Πώς βλέπει η Κίνα την Ρωσία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς βλέπει η Κίνα την Ρωσία

Το Πεκίνο και η Μόσχα είναι κοντά, αλλά όχι σύμμαχοι

Από τότε, οι κινεζο-ρωσικές σχέσεις έχουν βελτιωθεί σταδιακά και έχουν εμβαθυνθεί. Κατά την διάρκεια των τελευταίων 20 ετών ή περίπου τόσο, το διμερές εμπόριο και οι επενδύσεις έχουν επεκταθεί σε μαζική κλίμακα. Το 2011, η Κίνα έγινε ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας. Το 2014 μόνο, οι επενδύσεις της Κίνας στην Ρωσία αυξήθηκαν κατά 80%, και η τάση για αύξηση των επενδύσεων παραμένει ισχυρή. Για να πάρετε μια αίσθηση της αύξησης των οικονομικών δεσμών, δείτε ότι στις αρχές του 1990 το ετήσιο διμερές εμπόριο μεταξύ Κίνας και Ρωσίας ανήλθε σε περίπου 5 δισ. δολάρια˙ από το 2014, ήρθε κοντά στα 100 δισ. δολάρια. Εκείνη την χρονιά, το Πεκίνο και η Μόσχα υπέγραψαν μια συμφωνία-ορόσημο για την κατασκευή ενός αγωγού που, από το 2018, θα φέρνει 38 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ρωσικού φυσικού αερίου στην Κίνα κάθε χρόνο. Οι δύο χώρες σχεδιάζουν επίσης σημαντικές συμφωνίες που αφορούν στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας, τις αεροδιαστημικές κατασκευές, σιδηροδρομικές γραμμές υψηλής ταχύτητας, καθώς και την ανάπτυξη υποδομών. Επιπλέον, συνεργάζονται σε νέα πολυεθνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως η Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων Υποδομών (Asian Infrastructure Investment Bank, ΑΙΙΒ), η νέα Τράπεζα Ανάπτυξης BRICS και το συλλογικό συναλλαγματικό απόθεμα των BRICS.

Εν τω μεταξύ, οι δεσμοί ασφαλείας έχουν βελτιωθεί επίσης. Η Κίνα έχει γίνει ένας από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς ρωσικών όπλων, και οι δύο χώρες συζητούν μια σειρά από κοινά αμυντικά σχέδια έρευνας και ανάπτυξης. Η εκτεταμένη κινεζο-ρωσική αμυντική συνεργασία περιλαμβάνει διαβουλεύσεις μεταξύ υψηλού επιπέδου στρατιωτικό προσωπικό, και κοινά εκπαιδευτικά προγράμματα και ασκήσεις [5], συμπεριλαμβανομένων πάνω από μια ντουζίνα κοινών ασκήσεων αντιτρομοκρατίας κατά την τελευταία δεκαετία ή περίπου, πραγματοποιηθείσες είτε διμερώς είτε υπό την αιγίδα του Οργανισμού της Συνεργασίας της Σαγκάης. Κατά τα τελευταία 20 χρόνια, χιλιάδες Κινέζοι στρατιωτικοί έχουν σπουδάσει στην Ρωσία, και πολλοί Ρώσοι στρατιωτικοί έχουν λάβει βραχυπρόθεσμη εκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο Εθνικής Άμυνας της Κίνας.

Καθώς οι οικονομικοί και στρατιωτικοί δεσμοί έχουν ενισχυθεί, το ίδιο έχουν κάνει και οι πολιτικοί. Το 2008, η Κίνα και η Ρωσία ήταν σε θέση να επιλύσουν ειρηνικά εδαφικές διαφορές που είχαν διαταράξει τις σχέσεις τους εδώ και δεκαετίες, οριοθετώντας επισήμως τα μήκους 2.600 μιλίων και πλέον σύνορά τους και εξαλείφοντας έτσι την μεγαλύτερη ενιαία πηγή έντασης, ένα σπάνιο επίτευγμα για μεγάλους γείτονες. Τα τελευταία χρόνια, οι δύο χώρες έχουν πραγματοποιήσει τακτικές ετήσιες συναντήσεις μεταξύ των αρχηγών των κρατών, των πρωθυπουργών, κορυφαίων βουλευτών και υπουργών Εξωτερικών. Από το 2013, όταν Xi Jinping έγινε πρόεδρος της Κίνας, έχει κάνει πέντε επισκέψεις στην Ρωσία, και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει ταξιδέψει τρεις φορές στην Κίνα κατά την ίδια χρονική περίοδο. Τούτων λεχθέντων, Σι και Πούτιν έχουν συναντηθεί 12 φορές, κάνοντας τον Πούτιν τον ξένο αρχηγό κράτους τον οποίο ο Xi έχει συναντήσει πιο συχνά από τότε που ανέλαβε την προεδρία.

27102016-1.jpg

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Vladimir Putin και ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping σε τελετή υποδοχής στην Σαγκάη, τον Μάιο του 2014. CARLOS BARRIA / REUTERS
---------------------------------------------------

ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΕΝΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ

Παρ’ όλη αυτή την πρόοδο, υπάρχουν ακόμα διαφορές μεταξύ των δύο γειτόνων, και δεν μοιράζονται πάντοτε την ίδια εστίαση όταν πρόκειται για την εξωτερική πολιτική. Η Ρωσία είναι παραδοσιακά προσανατολισμένη προς την Ευρώπη, ενώ η Κίνα ανησυχεί περισσότερο για την Ασία. Το διπλωματικό στυλ των δύο χωρών διαφέρει επίσης. Η Ρωσία είναι πιο έμπειρη στο παγκόσμια θέατρο, και τείνει να ευνοεί ισχυρούς, δραστήριους, και συχνά ξαφνικούς διπλωματικούς ελιγμούς. Η κινεζική διπλωματία, αντίθετα, είναι πιο αντιδραστική και προσεκτική.

Η άνοδος της Κίνας έχει δημιουργήσει δυσφορία μεταξύ κάποιων στην Ρωσία, όπου μερικοί άνθρωποι είχαν δυσκολία προσαρμογής στην μετατόπιση της σχετικής ισχύος μεταξύ της Κίνας και της Ρωσίας. Υπάρχει ακόμα ρητορική στην Ρωσία περί της «απειλής της Κίνας», μια έκφραση που έρχεται από προηγούμενες εποχές. Μια δημοσκόπηση που διενεργήθηκε το 2008 από το Ίδρυμα Κοινής Γνώμης της Ρωσίας έδειξε ότι περίπου το 60% των Ρώσων εξέφρασαν την ανησυχία ότι η κινεζική μετανάστευση στις παραμεθόριες περιοχές της Άπω Ανατολής θα μπορούσε να απειλήσει την εδαφική ακεραιότητα της Ρωσίας˙ το 41% πίστευαν ότι μια ισχυρότερη Κίνα θα έβλαπτε τα ρωσικά συμφέροντα. Και καθώς η επιδίωξη της Κίνας για νέες επενδυτικές και εμπορικές ευκαιρίες στο εξωτερικό οδήγησε σε αυξημένη κινεζική συνεργασία με τα πρώην σοβιετικά κράτη, οι Ρώσοι ανησυχούν ότι η Κίνα ανταγωνίζεται για επιρροή στην γειτονιά τους. Εν μέρει ως αποτέλεσμα, η Μόσχα αρχικά δίστασε να υποστηρίξει την πρωτοβουλία της Οικονομικής Ζώνης του Δρόμου του Μεταξιού του Πεκίνου [6] πριν τελικά την αγκαλιάσει το 2014. Εν τω μεταξύ, ορισμένοι Κινέζοι συνεχίζουν να τρέφουν ιστορικά παράπονα όσον αφορά την Ρωσία. Παρά την επίλυση του ζητήματος των συνόρων, Κινέζοι σχολιαστές μερικές φορές κάνουν επικριτικές αναφορές στα σχεδόν 600.000 τετραγωνικά μίλια της κινεζικής επικράτειας που η τσαρική Ρωσία προσάρτησε στα τέλη του 19ου αιώνα.