Οι νέοι δικτάτορες

Οι προσωποπαγείς δικτατορίες δεν ακολουθούν μόνο επιθετική εξωτερική πολιτική -είναι επίσης συχνά δύσκολοι και απρόβλεπτοι εταίροι. Η έρευνα υπογραμμίζει ότι, χάρη στους λίγους περιορισμούς σχετικά με την λήψη αποφάσεων, οι προσωποπαγείς ηγέτες έχουν γενικά την ισχύ να αλλάξουν την άποψή τους εξαιτίας μιας ιδιοτροπίας, παράγοντας άστατες και αλλοπρόσαλλες πολιτικές [10]. Επιπλέον, οι προσωποπαγείς ηγέτες-σκεφτείτε τον Πούτιν, τον πρόεδρο της Βολιβίας Έβο Μοράλες, και τον πρόεδρο της Βενεζουέλας Nicolás Maduro- είναι μεταξύ εκείνων των αυταρχικών που είναι πιο καχύποπτοι για τις προθέσεις των ΗΠΑ και που βλέπουν την δημιουργία ενός εξωτερικού εχθρού ως ένα αποτελεσματικό μέσο για την ενίσχυση της δημόσιας υποστήριξης [προς αυτούς]. Η αντι-αμερικανική ρητορική, ως εκ τούτου, είναι πιο έντονη σε προσωποπαγή περιβάλλοντα.

Ο Λίβυος ηγέτης Μουαμάρ Καντάφι χαιρετά από ένα αυτοκίνητο στο συγκρότημα Bab Al Azizia στην Τρίπολη, μετά από συνάντηση με αντιπροσωπεία πέντε Αφρικανών ηγετών που επεδίωκαν να μεσολαβήσουν στην διαμάχη της Λιβύης, στις 10 Απριλίου 2011. LOUAFI LARBI / REUTERS
------------------------------------

Τέλος, τα προσωποπαγή καθεστώτα είναι τα πιο διεφθαρμένα και τα λιγότερο πιθανό να εκδημοκρατιστούν [11]. Οι δικτατορίες ισχυρών ανδρών, περισσότερο από κάθε άλλο είδος κυβέρνησης, εξαρτώνται από την κατανομή οικονομικών κινήτρων για να διατηρήσουν την εξουσία. Ως εκ τούτου, αυτοί οι ηγέτες είναι οι πιο πιθανοί να σπαταλούν την εξωτερική βοήθεια [12] που λαμβάνουν. Ο Ferdinand Marcos των Φιλιππίνων και ο Μομπούτου, για παράδειγμα, έκλεψαν κατ’ εκτίμηση 5 δισεκατομμύρια δολάρια ο καθ’ ένας όσο βρίσκονταν στην εξουσία. Η τάση τους να διαλύσουν τους θεσμούς και δευτερευόντως τα ανταγωνιστικά άτομα υπό τον φόβο απειλών για την εξουσία τους, δεν προμηνύει επίσης τίποτα καλό για την δημοκρατία. Αντί της μετάβασης προς την δημοκρατία [13], η κατάρρευση των προσωποπαγών καθεστώτων τείνει να δίνει χώρο σε νέες δικτατορίες (όπως στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό μετά τον Μομπούτου) ή σε αποτυχημένα κράτη (όπως στην Σομαλία μετά τον Σιάντ Μπαρέ).

Η αυξανόμενη παγκόσμια αναταραχή και ανασφάλεια –όπως δείχνουν οι πολιτικές προβλέψεις, ο κόσμος είναι πιθανό να γίνει όλο και πιο ταραχώδης μέσα στα επόμενα 10 έως 20 χρόνια, δεδομένων των αυξημένων επιπέδων βίας, της οικονομικής ανισότητας και της πόλωσης- καταδεικνύουν ότι η τάση προς τον περσοναλισμό είναι πιθανό να συνεχιστεί. Η αστάθεια θα μπορούσε να προκαλέσει μια γενικευμένη αντίδραση ενάντια στις βασικές δημοκρατικές αξίες της ελευθερίας της έκφρασης και της ατομικής χειραφέτησης αν ένα μεγαλύτερο μερίδιο πολιτών σε όλο τον κόσμο φθάνει να βλέπει τους ισχυρούς ηγέτες ως μια καλύτερη επιλογή από την αστάθεια και το χάος. Στην πραγματικότητα, η έρευνα δείχνει [14] ότι καθώς οι ατομικοί φόβοι για τις κοινωνικές αλλαγές και τις εξωτερικές απειλές αυξάνονται, το ίδιο κάνει και η προτίμηση για ισχυρούς, αποφασιστικούς ηγέτες που είναι πρόθυμοι να χρησιμοποιήσουν βία για να διατηρήσουν την τάξη.

Η προσωποπαγής διακυβέρνηση δεν είναι ένα νέο φαινόμενο. Αν μη τι άλλο, ήταν ο κανόνας για ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας, που κυμαίνεται από τους φαραώ της Αιγύπτου μέχρι τους μονάρχες της Ευρώπης. Αν και ο προηγούμενος αιώνας είχε δει την εξάπλωση πιο συλλογικών μορφών δικτατορίας, ο περσοναλισμός έχει επιστρέψει με μια εκδίκηση μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Αυτό σημαίνει κίνδυνο για τις ΗΠΑ και τους Δυτικούς πολιτικούς. Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις για τα προβλήματα του περσοναλισμού. Αλλά η καλύτερη κατανόηση αυτής της εντεινόμενης τάσης και των επιπτώσεών της για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ φαίνεται τόσο ουσιαστική όσο και καθυστερημένη.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/2016-09-26/new-dictators