Γεω-πολιτισμός και Ελλάδα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Γεω-πολιτισμός και Ελλάδα

Τι ισχύει και τι πρέπει να γίνει

-Γεω-πολιτιστικά εργαλεία είναι στην εποχή μας, η mass culture των ΗΠΑ, η πολιτική της παγκόσμιας επιβολής των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, πέραν των δικαιωμάτων του πολίτη που κατοχύρωσαν η γαλλική και οι άλλες ευρωπαϊκές επαναστάσεις, αλλά και η αμερικανική, όπως αποκρυσταλλώνεται στην Διακήρυξη της Φιλαδελφείας για την Ανεξαρτησία (04 Ιουλίου 1776).

06092017-2.jpg

H Times Square στη Νέα Υόρκη, ένα κρύο και θυελλώδες απόγευμα, στις 7 Δεκεμβρίου 2008. REUTERS/Chip East
-----------------------------------------------------------------------------------

-Γεω-πολιτιστική είναι η, σχετικά επιτυχής, στόχευση αποξέσεως της ελληνορωμαϊκής-ιουδαιοχριστιανικής ταυτότητας της Ευρώπης, που διενεργείται με πράξεις και παραλείψεις, από διάφορες πλευρές, στο όνομα της κοσμικότητας.

-Γεω-πολιτιστικό είναι το υπόβαθρο της σημερινής γεωπολιτικής διελκυστίνδας περί την Ουκρανία.

ΓΕΩ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΗΜΕΡΑ

Έχει επιδιώξεις γεω-πολιτιστικές το σημερινό ελληνικό κράτος; Διαθέτει την εσωτερική συνοχή και συγκρότηση, την αυτοπεποίθηση για να ασκήσει γεω-πολιτισμική δράση; Θεωρητικώς, η Ελλάδα, λόγω των επάλληλων κληρονομιών της, των αρχετυπικών καταβολών της, έχει όλες τις προϋποθέσεις να υπηρετήσει με γεω-πολιτισμικές στοχεύσεις τις κληρονομίες των οποίων, εκούσα-άκουσα, είναι φορέας. Συμβαίνει όμως τούτο;

Για να μπορέσει το κράτος να λειτουργήσει στο γεωπολιτισμικό επίπεδο ως δρων, ως υποκείμενο, θα πρέπει, στο πλαίσιο της σημερινής πολλαπλώς αλληλεπιδρώσας οικουμένης, να ανακτήσει επαφή με την δική μας ταυτότητα και συνείδηση, να οργανώσει, όχι φοβικά και πλεγματικά, τις δικές του άμυνες έναντι βλέψεων αλλοτρίων που δεν μπορούν οργανικά να συντεθούν με τα δικά μας.

Οι ταγοί της χώρας, οι θέσει και φύσει ταγοί, είναι υποχρεωμένοι να ενισχύσουν τις αντιστάσεις, ώστε η Ελλάδα να συνεχίσει να συνθέτει και να ενσωματώνει, όπως μπόρεσε να το πράξει για αιώνες, ακόμη και υπό ξένη κυριαρχία. Το Σύνταγμα της Ελλάδος, στις γενικές αρχές και τις θεμελιώδες διατάξεις του, που αποτελούν πιστή διαδοχή του εθνικού και φιλελεύθερου ιδεώδους των Συνταγμάτων της Ελληνικής Επαναστάσεως, είναι ιδεολογική μήτρα των Ελλήνων. Αρθρώνεται οργανικά με τις λαμπρές παραδόσεις του νεοελληνικού Διαφωτισμού. Οι ιδρυτές-πατέρες του κόσμου μας, Ρήγας – Υψηλάντης – Καποδίστριας, είναι τα εικονίσματά μας. Το του Οδυσσέα Ελύτη «μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό, μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη» δεν είναι συγκινησιακός απλώς αφορισμός. Οι της μεγάλης γενιάς του '30, πρόσωπα με παιδεία και με την πικρή εμπειρία του ξεριζωμού από την Μικρασία, Ίωνες και Κωνσταντινουπολίτες κάποιοι από αυτούς, ήσαν μέτοχοι βαρείς της προγονικής παιδείας, ξανοίχτηκαν στο πέλαγος της διεθνούς διανόησης, πήραν και έδωσαν, έδωσαν και πήραν, και ανύψωσαν την ελληνική δημιουργία στα γράμματα και τις τέχνες, σε νέες κορυφές, όπως ίσως δεν το έχουν πετύχει οι κατοπινοί. Αποτελούν πρότυπο και μέτρο κρίσης και σύγκρισης για εμάς. Δεν μπορείς να αντλείς από τον Φόκνερ, τον Μάρσελ Προύστ, τον Τζαίημς Τζόυς, όταν δεν έχεις μελετήσει τους Σεφέρη και Ελύτη, Πρεβελάκη και Τερζάκη, Πικιώνη και Κόντογλου. Θα είσαι πτωχοπρόδρομος και πανηγυριστής, ασκώντας πολιτισμική λεγόμενη πολιτική, αρνούμενος να είσαι πιστός στις καταβολές σου. Μπορείς να ξεπεράσεις την κληρονομιά σου, αλλά δεν μπορείς να την προσπεράσεις. Την κληρονομιά σου την ξεπερνάς, την οδηγείς σε νέες κορυφές και συνθέσεις, υπηρετώντας την. Υπ’ αυτή την έννοια, το υψηλό, με όρους ελληνικούς, επέτυχε άριστα να διατυπώσει ο Δημήτρης Παπαϊωάννου στο δρώμενο της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, 2004.

Αλλά για όλα αυτά, απαιτείται ανόρθωση της παιδείας, αποκατάσταση εργασιακού φρονήματος, πνεύματος ελευθερίας στην εκπαιδευτική κοινότητα. Ο Ζαν Ζωρές έλεγε ότι δεν υπάρχει άλλη παιδεία, εκτός από την παιδεία ελευθερίας. Η Ελλάς, δεν θα μπορέσει να ασκήσει συνεκτική και αξιόπιστη γεω-πολιτισμική δράση, εάν, πέρα από τα παραπάνω, δεν συνεννοηθούμε ως προς το ποια η σχέση μας με τους Αρχαίους. Μας αρκεί το γεγονός ότι μιλάμε την ίδια γλώσσα, στην συνέχειά της, και κατοικούμε στην ίδια γη; Μα, κατά τα άλλα, είμαστε πιο κοντά στην αρχαία κληρονομιά, από όσο οι Γάλλοι, οι Γερμανοί, οι Ιταλοί, οι Αγγλοσάξωνες; Μπορούμε να το τεκμηριώσουμε ότι είμαστε; Πώς θα αναπαράγουμε στυλοβάτες της κοινωνίας, χωρίς ανόρθωση των κλασσικών γραμμάτων, ελληνικών και λατινικών; Είναι πράγματι, τα αρχαία, αριστοκρατικό κατάλοιπο περασμένων καιρών, ή πολύτιμο εφόδιο επιτυχίας στον παγκόσμιο ανταγωνισμό;

Ώστε, εφόσον οι παραπάνω προϋποθέσεις πληρούνται, το γεω-πολιτισμικό εργαλείο της Ελλάδος πρέπει να συνεχίσει να είναι, πρώτα η γλώσσα η ελληνική, κατόπιν η Oρθοδοξία, κατά τρίτον η νεοελληνική μουσική.

Με την γλώσσα μας απευθυνόμαστε σε όλους τους λαούς της οικουμένης, ανεξαρτήτως θρησκεύματος, κυρίως σε όσους δέχτηκαν εμφυτεύματα κλασσικού ελληνικού πολιτισμού, από τους Εβραίους μέχρι τους Λατινοαμερικανούς ακόμη.

Η Ορθοδοξία μάς συνδέει άρρηκτα με τους ανατολικούς και νότιους Σλάβους, τους Γεωργιανούς και με τα «ορφανά» της Ανατολικής Ρώμης στην Εγγύς και Μέση Ανατολή.

Η υψηλή νεοελληνική μουσική, με κορυφαίους τον Μάνο Χατζιδάκι και τον Μίκη Θεοδωράκη αλλά και άλλους σπουδαίους δημιουργούς, είχε και έχει απήχηση από την Δυτική και την Κεντρική Ευρώπη, στην Ρωσία και το Ισραήλ, τον Καναδά, την Αυστραλία, μέχρι την Ιαπωνία.