Κρατώντας την Ευρώπη ασφαλή

Η κοινότητα των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ ήταν παρόμοια αργή στο να κατανοήσει την έκταση του κινδύνου που θέτει η αλ Κάιντα. Τον Ιανουάριο του 1993, ο Mir Aimal Kansi, ένας Πακιστανός τζιχαντιστής, πυροβόλησε δύο υπαλλήλους της CIA έξω από την έδρα του οργανισμού στο Langley της Virginia. Η CIA απάντησε οχυρώνοντας την περίμετρο ασφαλείας της, αλλά η αξιολόγηση της αντιτρομοκρατικής στρατηγικής της δεν άλλαξε. Ακριβώς έναν μήνα αργότερα, ένα φορτηγό-βόμβα της αλ Κάιντα εξερράγη κάτω από τον βόρειο Πύργο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, σκοτώνοντας έξι άτομα, αλλά αποτυγχάνοντας να καταστρέψει το κτίριο. Οι μυστικές υπηρεσίες έχουν την τάση να μην εξετάζουν τόσο σοβαρά τα αίτια μιας παρ’ ολίγον αστοχίας από όσο κάνουν για τα αίτια μιας πραγματικής καταστροφής. (Οι αεροπορικές εταιρείες, αντίθετα, εξετάζουν τακτικά τα παρ’ ολίγον ατυχήματα για να παίρνουν μαθήματα.) Έτσι, μετά τις επιθέσεις του 1993, έμαθαν πολύτιμα μαθήματα τακτικής -για παράδειγμα, πώς να προστατεύσουν ένα κτίριο από επίθεση- αλλά έχασαν το μεγαλύτερο μήνυμα: Ότι η αλ Κάιντα συνωμοτούσε ενεργά για να προκαλέσει μαζικές απώλειες στο έδαφος των ΗΠΑ.

Πέντε χρόνια αργότερα, η αλ Κάιντα ανατίναξε τις πρεσβείες των ΗΠΑ στην Κένυα και την Τανζανία, σκοτώνοντας περισσότερους από 200 ανθρώπους. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, διέταξε χτυπήματα με πυραύλους κρουζ σε στόχους στο Αφγανιστάν και το Σουδάν. Ο Οσάμα Μπιν Λάντεν έγινε στόχος υψηλής προτεραιότητας για τις υπηρεσίες πληροφοριών. Αλλά η κυβέρνηση των ΗΠΑ εξακολουθούσε να υποτιμά σε μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο τρομοκρατικής επίθεσης στις ίδιες στις Ηνωμένες Πολιτείες και έκανε λίγα για να ενισχύσει την ασφάλεια της χώρας˙ οι μεταγενέστερες επιθέσεις την 11η Σεπτεμβρίου 2001 ήρθαν ως επί το πλείστον ως σοκ.

Όταν οι μυστικές υπηρεσίες κατανοήσουν την απειλή που αντιμετωπίζουν, είναι πιο πιθανό να υιοθετήσουν συνετές μεταρρυθμίσεις. Τον Απρίλιο του 1993, ο Προσωρινός Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός πυροδότησε μια τεράστια βόμβα-φορτηγό στο City του Λονδίνου, προκαλώντας ζημιές αξίας πάνω από 700 εκατομμύρια δολάρια, σκοτώνοντας έναν και τραυματίζοντας 44 άλλους. Οι βρετανικές Αρχές, οι οποίες κατανόησαν την φύση της απειλής μετά από δεκαετίες πολέμου κατά του IRA, εκτίμησαν ότι η ομάδα είχε τα εκρηκτικά, το προσωπικό και τους πόρους για να συνεχίσει να αποτελεί κίνδυνο. Η υπόθεση για την ενίσχυση των επενδύσεων στον τομέα της ασφάλειας ήταν σαφής. Μέσα σε λίγους μήνες, η βρετανική κυβέρνηση είχε δημιουργήσει το «ατσάλινο δαχτυλίδι», έναν κλοιό ασφαλείας από σημεία ελέγχου και κάμερες επιτήρησης γύρω από το Σίτι του Λονδίνου που κάλυπτε σε κάθε σημείο εισόδου και τα μείζονα κτήρια. Η αστυνομία, η τοπική αυτοδιοίκηση, καθώς και ιδιωτικές εταιρείες συνεργάστηκαν για να κάνουν την υποδομή του Λονδίνου πιο ανθεκτική.

Η Γαλλία επίσης προσάρμοσε με επιτυχία την αντιτρομοκρατική στρατηγική της αφότου η Ισλαμική Ένοπλη Ομάδα ξεκίνησε μια σειρά επιθέσεων την δεκαετία του 1990, ελπίζοντας να αποτρέψει την Γαλλία από το να παρέμβει στον αγώνα της ομάδας να καταλάβει την εξουσία στην Αλγερία. Οι γαλλικές Αρχές κατανόησαν τα κίνητρα της ομάδας και τις μεθόδους που ήταν πιθανό να χρησιμοποιήσει και γρήγορα ενίσχυσαν τον μηχανισμό ασφαλείας της Γαλλίας. Η κυβέρνηση θεσμοθέτησε ως έγκλημα την διασύνδεση με τρομοκράτες, για παράδειγμα όταν κάποιος τους παρέχει όχημα, και εισήγαγε ευέλικτες προδικαστικές διαδικασίες υπό την ηγεσία εξειδικευμένων δικαστών στην αντιτρομοκρατία και δίκες σε ειδικά δικαστήρια. Αυτές οι κινήσεις κατέστησαν ευκολότερο το να καταδικάζονται οι τρομοκράτες και τους στέρησε από τοπική υποστήριξη.

Ένας Βέλγος στρατιώτης περιπολεί σε έναν εμπορικό δρόμο στο κέντρο των Βρυξελλών μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι. Βέλγιο, Νοέμβριος του 2015. YVES HERMAN / REUTERS
------------------------------------------------------------------------------

Σήμερα, ωστόσο, πολλές ευρωπαϊκές μυστικές υπηρεσίες άργησαν να αναγνωρίσουν την απειλή που θέτει το ISIS. Έχουν αποτύχει σε μεγάλο βαθμό να συνδυάσουν την εργασία των εγχώριων και εξωτερικών μυστικών υπηρεσιών τους και έχουν αποτύχει να ενσωματώσουν το έργο της αστυνομίας με εκείνο των υπηρεσιών ασφαλείας και πληροφοριών τους. Επί πολύ καιρό, έχουν αγνοήσει τους κινδύνους που ενυπάρχουν στο σύστημα ανοικτών συνόρων Σένγκεν, που αφήνει την ασφάλειά τους να εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών πληροφοριών των γειτόνων τους. Ως αποτέλεσμα, τα δίκτυα των τρομοκρατών [8], χαλυβδωμένα από τον πόλεμο στο Ιράκ και την Συρία, κατέχοντας ευρωπαϊκά διαβατήρια, και κρυβόμενα ανάμεσα στους πολλούς μετανάστες χωρίς χαρτιά στην Ευρώπη [9], τώρα φτάνουν σε όλη την ήπειρο.

ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ

Το δεύτερο δίδαγμα είναι η σημασία της δημιουργίας ενός σαφούς και ρεαλιστικού στρατηγικού στόχου, ενός στόχου στον οποίο οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μπορούν να ανταποκριθούν μένοντας πιστές στις δημοκρατικές αξίες τους. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, George W. Bush, δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα κάνει ό, τι χρειαστεί για να καταστρέψει την αλ Κάιντα. Ενέκρινε μέτρα ανήκουστα για καιρό ειρήνης, συμπεριλαμβανομένων των έκτακτων παραδόσεων [στμ: κρατουμένων σε άλλες χώρες με ελαστικότερους νόμους για τις ανακρίσεις], την κράτηση χωρίς δίκη, τα βασανιστήρια, και την στοχευμένη δολοφονία μαχητών του εχθρού μακριά από οποιοδήποτε αναγνωρισμένο πεδίο μάχης.