Διαρροές, ψέματα και κινεζική πολιτική

Νωρίτερα φέτος, ο Guo Wengui, ένας εκπατρισμένος Κινέζος δισεκατομμυριούχος, άρχισε να κάνει εκρηκτικούς ισχυρισμούς στο YouTube και το Twitter σχετικά με τους ηγέτες της Κίνας [1]. Ο πρόεδρος Xi Jinping, ισχυρίστηκε ο Guo, είχε ψάξει ενοχοποιητικές πληροφορίες για τον Wang Qishan, το δεξί χέρι του Xi και επικεφαλής της εκστρατείας κατά της διαφθοράς. Η προσωπικότητα που ήταν επιφορτισμένη με το να ξεριζώσει την δωροδοκία από την επίσημη Κίνα [2], ισχυρίστηκε ο Guo, ήταν ο ίδιος διεφθαρμένος -αν όχι άμεσα, τότε μέσω των υποτιθέμενων χρημάτων της οικογένειάς του.

Ο Guo Wengui στη Νέα Υόρκη, τον Απρίλιο του 2017. BRENDAN MCDERMID / REUTERS
-----------------------------------------------------

Οι ισχυρισμοί του Guo φαινόταν ότι αποσκοπούσαν στο να χαλάσει η σημαντικότερη πολιτική σχέση της Κίνας πριν από το 19ο Συνέδριο του φετινού φθινοπώρου, όπου οι αξιωματούχοι θα καθορίσουν την μακροημέρευση του Xi ως προέδρου και θα επιλέξουν μέλη για τα κορυφαία όργανα λήψης αποφάσεων της Κίνας. Η δύναμη του Xi στηρίζεται εν μέρει στην εκστρατεία του Wang κατά της διαφθοράς και κάθε επιδείνωση της σχέσης μεταξύ των δύο ανδρών -πραγματική ή αντιληπτή- θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους αντιπάλους του Xi ή να κλονίσει τους υποστηρικτές του, οι οποίοι ενδέχεται να αποστατήσουν προς τους αντιπάλους του.

Ο Guo δεν έχει κατονομάσει μια πηγή ούτε έχει παράσχει αποδεικτικά στοιχεία για τους ισχυρισμούς του και η εγκυρότητά τους είναι ασαφής. Παρ' όλα αυτά, οι ισχυρισμοί σηματοδότησαν την εμφάνιση ενός νέου εργαλείου στην κινεζική πολιτική: Τις διαρροές εν είδη όπλου. Καθώς οι εσωτερικές αντιπαραθέσεις στο Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα εντάθηκαν, ο Guo έδειξε ότι οι ελίτ μπορεί να υπονομεύσουν τους αντιπάλους τους, εμπλέκοντάς τους στην διαδεδομένη διαπλοκή [3] μεταξύ των πολιτικών και οικονομικών ηγετών της Κίνας.

Ο ίδιος ο Xi προσπάθησε να εκδιώξει τους αμφισβητίες του, παγιδεύοντάς τους σε σκάνδαλα διαφθοράς [4]. Ωστόσο, οι ενέργειες του Guo δείχνουν ότι με το να τοποθετεί ισχυρισμούς στα μέσα μαζικής ενημέρωσης έξω από την Κίνα, εκείνοι που δεν έχουν άμεση πρόσβαση στους μοχλούς της εξουσίας μπορούν τώρα να κάνουν το ίδιο, στοιχηματίζοντας ότι οι ισχυρισμοί τους στο εξωτερικό θα υπερκεράσουν το λεγόμενο Μεγάλο Τείχος Προστασίας (Great Firewall), θα επανεισέλθουν στην Κίνα και θα αναμορφώσουν την εγχώρια πολιτική της.

Όλα αυτά θέτουν ερωτήματα σχετικά με την πολιτική σταθερότητα της Κίνας. Τι θα εμποδίσει άλλους γνώστες του συστήματος (insiders) να κάνουν παρόμοιες εκρηκτικές αποκαλύψεις σχετικά με τα πολιτικά του κόμματος; Διακυβεύεται όχι μόνο το αποτέλεσμα του προσεχούς Κομματικού Συνεδρίου, αλλά και το μέλλον του αδιαφανούς πολιτικού συστήματος της Κίνας.

Η ΛΟΓΙΚΗ ΤΩΝ ΔΙΑΡΡΟΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΨΕΜΜΑΤΩΝ

Η διαρροή πληροφοριών στον ξένο τύπο προκειμένου να καταστραφούν πολιτικοί αντίπαλοι έχει μια απλή λογική. Επειδή τόσοι πολλοί Κινέζοι ανώτεροι αξιωματούχοι έχουν τουλάχιστον κάποιον υπόπτως αποκτηθέντα πλούτο, όλοι είναι ευάλωτοι σε αποκαλύψεις που υπονομεύουν την ηθική τους υπόσταση. Οι ισχυρισμοί αυτοί δεν πρέπει να είναι αληθινοί για να είναι επικίνδυνοι. Ακόμη και ψευδείς ισχυρισμοί έχουν κόστος μέχρι να διαλυθούν, δεδομένου ότι αυτό μπορεί να απαιτήσει κάποιες ενοχλητικές παραδοχές και μπορεί να προσελκύσει περισσότερη προσοχή στην αντιπαράθεση.

Ο Κινέζος πρόεδρος, Xi Jinping, και ο επικεφαλής της εκστρατείας κατά της διαφθοράς, Wang Qishan, στο Πεκίνο, τον Μάρτιο του 2015. CHINA DAILY / FILE PHOTO / REUTERS
---------------------------------------------------

Μπορεί να φαίνεται περίεργο ότι οι κινεζικές ελίτ θα χρησιμοποιούσαν διαρροές, δεδομένης της αδιαφάνειας του Κομμουνιστικού Κόμματος και του στενού ελέγχου του Τύπου από το Πεκίνο. Αλλά ακριβώς επειδή τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της Κίνας δεν είναι ελεύθερα, οι διαρρέοντες που επιδιώκουν να βλάψουν τους αντιπάλους τους μπορεί να στραφούν σε ξένα μέσα. Με αυτόν τον τρόπο, επωφελούνται από το γεγονός ότι το Great Firewall είναι διαπερατό και ότι οι πληροφορίες που μοιράζονται μπορούν να εξαπλωθούν -αν όχι στο ευρύτερο κοινό, τότε τουλάχιστον σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους.

Οι ισχυρισμοί του Guo ίσως να μην είναι η πρώτη φορά που διαρροές έχουν διαμορφώσει τις φατριαστικές πολιτικές της Κίνας. Κατά την διάρκεια του 18ου Συνεδρίου Κόμματος το 2012, ο Ling Jihua, τότε επικεφαλής του προσωπικού του Κινέζου προέδρου Χου Ζιντάο, ενεπλάκη σε σκάνδαλο αφότου πληροφορίες που τον συνέδεαν με την συγκάλυψη του θανατηφόρου τροχαίου ατυχήματος του γιου του, διέρρευσαν στην [εφημερίδα] South China Morning Post [5]. Την ίδια χρονιά, το Bloomberg [6] και οι New York Times [7] δημοσίευσαν πρωτοφανείς λεπτομέρειες για τον οικογενειακό πλούτο του Xi και του τότε πρωθυπουργού Wen Jiabao, ενοχλώντας και τις δύο προσωπικότητες και απειλώντας την ανάρρηση του Xi στην προεδρία. Παρότι και οι δύο δημοσιεύσεις υποστήριζαν ότι βασίζονταν σε δημόσιες πηγές, όπως εταιρικά και ρυθμιστικά αρχεία ελεύθερα για το κοινό, παρατηρητές στην Ταϊβάν και το Χονγκ Κονγκ υπονόησαν [8] ότι οι κομματικοί γνώστες μπορεί να έχουν παράσχει τα εν λόγω έγγραφα ή να βοήθησαν τους δημοσιογράφους να προσδιορίσουν ποια αρχεία άξιζε να ερευνήσουν.