Η καλή εξωτερική πολιτική είναι αόρατη

Στην προσπάθειά του να κάνει την «Αμερική Μεγάλη και Πάλι» βάζοντας «Πρώτα την Αμερική», ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, πέρασε τις πρώτες εβδομάδες της θητείας του διαταράσσοντας τις σχέσεις με συμμάχους και αντιπάλους. Διαμαρτυρήθηκε στον πρωθυπουργό της Αυστραλίας [1] σχετικά με αυτό που αποκάλεσε «χαζή συμφωνία» [2] που έκαναν οι Ηνωμένες Πολιτείες συμφωνώντας να μετεγκατασταθούν περίπου 1.250 πρόσφυγες από την Αυστραλία στις Ηνωμένες Πολιτείες˙ πρότεινε στον πρόεδρο του Μεξικού ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να βοηθήσουν να φροντίσει κάποιους «δύσκολους άνδρες» [3] εκεί˙ και δήλωσε [4] στον Γάλλο πρόεδρο François Hollande ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να πάρουν «επιστροφή χρημάτων» για τα χρόνια που ηγούνται του ΝΑΤΟ. Προφανώς, παραμένει επίσης αποφασισμένος να θεσπίσει μια εκτελεστική εντολή για την προσωρινή απαγόρευση της μετανάστευσης από επτά Μουσουλμανικές χώρες, παρά τις πρώτες δικαστικές αποφάσεις εναντίον των προσπαθειών του.

Ο Micah Zenko και η Rebecca Lissner, από το Council on Foreign Relations, έχουν περιγράψει την προσέγγιση του Τραμπ στην εξωτερική πολιτική ως «τακτικό συναλλακτισμό» (tactical transactionalism) [5], δηλαδή «ένα πλαίσιο εξωτερικής πολιτικής που επιδιώκει διακριτικές νίκες (ή την αρχική εντύπωσή της δια του tweeter), αντιμετωπίζει τις εξωτερικές σχέσεις σε διμερές επίπεδο και όχι πολυδιάστατα, και αντιστέκεται στην εναρμόνιση των μέσων που είναι απαραίτητα για μια αποτελεσματική μεγάλη στρατηγική».

Αλλά το πρόβλημα δεν είναι απλώς για την οποιαδήποτε συμφωνία. Δεν είναι καν η έλλειψη μιας συνολικής μεγάλης στρατηγικής από τον Τραμπ. Το πρόβλημα είναι ότι η επιτυχής εξωτερική πολιτική είναι σε μεγάλο βαθμό αόρατη. Αυτό συχνά σημαίνει την εκ των προτέρων πληρωμή για οφέλη που είναι δύσκολο να δούμε μέχρι [αυτά] να χαθούν, ή που θα είναι προφανή μόνο όταν χρειαστούν πραγματικά. Μερικές φορές, η επιτυχής εξωτερική πολιτική σημαίνει ακόμα και να περάσουν οι πραγματικές νίκες απαρατήρητες.

Η αόρατη εξωτερική πολιτική δεν δελεάζει έναν πρόεδρο ο οποίος νοιάζεται για επιδείξεις και φανταχτερές επιτυχίες. Μολονότι η αρχική καταιγίδα δραστηριοτήτων του Τραμπ φαίνεται να έχει ηρεμήσει τις τελευταίες ημέρες, δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι έχει μετατραπεί στο είδος των ήσυχων, συνηθισμένων ενεργειών που κάνουν την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ να λειτουργεί ομαλά. Οι προσπάθειες αυτές δεν είναι δραματικές, αλλά είναι απαραίτητες, και η απουσία τους θα μπορούσε να υπονομεύσει σοβαρά τα συμφέροντα των ΗΠΑ.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, μιλά κατά την διάρκεια της συνάντησής του με τους επικεφαλής των εταιρειών ασφάλισης υγείας στον Λευκό Οίκο στην Ουάσινγκτον, στις 27 Φεβρουαρίου 2017. KEVIN LAMARQUE / REUTERS
-----------------------------------------------------

ΤΑ ΑΟΡΑΤΑ ΩΦΕΛΗΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΒΑΡΕΤΑ

Οι πολιτικές που επικρίνει ο Trump έχουν κάτι κοινό. Το ελεύθερο εμπόριο, οι συμμαχίες, και η μη θολή διπλωματία, όλα έρχονται με δημόσιες δαπάνες και λιγότερο ορατά οφέλη. Για παράδειγμα, οι συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών καθιστούν φθηνότερο για όλους να αγοράσουν καταναλωτικά αγαθά, όπως οι τηλεοράσεις˙ αλλά επειδή μια τέτοια παροχή απλώνεται σε όλους τους Αμερικανούς, ο οποιοσδήποτε αγοραστής στο Best Buy δεν είναι πιθανό να αφιερώσει πολύ σκέψη στις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου. Σίγουρα παρατηρεί, ωστόσο, το κόστος όταν ένα εργοστάσιο κλείνει στην πόλη του.

Οι περιορισμοί στο εμπόριο έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα: Οι πολιτικές τύπου «Buy America» που υπερασπίζεται ο Trump θα μπορούσαν να αυξήσουν το κόστος [6] για ένα ευρύ τμήμα του αμερικανικού κοινού. Όπως έχει αναφερθεί ευρέως, μια έρευνα από τα συστατικά των προϊόντων υπό την επωνυμία Trump [7] αποκαλύπτει ότι ακόμα και ο ίδιος ο Trump δεν νομίζει ότι το να «αγοράζει αμερικανικά» είναι πάντα η καλύτερη συμφωνία για τους Αμερικανούς επιχειρηματίες.

Οι οικονομολόγοι έχουν από καιρό κατανοήσει τα συμπυκνωμένα κόστη και τα διάχυτα οφέλη του εμπορίου, τα οποία καθιστούν τα κόστη πολιτικά προεξάρχοντα και τα οφέλη πιο δύσκολο να πουληθούν. Λιγότερο προφανές είναι ότι τα οφέλη των συμμαχιών και της διπλωματίας είναι επίσης σε μεγάλο βαθμό αόρατα. Το μόνο είδος της διπλωματίας για το οποίο μιλά ποτέ ο Trump είναι για την επίτευξη συμφωνιών, αλλά μια καλύτερη αναλογία για την περισσότερη διπλωματίας [8] είναι η προληπτική φροντίδα [9]: Είναι σταδιακή και περιλαμβάνει την ροπή προς συμμαχίες, εμπορικούς εταίρους, και άλλες στρατηγικά σημαντικές χώρες. Οι συμμαχίες και οι διπλωματικές σχέσεις είναι σαν την ασφάλιση: Όσο πολύ κι αν την χρειάζεστε σε μια κρίση, μπορείτε να έχετε πρόσβαση σε αυτήν μόνο αν έχετε πληρώσει τα ασφάλιστρά σας κανονικά επί μακρόν.

Η προληπτική φροντίδα των συμμαχιών είναι βαρετή, αλλά απαραίτητη. Τα οφέλη είναι δύσκολο να μετρηθούν (αν και η εφημερίδα New York Times έκανε πρόσφατα μια γενναία προσπάθεια να ποσοτικοποιήσει [10] τι κερδίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες από τις συμμαχίες τους: Βγάζουμε 699 δισεκατομμύρια δολάρια από τις εμπορικές συναλλαγές με τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μόνο), αλλά αν οι συμμαχίες εξαφανιστούν, θα υπάρξουν μεγάλα και προφανή κόστη.

Η τακτική διπλωματία [11] λειτουργεί επίσης με αυτόν τον τρόπο: Οι περισσότερες διπλωματικές επισκέψεις του προέδρου και του υπουργού Εξωτερικών στο εξωτερικό δεν γίνονται για να εξασφαλίσουν σημαντικές ευκαιρίες, αλλά μάλλον για να ενισχύσουν ή να διατηρήσουν τις υπάρχουσες διπλωματικές συνεργασίες. Η φαινομενική περιθωριοποίηση [12] του υπουργού Εξωτερικών, Rex Tillerson, από την λήψη αποφάσεων και την δημόσια διπλωματία του Τραμπ θα είχε νόημα μόνο για έναν πρόεδρο ο οποίος βλέπει την διπλωματία ως περιθωριακή.

ΑΥΤΟ ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΚΟΛΠΟ ΕΔΩΣΕ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ ΕΥΗΜΕΡΙΑ