Η Τουρκία και οι Αλεβίτες | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Τουρκία και οι Αλεβίτες

Γράμμα από την Κωνσταντινούπολη

Αυτή η έλλειψη επίσημης αναγνώρισης στερεί από τους Αλεβίτες την χρηματοδότηση για τους θρησκευτικούς τους θεσμούς και καθιστά πιο δύσκολο για αυτούς να διατηρήσουν την ταυτότητά τους. Το ΑΚΡ χρηματοδοτεί σουνιτικά τζαμιά και θεσμικά όργανα, αλλά οι Αλεβίτες πρέπει να βασίζονται σε ιδιωτικές δωρεές. Η πλειοψηφία των Αλεβιτών στην Τουρκία προέρχονται από οικογένειες με χαμηλό εισόδημα, και πολλές από τις γειτονιές τους υποφέρουν από την φτώχεια και την κατάχρηση ναρκωτικών.

Η Τουρκία αρνείται ότι προβαίνει σε διακρίσεις εις βάρος των Αλεβιτών και έχει κάνει προσπάθειες για την άμβλυνση των εντάσεων. Πριν από δύο χρόνια, η κυβέρνηση μετέτρεψε έναν στρατώνα στο Τουντσελί, στην πόλη όπου σκοτώθηκαν 13.000 Αλεβίτες στην σφαγή του Ντερσίμ το 1937 με 1938, σε μουσείο στην μνήμη των θυμάτων. Το 2009, το ΑΚΡ οργάνωσε ακόμη και επιτροπές για να ακούσει τα παράπονα της κοινότητας. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Boyraz, ο οποίος συμμετείχε στις επιτροπές, οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης, αντί να ακούσουν, προσπάθησαν επανειλημμένα να πείσουν τους Αλεβίτες να εγκαταλείψουν την ταυτότητά τους και να υιοθετήσουν την επικρατούσα τάση του Ισλάμ. Η κυβέρνηση φοβάται ότι αποδεχόμενη τις απαιτήσεις των Αλεβιτών θα αποδυναμώσει την εθνική ενότητα και θα ανοίξει την πόρτα σε άλλες μειονότητες να απαιτήσουν δικαιώματα.

Οι εντάσεις είναι ιδιαίτερα υψηλές από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου [8] και μετά. Παρά το γεγονός ότι οι Αλεβίτες έχουν γλιτώσει από μαζικές συλλήψεις, η κατάσταση εθνικής έκτακτης ανάγκης έχει βάλει σε συναγερμό τις μειονοτικές κοινότητες της Τουρκίας. Πράγματι, τη νύχτα του πραξικοπήματος, ξέσπασαν μάχες στην συνοικία Γκεζί της Κωνσταντινούπολης μεταξύ ανταρτών του ΑΚΡ και Αλεβιτών, οι οποίοι επέλεξαν να μην κινητοποιηθούν για να υποστηρίξουν την κυβέρνηση. Λίγα μίλια μακριά, στην γειτονιά Kucuk Armutlu, φιλοκυβερνητικοί διαδηλωτές ξεχώρισαν τους Αλεβίτες, εκτοξεύοντας απαιτήσεις για την συμμετοχή τους μέσα από τα μεγάφωνα. Όταν οι Αλεβίτες αρνήθηκαν, οι διαδηλωτές τους κατηγόρησαν ότι είναι προδότες, αλλά έφυγαν χωρίς να συγκρουστούν, είπε ο 21χρονος Σινάν Γεσιλιούρτ.

Οι Αλεβίτες λένε πως φοβούνται ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν [9] κινείται για να ξανακάνει την Τουρκία έναν τόπο με ελάχιστα περιθώρια για διαφωνία ή ακόμα και διαφορετικούς τρόπους ζωής. Κατηγορούν την κυβέρνησή του ότι τους διώχνει από τα ιστορικά οχυρά τους, αντικαθιστώντας τους με Σουνίτες πρόσφυγες από την Συρία. Στην Τουρκία της Ανατολίας χιλιάδες Σύριοι, χρηματοδοτούμενοι από διεθνείς δωρητές, το ΑΚΡ και τους εαυτούς τους, έχουν μετεγκατασταθεί σε αλεβίτικες γειτονιές όπου τα ενοίκια είναι φθηνότερα. Τον Μάρτιο του 2016, για παράδειγμα, η κυβέρνηση κατεδάφισε σπίτια στο Kucuk Armutlu για να ανοίξει χώρους για νέες περιοχές ανάπτυξης, κάτι που θα εξώσει πολλούς από τους κατοίκους της περιοχής.

Η 42χρονη Nuray Gedik, είναι μια Αλεβίτισα της οποίας ο γιος, Χασάν, σκοτώθηκε επειδή διαμαρτυρήθηκε δημοσίως κατά των εμπόρων ναρκωτικών στην γειτονιά τους. Εξέφρασε την ανησυχία της για την κατεύθυνση της πολιτικής της χώρας. «Θα γίνει χειρότερα για τους Αλεβίτες, επειδή οι άνθρωποι διχάζονται και δημιουργούν διαφορετικές ομάδες», μου είπε. «Ο Ταγίπ [Ερντογάν] έχει πει ότι οι Αλεβίτες δεν είναι Μουσουλμάνοι, επειδή δεν προσεύχονται και δεν νηστεύουν. Για τον λόγο αυτό, δεν του αρέσουμε».

ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΛΠΙΔΑ;

Ωστόσο, ακόμη και καθώς η δυσπιστία μεταξύ Αλεβιτών και κυβέρνησης δημιουργεί καθυστερήσεις, ακριβώς η προσπάθεια του ISIS να τους διαιρέσει μπορεί, κατά ειρωνεία της τύχης, να φέρνει κοντά τις δύο πλευρές. Όπως εξήγησε ο Tomar, ο ρόλος της τουρκικής αστυνομίας στην πρόληψη των επιθέσεων κατά των Αλεβιτών στην Γκαζιαντέπ μπορεί ακούσια να φέρει μεγαλύτερη ενότητα, μετατρέποντας το ISIS σε έναν εχθρό έναντι του οποίου μπορεί να συσπειρωθούν οι Αλεβίτες και η σουνιτική πλειοψηφία.

Αυτό συμβαίνει επειδή η προσπάθεια του ISIS να διογκώσει το φόβο και τον διχασμό έρχεται σε μια στιγμή που το τουρκικό κράτος δεν έχει την πολυτέλεια να κάνει περισσότερους εχθρούς εγχωρίως. Από την απόπειρα πραξικοπήματος, η κυβέρνηση έχει εκκαθαρίσει τα θεσμικά όργανα από Κούρδους και Γκιουλενιστές, κατηγορώντας μερικούς από αυτούς ως τρομοκράτες. Περισσότεροι από 125.000 άνθρωποι έχουν απολυθεί ή τεθεί σε διαθεσιμότητα και τουλάχιστον 40.000 κρατούνται.

«Η κυβέρνηση δεν τρελαίνεται για τους Αλεβίτες, ιδιαίτερα τους Κούρδους [Αλεβίτες], αλλά θα τους προστατεύσει από το ISIS για να παρουσιάσει ένα ενωμένο μέτωπο», δήλωσε ένας Τούρκος αξιωματούχος της επιβολής του νόμου ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Χρειάζονται τους Αλεβίτες τώρα ως σύμμαχους».

Ο Boyraz δήλωσε ότι οι απειλές του ISIS εναντίον των Αλεβιτών δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά [είναι το] ότι η κυβέρνηση έχει δώσει περισσότερη προσοχή σε αυτούς τους τελευταίους επτά μήνες. «Οι πληροφορίες στα τελευταία πέντε χρόνια των επιθέσεων εναντίον Αλεβιτών αγνοήθηκαν», είπε. «Τώρα είναι πιο σημαντικό για την κυβέρνηση, διότι είναι άμεσα [εμπλεγμένη με] την καταπολέμηση του ISIS».

Οι Αλεβίτες λένε ότι φοβούνται για συνεχείς επιθέσεις του ISIS, ακριβώς όπως και οι άλλοι Τούρκοι πολίτες, αν και δεν εμπιστεύονται την κυβέρνηση για την προστασία τους. Αλλά οι ακτιβιστές λένε επίσης ότι αν το ΑΚΡ τείνει μια γνήσια χείρα αλληλεγγύης, θα την αποδεχθούν. Το ISIS είναι ένας κοινός εχθρός που πρέπει να αντιμετωπίσουμε μαζί ως έθνος. Όπως μου είπε ο Αλί Γιλντιρίμ, ένας Αλεβίτης φοιτητής, «το ISIS στοχεύει αθώους ανθρώπους είτε πιστεύουν στο σουνιτικό Ισλάμ είτε στον αλεβιτισμό». Ωστόσο, αν πρόκειται να έρθει βοήθεια, θα πρέπει να έρθει σύντομα. Η απειλή του ISIS «με κάνει να αισθάνομαι φοβισμένος και λυπημένος», συνέχισε ο Γιλντιρίμ. «Μερικές φορές χάνω την ελπίδα μου για ένα καλύτερο μέλλον».

Ο Ozge Sebzeci συνέβαλε σε αυτό το άρθρο.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.