Το νόημα των εκλογών του 2016 | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το νόημα των εκλογών του 2016

Αμερικανική πολιτική παρακμή ή ανανέωση;
Περίληψη: 

Η ταραγμένη προεκλογική εκστρατεία έχει δείξει ότι η αμερικανική δημοκρατία είναι κατά κάποιο τρόπο σε καλύτερη κατάσταση από ό, τι αναμενόταν. Οτιδήποτε κι αν μπορούσε κανείς να σκεφτεί για τις επιλογές τους, οι ψηφοφόροι έχουν καταφύγει στις κάλπες σε κάθε πολιτεία και πήραν τον έλεγχο της πολιτικής αφήγησης από τις οργανωμένες ομάδες συμφερόντων και τους ολιγάρχες.

Ο FRANCIS FUKUYAMA είναι βασικός συνεργάτης στο Freeman Spogli Institute for International Studies και διευθυντής του Center on Democracy, Development, and the Rule of Law του FSI στο Πανεπιστήμιο Stanford. Μπορείτε να τον ακολουθείτε στο Twitter @FukuyamaFrancis.

Δύο χρόνια πριν, υποστήριξα σε αυτές τις σελίδες [1] ότι η Αμερική υπέφερε από πολιτική παρακμή. Το συνταγματικό σύστημα ελέγχων και ισορροπιών της χώρας, σε συνδυασμό με την κομματική πόλωση και την άνοδο των καλά χρηματοδοτούμενων ομάδων συμφερόντων, είχαν συνδυαστεί για να αποδώσουν αυτό που ονόμασα vetocracy, μια κατάσταση στην οποία ήταν ευκολότερο να σταματήσει η κυβέρνηση από το να κάνει πράγματα, από όσο ήταν να χρησιμοποιηθεί η κυβέρνηση για την προώθηση του κοινού καλού. Επαναλαμβανόμενες δημοσιονομικές κρίσεις, τελματωμένη γραφειοκρατία και έλλειψη πολιτικής καινοτομίας ήταν οι σφραγίδες ενός πολιτικού συστήματος σε σύγχυση.

Επιφανειακά, οι προεδρικές εκλογές του 2016 [2] φαίνεται να δικαιώνουν την ανάλυση αυτή. Το κάποτε περήφανο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα [3] έχασε τον έλεγχο της διαδικασίας χρίσματος με την επιθετική καθιέρωση του Donald Trump [4] και σπαράσσεται με βαθιές εσωτερικές αντιφάσεις. Από την πλευρά των Δημοκρατικών, εν τω μεταξύ, η υπερ-συστημική Χίλαρι Κλίντον [5] έχει αντιμετωπίσει έναν εκπληκτικά ισχυρό ανταγωνισμό από τον Bernie Sanders [6], ένα 74χρονο αυτοαποκαλούμενο σοσιαλδημοκράτη. Όποιο και αν είναι το θέμα -από την μετανάστευση μέχρι την οικονομική μεταρρύθμιση στο εμπόριο και μέχρι την στασιμότητα των εισοδημάτων- μεγάλος αριθμός ψηφοφόρων και στις δύο πλευρές του φάσματος έχουν ξεσηκωθεί ενάντια σε αυτό που βλέπουν ως ένα διεφθαρμένο, αυτο-εξυπηρετούμενο Κατεστημένο, στρεφόμενοι σε ριζοσπαστικούς αουτσάιντερς ελπίζοντας σε μια εξαγνιστική κάθαρση.

Στην πραγματικότητα, όμως, η ταραγμένη προεκλογική εκστρατεία έχει δείξει ότι η αμερικανική δημοκρατία είναι κατά κάποιο τρόπο σε καλύτερη κατάσταση από ό, τι αναμενόταν. Οτιδήποτε κι αν μπορούσε κανείς να σκεφτεί για τις επιλογές τους, οι ψηφοφόροι έχουν καταφύγει στις κάλπες σε κάθε πολιτεία και πήραν τον έλεγχο της πολιτικής αφήγησης από τις οργανωμένες ομάδες συμφερόντων και τους ολιγάρχες. Ο Τζεμπ Μπους, ο γιος και αδελφός του προέδρου που κάποτε φαινόταν η αναπόφευκτη Ρεπουμπλικανική επιλογή, αποσύρθηκε εξευτελιστικά από την κούρσα τον Φεβρουάριο, έχοντας ξοδέψει περισσότερα από 130 εκατομμύρια δολάρια (μαζί με την σούπερ Επιτροπή Πολιτικής Δράσης του [Political Action Committee, PAC]). Ο Sanders, εν τω μεταξύ, περιορίζοντας τον εαυτό του σε μικρές δωρεές και υποσχόμενος να αποδυναμώσει την οικονομική ελίτ που στηρίζει τον αντίπαλό του, μάζεψε ακόμη περισσότερο από ό, τι ο Μπους και ακολουθούσε κατά πόδας την Κλίντον σε όλη την διαδικασία.

Η πραγματική ιστορία αυτής της εκλογής είναι ότι μετά από αρκετές δεκαετίες, η αμερικανική δημοκρατία τελικά ανταποκρίνεται στην αύξηση των ανισοτήτων και την οικονομική στασιμότητα που βιώνει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Οι κοινωνικές τάξεις είναι τώρα πίσω στην καρδιά της αμερικανικής πολιτικής, υπερνικώντας άλλα ρήγματα -φυλή, εθνικότητα, φύλο, σεξουαλικό προσανατολισμό, γεωγραφία- που είχαν κυριαρχήσει τις συζητήσεις στις πρόσφατες εκλογές.

Το χάσμα μεταξύ των περιουσιών των ελίτ και εκείνων των υπόλοιπων πολιτών έχει αυξηθεί επί δύο γενιές, αλλά μόνο τώρα έρχεται να κυριαρχήσει στην εθνική πολιτική. Αυτό που χρειάζεται πραγματικά να εξηγηθεί δεν είναι το γιατί οι λαϊκιστές έχουν την δυνατότητα να πραγματοποιούν τέτοια [πολιτικά] κέρδη σε αυτόν τον κύκλο, αλλά γιατί τους πήρε τόσο καιρό να το πράξουν. Επιπλέον, αν και είναι καλό να γνωρίζουμε ότι το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ είναι λιγότερο αποστεωμένο και λιγότερο δέσμιο στις χρηματικές ελίτ από όσο θεωρούν οι περισσότεροι, τα γιατροσόφια που διαλαλούνται από τους λαϊκιστές σταυροφόρους είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου άχρηστα, και αν υιοθετηθούν, θα καταπνίξουν την ανάπτυξη, θα επιδεινώσουν την κακουχία, και θα κάνουν την κατάσταση χειρότερη αντί για καλύτερη. Έτσι τώρα που οι ελίτ έχουν βγει απότομα από την αυτάρεσκη αδιαφορία τους, έχει έρθει η ώρα για να επινοήσουν πιο εφαρμόσιμες λύσεις για τα προβλήματα που δεν μπορούν πλέον να αρνηθούν ή να αγνοήσουν.

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΒΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΪΚΙΣΜΟΥ

Τα τελευταία χρόνια, έχει γίνει ακόμα πιο δύσκολο να αρνηθεί κανείς ότι τα εισοδήματα έχουν περιπέσει σε στασιμότητα για τους περισσότερους πολίτες των ΗΠΑ, ακόμη και καθώς οι ελίτ τα πηγαίνουν καλύτερα από ποτέ, δημιουργώντας αυξανόμενη ανισότητα σε όλη την αμερικανική κοινωνία. Ορισμένα βασικά γεγονότα, όπως το εξαιρετικά αυξημένο μερίδιο του εθνικού πλούτου που λαμβάνεται από το κορυφαίο ένα τοις εκατό, και μάλιστα το κορυφαίο 0,1%, είναι όλο και πιο μη αμφισβητούμενα. Αυτό που είναι καινούργιο σε αυτόν τον πολιτικό κύκλο είναι ότι η προσοχή έχει αρχίσει να στρέφεται από τις υπερβολές της ολιγαρχίας στις δυσχερείς συνθήκες εκείνων που μένουν πίσω.

Δύο πρόσφατα βιβλία – το Coming Apart του Charles Murray [7] και το Our Kids του Robert Putnam [8]- περιγράφουν τη νέα κοινωνική πραγματικότητα με οδυνηρές λεπτομέρειες. Ο Murray και ο Putnam βρίσκονται στα αντίθετα άκρα του πολιτικού φάσματος, ο ένας φιλελεύθερος συντηρητικός και ο άλλος ένας φιλελεύθερος της επικρατούσας τάσης, αλλά τα δεδομένα στα οποία αναφέρονται είναι σχεδόν ταυτόσημα. Τα εισοδήματα της εργατικής τάξης έχουν μειωθεί κατά την τελευταία γενιά, πιο δραματικά για τους λευκούς άνδρες με μέση ή κατώτερη εκπαίδευση. Για αυτή την ομάδα, το σύνθημα του Τραμπ, «Κάνε Αμερική Μεγάλη πάλι!» (Make America Great Again!) έχει πραγματικό νόημα. Αλλά οι παθολογίες από τις οποίες υποφέρουν πηγαίνουν πολύ πιο βαθιά και αποκαλύπτονται σε δεδομένα σχετικά με την εγκληματικότητα, την χρήση ναρκωτικών και τις μονογονεϊκές οικογένειες.

09112016-1.jpg

Οπαδοί χαιρετούν τον Σάντερς σε μια συγκέντρωση στο Carson, στην Καλιφόρνια, τον Μάιο του 2016. LUCY NICHOLSON / REUTERS
-----------------------------------------------