Νέος αρχηγός του κράτους στον Λίβανο | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Νέος αρχηγός του κράτους στον Λίβανο

Η ευχή του Αούν εκπληρώθηκε
Περίληψη: 

Οι Λιβανέζοι λατρεύουν να λένε στον κόσμο ότι τα προβλήματά τους προκαλούνται από ξένους και πως ό, τι συμβαίνει ή δεν συμβαίνει στον Λίβανο είναι πάντα μια αντανάκλαση των περιφερειακών εξελίξεων. Αν και αυτό είναι αλήθεια περισσότερες φορές από όσες δεν είναι, αυτή την φορά, ωστόσο, είναι ψευδές.

Ο Bilal Y. Saab είναι βασικός συνεργάτης και διευθυντής στην Πρωτοβουλία Ασφάλειας και Ειρήνης για την Μέση Ανατολή στο Κέντρο Διεθνούς Ασφάλειας Brent Scowcroft στο Atlantic Council.

Το μακρότερο προεδρικό κενό στην ιστορία του Λιβάνου -δύο και μισό χρόνια- καλύφθηκε τελικά σήμερα, όταν 83 από τους 127 βουλευτές που ήταν παρόντες ψήφησαν υπέρ του υποψήφιου Μισέλ Αούν, του ηγέτη του Ελεύθερου Πατριωτικού Κινήματος (FPM) και πρώην διοικητή του στρατού. Το αποτέλεσμα αυτό, από καιρό στα σκαριά, θα βοηθήσει να σταματήσει η διάβρωση των κρατικών θεσμών του Λιβάνου, να εκτονωθούν οι κοινωνικές και θρησκευτικές εντάσεις και να μπει ένα τέλος σε μια θανάσιμη πολιτική παράλυση.

Ωστόσο, αν και το μακρύ ταξίδι του Λιβάνου για να χαράξει ένα πιο ελπιδοφόρο μέλλον έχει λάβει μια πολυπόθητη ώθηση με την εκλογή νέου αρχηγού του κράτους, το πολύ πιο δύσκολο έργο -συμπεριλαμβανομένου του διορισμού του νέου πρωθυπουργού, του σχηματισμού των μελλοντικών υπουργείων, η δημοσίευση του νέου εκλογικού νόμου, και της πολιτικής συμφιλίωσης μεταξύ των βασικών παρατάξεων της χώρας- αρχίζει αμέσως. Αν η ιστορία αποτελεί κάποια ένδειξη, ο δρόμος προς τα εμπρός θα είναι βραχώδης.

Αλλά πρώτα, κάποια αισιοδοξία. Η επιστροφή του Αούν στο προεδρικό μέγαρο στην Baabda, 26 χρόνια αφότου εκδιώχθηκε από τον συριακό στρατό, είναι ένα άμεσο αποτέλεσμα πολιτικού πραγματισμού από τους ηγέτες των σουνιτικών και των σιιτικών κοινοτήτων του Λιβάνου, τον Saad Hariri του Μελλοντικού Κινήματος και τον Χασάν Νασράλα της Χεζμπολάχ, αντίστοιχα.

Η Χεζμπολάχ, η οποία κατηγορήθηκε πριν από δύο χρόνια από ένα διεθνές δικαστήριο για την δολοφονία το 2005 του πατέρα του Χαρίρι, Ραφίκ -τον με την μεγαλύτερη επιρροή πρωθυπουργό που είχε υπηρετήσει ποτέ στον Λίβανο- υποστήριξε την προεδρική υποψηφιότητα του Αούν την στιγμή που υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης με την FPM το 2006. Ωστόσο ο Χαρίρι και, ιδιαίτερα, ο Χριστιανός σύμμαχός του Samir Geagea, δεν αισθάνθηκαν ποτέ άνετα με τον Αούν, λόγω του ταραχώδους παρελθόντος του, του δύσκολου χαρακτήρα, της πολιτικής ακαμψίας και της πρωτόγνωρης συμμαχίας του με τη Νέμεσή τους, την Χεζμπολάχ.

Ωστόσο, όταν νωρίτερα φέτος, ο Geagea επέλεξε να βάλει στην άκρη όλες τις επιφυλάξεις του για τον Αούν, με τον οποίο ανταγωνίστηκε πικρά στο παρελθόν, και έκανε το αδιανόητο υποστηρίζοντας την υποψηφιότητά του, ο Χαρίρι ήταν σε δύσκολη θέση. Ξαφνικά, τα γρανάζια της προεδρίας του Λιβάνου άρχισαν να γυρίζουν. Ο Χαρίρι ήταν δυσαρεστημένος με το τετελεσμένο γεγονός από τον Geagea, διότι τορπιλίστηκε το αρχικό σχέδιό του να εγκρίνει τον Suleiman Frangieh, έναν παλιό αντίπαλο του Geagea, και έναν υποψήφιο τον οποίον ο Χαρίρι εξελάμβανε εκείνη την εποχή ως λιγότερο κακό από όσο τον Αούν, παρά την στενή προσωπική σχέση του Frangieh με τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ Αλ Άσαντ και την στρατηγική συμμαχία με την Χεζμπολάχ. Ο Χαρίρι, επίσης, ήλπιζε να δημιουργήσει τριβές και, ενδεχομένως, ένα ρήγμα στο στρατόπεδο της Χεζμπολάχ. Αλλά η Χεζμπολάχ έμεινε ήσυχη, δείχνοντας μικρό ενδιαφέρον στην κίνηση τακτικής του Χαρίρι, παίζοντας το μεγάλο παιχνίδι όπως κάνει πάντα, και συνεχίζοντας να καθησυχάζει τον Αούν ότι παρέμενε ο άνθρωπός της.

Μήνες πέρασαν, και ακόμα η Χεζμπολάχ δεν κινείτο. Με την παλίρροια του πολέμου στην Συρία φαινομενικά να στρέφεται υπέρ της Χεζμπολάχ, του Ιράν και της Ρωσίας, και την Σαουδική Αραβία βαθμιαία να αποστασιοποιείται από τον Λίβανο λόγω της ενασχόλησής της με πιο ζωτικά ζητήματα στην Υεμένη και την Συρία, ο Χαρίρι αισθάνθηκε υποχρεωμένος να προσαρμόσει τις πολιτικές του επιλογές και να επανεξετάσει τον Αούν. Το ότι τα προσωπικά οικονομικά του φέρονται να είναι σε τρομερή κατάσταση πρέπει να έχει επίσης επηρεάσει τις αποφάσεις του. Για να δομήσει τη δική του πολιτική αναγέννηση και να αναζωογονήσει τον δικό του υπό κατάρρευση συνασπισμό, ο Χαρίρι έπρεπε να επιστρέψει στην πρωθυπουργία την οποία κατείχε από το 2009 ως το 2011. Ωστόσο, ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί αυτό ήταν με το να συμφωνήσει να γίνει πρόεδρος ο 81χρονος Αούν.

Και έτσι έκανε ακριβώς αυτό πριν από μερικές εβδομάδες, προξενώντας πικρία σε πολλούς από τους δικούς του συμμάχους, συμπεριλαμβανομένου του πρώην πρωθυπουργού Foad Siniora. Μιλώντας με επίσημη φωνή σε μια τηλεοπτική συνέντευξη Τύπου από το σπίτι του, ο Χαρίρι παραπονέθηκε για την έλλειψη καλών επιλογών, γεγονός που υποδηλώνει ότι το πικρό χάπι του Αούν άξιζε να το καταπιεί για το καλό του Λιβάνου. Κάποιος αισιόδοξος θα μπορούσε να επαινέσει τον Hariri ότι προέβη σε μια πράξη πολιτικής ωριμότητας, γενναιότητας και ανιδιοτέλειας που θα μπορούσε να σώσει την χώρα από την άβυσσο. Οι σκεπτικιστές ή οι σκληροί ρεαλιστές, ωστόσο, θα υποστήριζαν ότι ο άνθρωπος δεν είχε άλλη επιλογή από το να μειώσει τις απώλειές του, και δεδομένης της συρρικνούμενης οικονομικής και πολιτικής περιουσίας του, και φήμες περί δυσαρέσκειας του Ριάντ για τον Χαρίρι μετά από δεκαετίες υποστήριξης της οικογένειας των Χαρίρι, αυτό ήταν το μόνο πράγμα που θα μπορούσε να κάνει για να εξασφαλίσει την επιβίωση στον εαυτό του και το κόμμα του.

Ωστόσο, ανεξάρτητα από τα κίνητρα του Χαρίρι για την έγκριση του Αούν, το αποτέλεσμα -ο τερματισμός του προεδρικού αδιεξόδου και η εκκίνηση της εθνικής πολιτικής αποκατάστασης- είναι θετικό, και αυτό είναι που μετράει περισσότερο. Επιπλέον, δεν είναι ούτε σαν η Χεζμπολάχ να είναι τελείως νικητής. Και εκείνη έπρεπε να κάνει παραχωρήσεις, αν και τελικά μάλλον θα λειτουργήσουν υπέρ της.