Η Λιβύη μετά το ISIS | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Λιβύη μετά το ISIS

Πώς ο Trump μπορεί να αποτρέψει τον επόμενο πόλεμο

Για τους απλούς πολίτες της Λιβύης, η αναποτελεσματικότητα της GNA φαίνεται πιο ξεκάθαρα στην επιδείνωση της οικονομικής κρίσης και τις μεγάλες διακοπές ρεύματος στην χώρα. Παρά το γεγονός ότι πολλά από τα ίδια τα μέλη της έχουν μποϊκοτάρει την GNA από την αρχή ή παραιτήθηκαν κατά το παρελθόν έτος, ακόμα και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της είναι πλέον πρόθυμοι να επαναδιαπραγματευθούν την συμφωνία στην οποία βασίζεται η GNA.

Η πρόσφατη φούρια των παρασκηνιακών συνομιλιών αντικατοπτρίζει την ευρεία αναγνώριση ότι η τρέχουσα πολιτική κατάσταση αποτυγχάνει. Υπάρχει τώρα μια άνευ προηγουμένου προθυμία να υπάρξει συμβιβασμός σε σχεδόν όλες τις πλευρές της σύγκρουσης -εκτός από εκείνη του Hifter. Ηγετικές προσωπικότητες από την Μισράτα έχουν προσεγγίσει τον στρατηγό τους τελευταίους μήνες για να διερευνήσουν την ετοιμότητά του να επιτύχει μια συμφωνία, ακόμη και προσφέροντάς του να τον ενσωματώσουν σε μια ενιαία στρατιωτική δομή στην σημερινή του θέση, η οποία είναι ανώτερη από αυτήν του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου. Μέχρι στιγμής, οι προσπάθειές τους ήταν μάταιες. Σε συναντήσεις με Δυτικούς διπλωμάτες, ο Hifter έχει δηλώσει ξεκάθαρα την πρόθεσή του να κυβερνήσει την Λιβύη και απέρριψε ανοίγματα για διαπραγματεύσεις.

Η αδιάλλακτη στάση του Hifter δεν συνδέεται μόνο με την υποστήριξη που λαμβάνει από την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Ρωσία, αλλά και με τις προσδοκίες ότι η διοίκηση Trump θα στηρίξει την θέση της Αιγύπτου στην Λιβύη ή θα υποστηρίξει τον Hifter με την άρση του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ και την κατεύθυνση περισσότερων αμερικανικών πληροφοριών και στρατιωτικής υποστήριξης στις δυνάμεις του LNA. Αιγύπτιοι και Ρώσοι αξιωματούχοι, με την σειρά τους, προτείνουν σε Λίβυους και Δυτικούς συνομιλητές τους ότι θα μπορούσαν να παρακινήσουν τον Hifter να κλείσει μια συμφωνία. Αλλά ακόμη περισσότερο από την βούλησή τους, η ικανότητά τους να το πράξουν είναι εξαιρετικά αμφίβολη. Εκτός από την Αίγυπτο και την Ρωσία, η Αλγερία και η Τυνησία έχουν επίσης προτείνει να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως μεσολαβητές, καλύπτοντας το κενό που άφησαν οι παραπαίουσες προσπάθειες του ΟΗΕ.

ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Η προσκόλληση στην στήριξη της GNA, όπως έχουν κάνει κατά το παρελθόν έτος οι Δυτικές κυβερνήσεις, δεν είναι πλέον βιώσιμη επιλογή. Αλλά ούτε είναι η φαινομενικά εύκολη λύση της υποστήριξης ενός στρατιωτικά ισχυρού όπως ο Hifter. Οι ανανεωμένες προσπάθειες διαμεσολάβησης μιας πολιτικής συμφωνίας σε ένα νέο διαπραγματευτικό πλαίσιο προσφέρουν την πιο ελπιδοφόρα πορεία προς τα εμπρός.

Ο Hifter δεν έχει καμία ρεαλιστική προοπτική να σταθεροποιήσει την Λιβύη μέσω στρατιωτικής διοίκησης. Ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός του δεν είναι ούτε εθνικός ούτε στρατός. Ακόμη και στα ανατολικά, το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεων του LNA αντλείται από μη στρατιωτικούς μαχητές -πολιτοφυλακές διαφόρων υποβάθρων που ολοένα και περισσότερο μεταμφιέζονται σε τυπικές μονάδες στρατού. Στα δυτικά και τα νότια, οι μονάδες του LNA έχουν ευδιάκριτα φυλετική σύνθεση, προκαλώντας καχυποψία μεταξύ των γειτονικών κοινοτήτων που τις βλέπουν ως κάτι ελάχιστα περισσότερο από φυλετικές πολιτοφυλακές.

Η ιδέα ότι οι δυνάμεις του Hifter θα μπορούσε να καταλάβουν την Τρίπολη και να ανοικοδομήσουν το κράτος της Λιβύης είναι συνεπώς εξαιρετικά απίθανη. Πράγματι, το να ενθαρρύνεται ο Hifter να επεκτείνει την εμβέλειά του προς την Τρίπολη δημιουργεί τον κίνδυνο να ξεσπάσει ένας πόλεμος για την πρωτεύουσα που θα μπορούσε να συνεχιστεί επί χρόνια. Με το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας να ζει στην ευρύτερη περιοχή της Τρίπολης, μια τέτοια σύγκρουση θα μπορούσε να προκαλέσει εκτοπίσεις και ανθρωπιστική δυστυχία σε μια κλίμακα που δεν έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα στην Λιβύη. Θα προσφέρει επίσης ευκαιρίες για τζιχαντιστική κινητοποίηση. Μη-ισλαμιστικές ένοπλες ομάδες στην Τρίπολη θα ενώσουν τις δυνάμεις τους με ισλαμιστικής κλίσης μαχητές για να αντιμετωπίσουν τον Hifter. Όπως και στην περίπτωση της Βεγγάζης, τα πιο ακραία και αδιάλλακτα στοιχεία θα βρεθούν σταθερά στο προσκήνιο.

Ακόμα και αν ο Hifter ήταν σε θέση να ανακτήσει τον έλεγχο στην Τρίπολη, η διακυβέρνησή του θα προκαλούσε περισσότερη, όχι λιγότερη, ριζοσπαστικοποίηση. Όπως και ο αλ-Σίσι της Αιγύπτου, ο Hifter δεν κάνει καμία διάκριση μεταξύ του ISIS, της αλ Κάιντα και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας (της οποίας ο λιβυκός κλάδος έχει υποστηρίξει τον σχηματισμό της GNA). Ο δεδηλωμένος στόχος του να σκοτώσει, να φυλακίσει ή να εξορίσει ισλαμιστές όλων των ειδών ρισκάρει να προκαλέσει μετριοπαθείς, υπέρ του κράτους ισλαμιστές να κρυφτούν και να συμμαχήσουν με ριζοσπάστες τζιχαντιστές. Εν τω μεταξύ, δογματικοί Σαλαφιστές της τάσης που προωθείται από τον Hifter -που κηρύττουν την απόλυτη πίστη σε έναν εγκατεστημένο ηγεμόνα- θα επεκτείνουν περαιτέρω την επιρροή τους, και θα επιβάλουν ευρύτερα την σκληρή ερμηνεία τους για τον νόμο της σαρία.