Πώς οι ΗΠΑ προωθούν τον εξτρεμισμό στο όνομα της θρησκευτικής ελευθερίας

Η USCIRF διαμαρτύρεται επίσης στις πρόσφατες εκθέσεις της ότι τα δημόσια σχολεία στο Αζερμπαϊτζάν και το Τατζικιστάν δεν επιτρέπουν στα κορίτσια να καλύπτουν τα κεφάλια τους στο σχολείο. Παραπονείται ότι ο νόμος του Τατζικιστάν «απαγορεύει τις μαντίλες στα εκπαιδευτικά ιδρύματα» και αναφέρει την οδηγία κατά της μαντήλας από τον υπουργό Παιδείας του Αζερμπαϊτζάν ως «καταστολή ανεξάρτητων Μουσουλμάνων». Ωστόσο, η εν λόγω νομοθεσία είναι παρόμοια με τους νόμους της Γαλλίας [6] και, μέχρι το 2014, της Τουρκίας. Και στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επιβεβαίωσε το δικαίωμα των χωρών να απαγορεύουν τις μαντίλες στο σχολείο, με το σκεπτικό ότι για να επιβεβαιώσουν τον κοσμικό χαρακτήρα τέτοιοι περιορισμοί «μπορούν να θεωρηθούν αναγκαίοι για την προστασία του δημοκρατικού συστήματος» και για να αμυνθούν ενάντια σε «εξτρεμιστικά πολιτικά κινήματα» που «επιδιώκουν να επιβάλουν στην κοινωνία στο σύνολό της τα θρησκευτικά τους σύμβολα». Η USCIRF, ωστόσο, απορρίπτει την συλλογιστική του δικαστηρίου και εξακολουθεί να καταδικάζει νόμους που εμποδίζουν την κάλυψη κεφαλών των κοριτσιών. Παρ' όλο που μερικοί γονείς αντιτίθενται, οι χώρες που υιοθετούν αυτούς τους νόμους δικαιολογούν τις πολιτικές τους ως μέρος της υποχρέωσης του κράτους να παρέχει στα κορίτσια πλήρη, χωρίς διακρίσεις εκπαίδευση. Στο περίπλοκο ζήτημα των θρησκευτικών δικαιωμάτων των γονέων σε σχέση με το καθήκον των κυβερνητικών σχολείων να προστατεύουν τα νεαρά κορίτσια, οι γραφειοκράτες της Ουάσινγκτον έχουν λίγα να προσθέσουν και θα ήταν καλύτερο να επιτρέπουν στα ξένα κράτη να επεξεργαστούν αυτό το ζήτημα μόνα τους.

Ακόμη πιο ανησυχητική από την κριτική του USCIRF για τον επίσημο κοσμικό χαρακτήρα είναι η υπεράσπιση της ελευθερίας του Ιράν να διαδίδει ριζοσπαστική ιδεολογία στα γειτονικά κράτη. Μια από τις παραβιάσεις του Αζερμπαϊτζάν, κατά την άποψη της Επιτροπής, είναι ένας νόμος του 2015 που απαγορεύει στους ξένους πολίτες να υπηρετούν ως κληρικοί στην χώρα -ένας νόμος που υπάρχει με μοναδικό σκοπό να αποτρέψει Ιρανούς και άλλους ξένους ριζοσπάστες κληρικούς να κηρύττουν τον εξτρεμισμό [7]. Αναρωτιέται κανείς γιατί η Επιτροπή πιστεύει ότι είναι προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών ή του λαού του Αζερμπαϊτζάν να υπερασπίζεται κληρικούς από ένα θεοκρατικό, αντιαμερικανικό κράτος, το οποίο η Ουάσιγκτον θεωρεί κρατικό χορηγό της τρομοκρατίας.

Η USCIRF επικρίνει επίσης διάφορα κράτη για την αποτροπή της εισόδου ξένων κεφαλαίων σε τοπικές ισλαμικές οργανώσεις. Για παράδειγμα, η έκθεσή της του 2017 καταδικάζει το Καζακστάν για το μπλοκάρισμα των τραπεζικών λογαριασμών των ατόμων που περιλαμβάνονται στον κατάλογο του Υπουργείου Οικονομικών «που συνδέονται με την χρηματοδότηση της τρομοκρατίας ή του εξτρεμισμού». Αλλά όχι μόνο αυτές οι πολιτικές ανταποκρίνονται στην πραγματική απειλή της εξάπλωσης του ριζοσπαστισμού από τις χώρες του Κόλπου ή το Ιράν, είναι επίσης σύμφωνες με την αμερικανική νομοθεσία που αποσκοπεί στην καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Ως εκ τούτου, η USCIRF αντιτίθεται ενεργά σε ένα βασικό στοιχείο των αντιτρομοκρατικών πολιτικών της κυβέρνησης των ΗΠΑ.

Νεαροί Αζέροι στην όχθη της Κασπίας Θάλασσας στο Μπακού, στο Αζερμπαϊτζάν, τον Ιούνιο του 2015. STOYAN NENOV / REUTERS
---------------------------------------------------

ΕΙΚΑΣΙΕΣ

Ένα εγγενές πρόβλημα με το ισχύον σύστημα αφορά στην ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων επί των οποίων βασίζεται η USCIRF για να βγάλει τα συμπεράσματά της. Επειδή η εντολή της Επιτροπής είναι να καλύπτει ολόκληρη την υδρόγειο, σπάνια διεξάγει πρωτότυπες έρευνες, βασιζόμενη αντ' αυτού σε αναφορές από τοπικές και διεθνείς ΜΚΟ. Στην συνέχεια ανακυκλώνει αυτές τις αναφορές, χωρίς να επαληθεύει με ανεξαρτησία την ακρίβειά τους, και θέτει την σφραγίδα έγκρισης της κυβέρνησης των ΗΠΑ σε αυτές. Ακόμη χειρότερο, η USCIRF δεν παρέχει συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με τις πηγές των δεδομένων πέρα από την ονομασία των ΜΚΟ και των μέσων ενημέρωσης της [εκάστοτε] αντιπολίτευσης. Με άλλα λόγια, ο αναγνώστης δεν έχει καμία βάση για να επαληθεύσει τα δεδομένα της επιτροπής. Ένα άλλο πρόβλημα με αυτήν την προσέγγιση είναι ότι πολλές ΜΚΟ είναι ιδιαίτερα κομματικοποιημένες ομάδες που δεν κάνουν καμία προσπάθεια να κρύβουν την ατζέντα τους, είτε πρόκειται να υποστηρίξουν ενεργά μια κυβέρνηση είτε να την ανατρέψουν. Στην παρούσα έκθεσή της, οι περισσότερες αναφορές σχετικά με την Κεντρική Ασία και τον Καύκασο αντλούνται από την ιστοσελίδα ενός νορβηγικού οργανισμού που ονομάζεται Forum 18. Αυτή η οργάνωση δεν διαθέτει ερευνητικό τμήμα και δηλώνει [8] ότι είναι μια «χριστιανική πρωτοβουλία» που «επιβεβαιώνει στο σώμα της ενσάρκωσης του Ιησού Χριστού» το δικαίωμα στην ελευθερία της θρησκείας -όχι αναγκαστικά μια συνταγή για μια αταλάντευτη και αυστηρή έρευνα.

Εξάλλου, το προσωπικό της USCIRF δεν διαθέτει ούτε τις γλωσσικές δεξιότητες ούτε την περιφερειακή εξειδίκευση που απαιτούνται για να κατανοήσουν πραγματικά τις πολυπλοκότητες των σχέσεων εκκλησίας-κράτους ανά τον κόσμο. Αυτό είναι κατανοητό, δεδομένου ότι η Επιτροπή έχει μόνο δεκαπέντε υπαλλήλους. Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι ο James J. Zogby, ο οποίος υπηρέτησε ως αντιπρόεδρος της επιτροπής μέχρι τον Μάιο, δήλωσε με την μειοψηφούσα γνώμη του για την έκθεση του 2017 ότι, λόγω ανεπαρκών πόρων «το προσωπικό της επιτροπής αναγκάζεται να συντάξει το προσχέδιο της έκθεσής της βασισμένο σε μεγάλο βαθμό σε δευτερεύουσες πηγές ή αναφορές από ομάδες υπεράσπισης ή από τα αποτελέσματα λίγων ταξιδιών των επιτρόπων διάρκειας τριών ή τεσσάρων ημερών που γίνονται κάθε χρόνο σε ορισμένες χώρες. Μετά την παραλαβή του προσχεδίου, οι επίτροποι στην συνέχεια καλούνται να το ξαναδούν και να σχολιάσουν κεφάλαια που ασχολούνται με χώρες, για πολλές από τις οποίες γνωρίζουμε ελάχιστα».