Μια Ευρώπη της Merkel και του Fillon; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μια Ευρώπη της Merkel και του Fillon;

Η συνεργασία τους θα μπορούσε να φέρει ιδεολογική ενότητα αλλά γεωπολιτικό διχασμό
Περίληψη: 

Η γαλλο-γερμανική δυναμική έχει τόσο κεντρική σημασία για την οικοδόμηση της Ευρώπης από το 1950, που κάθε εκλογική διαδικασία φέρνει ανησυχίες για μια ρήξη. Ιδιοσυγκρασιακά και ιδεολογικά, η Μέρκελ και ο Φιγιόν μοιάζουν με έναν στερεό «γάμο». Όμως, υπάρχει και η εξωτερική πολιτική…

Ο CAMILLE PECASTAING είναι ανώτερος αναπληρωτής καθηγητής Μεσανατολικών Σπουδών στην Σχολή Προωθημένων Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.

Το επόμενο έτος, οι Γάλλοι και οι Γερμανοί ψηφοφόροι θα προσέλθουν στις κάλπες για να επιλέξουν τα κοινοβούλια και τους ηγέτες τους. Οι νυν πρωτοπόροι είναι ο François Fillon, ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας [1], ο οποίος αναδύθηκε από τις προκριματικές εκλογές στην διάρκεια του Σαββατοκύριακου με μια ισχυρή εντολή να είναι ο υποψήφιος της κεντροδεξιάς, και η από μακρού χρόνου καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ [2], η οποία πρόσφατα ανακοίνωσε ότι θα επιδιώξει μια τέταρτη θητεία.

Αμφότεροι θα αντιμετωπίσουν τρομακτικά καθήκοντα. Θα είναι υπεύθυνοι για την καθοδήγηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του Brexit [3], ενώ θα συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την ρωσική επιθετικότητα. Με το Ηνωμένο Βασίλειο να είναι απόν και με μια απρόβλεπτη νέα διοίκηση στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα είναι επίσης υπεύθυνοι για την διαχείριση της σχέσης ΕΕ-ΗΠΑ και της προσπάθειας να σώσουν την Διατλαντική Εμπορική και Επενδυτική Συνεργασία (Transatlantic Trade and Investment Partnership) και την Συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή. Άλλα στοιχεία σχετικά με την ατζέντα τους περιλαμβάνουν την αυταρχική εκτροπή της Τουρκίας [4] και την πιθανή επανένωση της Κύπρου.

Όσο σημαντικές κι αν είναι οι προκλήσεις της εξωτερικής πολιτικής, όμως, οι ψηφοφόροι θα επιλέξουν τον ηγέτη τους για τα εσωτερικά θέματα. Η Γαλλία πάσχει από μια δομικά υποτονική οικονομία και υψηλή ανεργία, και κάθε εκλογή εξαρτάται από τις μηδέποτε εκπληρούμενες υποσχέσεις για την επιδιόρθωση αυτών των προβλημάτων. Οι δραματικές τρομοκρατικές επιθέσεις έχουν επίσης ευαισθητοποιήσει τους ψηφοφόρους στα θέματα της ασφάλειας και της ατελούς αφομοίωση της μεγάλης κοινότητας των Μουσουλμάνων μεταναστών. Αντίθετα, η Γερμανία είναι θύμα της ίδιας της οικονομικής επιτυχίας της που την έκανε προορισμό επιλογής για εκατοντάδες χιλιάδες αιτούντων άσυλο και άφησε ένα μεγάλο τμήμα του γερμανικού εκλογικού σώματος θυμωμένο και αποξενωμένο. Αυτές οι τάσεις έχουν ωθήσει ξενοφοβικά κόμματα όπως το Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας και το Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας προς τα εμπρός στην πολιτική συζήτηση, με αμφότερα να είναι πιθανό να παίξουν ρόλο στις εκλογές του επόμενου έτους.

01122016-1.jpg

Η ηγέτις του Εθνικού Μετώπου της Γαλλίας Marine Le Pen, σε συνέντευξη Τύπου στο Παρίσι, τον Απρίλιο του 2016. PHILIPPE WOJAZER / REUTERS
------------------------------------------------

Έναντι αυτών των άκρων, ο Φιγιόν και η Μέρκελ ενσαρκώνουν τις αξίες μιας μετριοπαθούς κεντροδεξιάς. Τα κεντρικά εκλογικά τους σώματα είναι κοινωνικά συντηρητικά και ευρωπαϊκά, στον βαθμό που η Ευρώπη είναι ένας χώρος χριστιανικών αξιών. Όντες οικονομικά φιλελεύθεροι, αγκαλιάζουν το εμπόριο και τις ελεύθερες αγορές, χωρίς να γυρίζουν την πλάτη τους στα δίχτυα ασφαλείας που θα διασφαλίζουν την κοινωνική δικαιοσύνη. Στην Γερμανία, η προκαταρκτική εργασία για αυτό το μοντέλο καθορίστηκε από τον προκάτοχο της Μέρκελ, τον Γκέρχαρντ Σρέντερ [5], ο οποίος ήταν καγκελάριος της χώρας μέχρι το 2005 και ήταν ο αρχιτέκτονας της μεταρρύθμισης υπέρ της ανάπτυξης. Ο συνδυασμός της βιομηχανικής εξειδίκευσης και της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας λειτούργησε καλά για την Γερμανία. Η ανεργία είναι σε μια μακροχρόνια πτωτική τάση, και η χώρα αντιμετώπισε την οικονομική κρίση του 2008 καλά [6], κάτι που επέτρεψε στην Μέρκελ να επωφεληθεί από την οικονομική επιτυχία [που υπήρχε] σε όλη την διάρκεια της θητείας της.

Η Γαλλία είναι πολύ πίσω από την Γερμανία στον κύκλο των μεταρρυθμίσεων. Πολιτικές για την απελευθέρωση των αγορών εργασίας και την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας προωθήθηκαν μόνο μετά το 2014, όταν ο σοσιαλιστής Manuel Valls διορίστηκε πρωθυπουργός και ο εικονοκλάστης Emmanuel Macron έγινε υπουργός Οικονομίας, Βιομηχανίας και Ψηφιακών Υποθέσεων. Αμφότεροι οι άνδρες είναι τώρα πιθανόν να είναι υποψήφιοι στις προεδρικές εκλογές του επόμενου έτους, αλλά οι μεταρρυθμίσεις των Valls και Macron [7] ήταν πολύ μικρές για να ενισχύσουν σημαντικά την ανάπτυξη, και το παράδοξο του σοσιαλιστικού οικονομικού φιλελευθερισμού έφερε ιδεολογική σύγχυση στην αριστερά. Με το Σοσιαλιστικό Κόμμα πολύ πιθανόν να χάσει την εξουσία, ο Φιγιόν έχει προωθηθεί στην δεξιά, υποστηρίζοντας τις χριστιανικές αξίες και λαμβάνοντας ένθερμες θέσεις σχετικά με την ασφάλεια, γεγονός που θα του επιτρέψει να διεκδικήσει εκ νέου τους παραδοσιακά συντηρητικούς ψηφοφόρους από το Εθνικό Μέτωπο της Marine Le Pen [8]. Σε αντίθεση με την Le Pen, αγκαλιάζει την Ευρώπη και την παγκοσμιοποίηση, και οι ριζοσπαστικές προτάσεις του για να γίνει η Γαλλία πιο ανταγωνιστική στην παγκόσμια οικονομία θα προσελκύσουν επίσης την φιλελεύθερη ψήφο. Μαζί, αυτά τα εκλογικά σώματα θα κάνουν τον Φιγιόν να εκλεγεί, αλλά η νίκη στις κάλπες μπορεί να μην του δώσει μια εντολή για ριζικές αλλαγές. Οι σοσιαλιστές, ρεφορμιστές προκάτοχοί του είχαν προσφέρει απρόθυμα κοινωνική ειρήνη σε μια χώρα όπου οι μεταρρυθμίσεις συχνά οδηγούν εκατομμύρια ανθρώπους στους δρόμους, παραλύοντας την οικονομία για εβδομάδες. Για να περάσει το φιλόδοξο οικονομικό πρόγραμμά του, ο Φιγιόν θα χρειαστεί εξαιρετικό πολιτικό κεφάλαιο, το οποίο ακόμη δεν έχει.