα κοινό έργο του Carnegie Endowment for International Peace, του Center for a New American Security και του U.S. Institute of Peace. Έχουν συγγράψει την πρόσφατα δημοσιευθείσα αναφορά: U.S. Leadership and the Challenge of State Fragility.

Ο συνδυασμός των πολλαπλασιαζόμενων παγκόσμιων προκλήσεων και της περιορισμένης εγχώριας όρεξης και των πόρων για την αντιμετώπισή τους θα αποτελέσει θεμελιώδες δίλημμα για την επόμενη κυβέρνηση των ΗΠΑ. Μετά από 15 χρόνια πολέμου και οικονομικής ανησυχίας, ο πειρασμός να υποχωρήσουν και να περιμένουν να περάσει η παγκόσμια καταιγίδα είναι κατανοητός, αλλά βαθιά κοντόφθαλμος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να αντέξουν να απομονωθούν από τον κόσμο.

Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει να επιδείξει σημαντική πειθαρχία και φαντασία στον τρόπο που θα αναπτύσσει τον πολύτιμο πόρο της ηγεσίας των ΗΠΑ. Αυτό είναι αλήθεια σε ένα πολύπλοκο διεθνές τοπίο χαρακτηρισμένο από την άνοδο της Κίνας, την ρωσική επιθετικότητα, την κλιματική αλλαγή, τις επίμονες τρομοκρατικές απειλές, καθώς και άλλες προκλήσεις για την υπό την ηγεσία των ΗΠΑ παγκόσμια τάξη. Και είναι ιδιαίτερα αληθές όταν πρόκειται για το πώς θα αντιμετωπίσουμε την εξαιρετικά πολύπλοκη πρόκληση της ευαλωτότητας των κρατών.

Τα εύθραυστα κράτη βρίσκονται στην ρίζα μεγάλου μέρους της σημερινής παγκόσμιας αταξίας [5], από τις αναταραχές στον αραβικό κόσμο μέχρι την προσφυγική κρίση, και από τις πανδημικές ασθένειες μέχρι την οικονομική δυσπραγία. Όταν οι κυβερνήσεις αποκλείουν τους πολίτες από την πολιτική και οικονομική ζωή, χάνουν νομιμοποίηση, γίνονται εύθραυστες και διαλύονται.

Κάθε ένας από μας προσεγγίζει αυτήν την πρόκληση από διάφορες εξειδικευμένες προοπτικές -διπλωματία, άμυνα, και ανάπτυξη- αλλά μοιραζόμαστε την πεποίθηση για την σημασία της για τα συμφέροντα και την πολιτική των ΗΠΑ.

Δεν έχουμε αυταπάτες για την δυσκολία του προβλήματος ή των ορίων της επιρροής των ΗΠΑ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν -και δεν πρέπει- να προσπαθήσουν να διορθώσουν κάθε εύθραυστο κράτος. Αλλά με πειθαρχία σχετικά με το πού και πώς να επενδύσει σπάνιους πόρους και προσοχή, μια ηγεσία που προλαμβάνει, μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά.

Τέσσερις αρχές πρέπει να διέπουν την εμπλοκή των ΗΠΑ στα ευάλωτα κράτη.

Κατ’ αρχάς, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να είναι στρατηγικές –να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους εκεί όπου τα συμφέροντά τους είναι μεγαλύτερα, όπου το διακύβευμα για την περιφερειακή τάξη είναι πιο βαθύ, και όπου, μαζί με τους εταίρους τους, μπορούν να επενδύσουν στην πρόληψη και την ανθεκτικότητα έτσι ώστε οι σιγοβράζουσες εντάσεις να μην φουσκώσουν ως την σύγκρουση και την αστάθεια. Ένας αριθμός ευάλωτων κρατών βρίσκονται στα μεγάλα γεωπολιτικά ρήγματα που ταλαιπωρούν την περιφερειακή τάξη και τις βασικές ανησυχίες των ΗΠΑ όπως η τρομοκρατία, οι μαζικές εκτοπίσεις και η ενεργειακή ασφάλεια. Για παράδειγμα, η Νιγηρία, η Τυνησία και η Ουκρανία ταιριάζουν στην εικόνα, και όλες αξίζουν προτεραιότητα στην διαθέσιμη προσοχή. Στον σημερινό διασυνδεδεμένο κόσμο, οι τοπικές επιπτώσεις της ευθραυστότητας και της αστάθειας έχουν όλο και περισσότερες παγκόσμιες επιπτώσεις. Αυτός είναι ο λόγος γιατί μια στρατηγική απάντηση απαιτεί επίσης την ενίσχυση της ικανότητας των διεθνών εταίρων να ανταποκριθούν αποτελεσματικά σε χώρους όπου έχουν περισσότερα να χάσουν και περισσότερα να δώσουν.

Δεύτερον, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να είναι συστημικές –αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις στην ασφάλεια, την πολιτική και την ανάπτυξη σε σχέση με το κάθε ένα [κράτος] και όχι μεμονωμένα. Είναι ένα πράγμα να φέρνουν την πλήρη εργαλειοθήκη της τέχνης της πολιτικής προς υποστήριξη. Είναι εξ’ ολοκλήρου διαφορετικό να βεβαιωθούν ότι τα εργαλεία στην εργαλειοθήκη λειτουργούν με αρμονία.

Τρίτον, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να είναι επιλεκτικές˙ θα πρέπει να επικεντρωθούν σε λίγες χώρες όπου έχουν μόχλευση και να θέσουν ρεαλιστικούς στόχους που ευθυγραμμίζονται με τους βασικούς παίκτες μέσα στα ευάλωτα κράτη. Η ολοκληρωμένη Περιφερειακή Στρατηγική Κεντρικής Αμερικής της κυβέρνησης Ομπάμα είναι το είδος του στοιχήματος που αξίζει να γίνει για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της αστάθειας. Την ίδια στιγμή, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να αγνοήσουν σημαντικά ευάλωτα κράτη όπως η Αίγυπτος, με τα οποία έχουν ισχυρές διαφωνίες σχετικά με την διάγνωση και την συνταγή για την αστάθεια. Αυτό που η Ουάσιγκτον μπορεί, και πρέπει, να κάνει είναι να διασφαλίσει ότι οι ενέργειές της δεν επιδεινώνουν την ευθραυστότητα, ενώ εργάζεται για να δελεάσει, να απομονώσει ή να παρακάμψει πεισματάρηδες εταίρους, να ενδυναμώσει εγχώριες πηγές ανάκαμψης, και να σημειώσει πρόοδο, όπου μπορεί.

Τέταρτον, η εμπλοκή των Η.Π.Α. πρέπει να διατηρηθεί˙ συχνά παίρνει χρόνια ή ακόμα και δεκαετίες για ένα κράτος να ξεπεράσει την αστάθεια. Χωρίς ισχυρή εγχώρια πολιτική στήριξη, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα είναι ποτέ σε θέση να κάνουν το είδος των υπομονετικών και ευέλικτων επενδύσεων που απαιτούνται για την επιτυχία.

Το να μεταφραστούν αυτές οι αρχές σε δράση θα είναι μια τρομερή δοκιμασία για την επόμενη κυβέρνηση. Η αντιμετώπιση της ευθραυστότητας υπήρξε μια επαναλαμβανόμενη προτεραιότητα της Εθνικής Στρατηγικής Ασφαλείας για τις τελευταίες τρεις κυβερνήσεις, και η επόμενη θα έχει το όφελος πάνω από μιας δεκαετίας μαθημάτων σκληρά κερδισμένων και μια γνώση για να ξέρει γιατί, πώς και πότε να εμπλακεί με ευάλωτα κράτη. Ωστόσο, παρ’ όλη την καλή δουλειά εντός και εκτός της κυβέρνησης, εξακολουθεί να μην υπάρχει κοινή αντίληψη σε όλους τους κυβερνητικούς οργανισμούς των ΗΠΑ για τον καλύτερο τρόπο με τον οποίο να προσεγγιστεί η ευθραυστότητα.